Dông, sét là loại hình thiên tai xảy ra nhanh, trong phạm vi hẹp vì vậy rất khó có thể dự báo từ sớm. Nắm vững kỹ năng về phòng tránh dông, sét rất ý nghĩa trong việc bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân.
Trong những năm gần đây, dông, sét xảy ra nhiều và gây ra những thiệt hại rất lớn về người và tài sản. Đặc biệt trong năm 2022 hiện tượng dông, sét xảy ra với tần suất dày đặc, trên cả nước đã có 58 người thiệt mạng do sét đánh (chiếm 1/3 tổng số người bị thiệt mạng do thiên tai).
Dông, sét là một loại hình thiên tai xảy ra nhanh, trong một phạm vi hẹp vì vậy rất khó có thể dự báo từ sớm, các cơ quan khí tượng chỉ đưa ra các bản tin cảnh báo trước đó từ 1-2h. Do vậy, việc nắm vững kỹ năng về phòng tránh dông, sét rất ý nghĩa trong việc bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân.
Sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa các đám mây và đất hay giữa các đám mây mang điện tích trái dấu. Sét có thể đánh vào bất kỳ đâu, bất kỳ đối tượng hoặc vật thể nào khi có đủ các yếu tố hình thành nên sét.
Sét thường xuất hiện trước, trong, thậm chí cả sau cơn mưa. Hơn thế, khi phóng điện, tia sét có thể di chuyển với tốc độ 36.000km/h và ảnh hưởng trong vòng 8km với nhiệt độ lên đến 27.700oC (nóng hơn 5 lần bề mặt của Mặt Trời), gây chết người hoặc bị thương và hư hại tài sản…
Để phòng tránh và giảm thiệt hại do sét đánh gây ra, nhất là trong mùa mưa bão, người dân cần lưu ý thường xuyên theo dõi thông tin để nắm rõ tình hình thời tiết.
Khi trời sắp xảy ra dông (mây đen, không khí lạnh, gió) cần vào nhà trú mưa. Nơi trú ẩn an toàn bao gồm nhà ở, văn phòng, trung tâm mua sắm và xe mui kín...
Khi ở trong nhà, nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết. Rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có giông. Với các đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Bởi vậy nên tránh xa các dây này và các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là một mét.
Khi đang ở ngoài trời, nếu không tìm được chỗ trú ẩn, phải tránh xa các cây cao, không đứng ở đỉnh đồi, không đứng ở các vùng đất trống trải, vứt bỏ các vật dụng kim loại trong người; cũng không đứng, ngồi cạnh cột điện, hoặc đường dây tải điện, vì đây cũng là những nơi dễ bị sét đánh hay dây điện bị đứt nên rất nguy hiểm.
Nếu đang ở trong cơn dông nếu phát hiện những biểu hiện sau đây rất có thể khu vực đó đang có nguy cơ rất cao bị sét đánh trúng và bạn có thể đang gặp nguy hiểm. Ngay lập tức ngồi xuống, chọn tư thế ngồi cúi xuống, tay bắt ra sau đầu bịt lấy đầu và tai.
- Tai có cảm giác bị ù, có âm thanh như tiếng rít
- Cơ thể có cảm giác ngứa râm ran.
- Tóc và các sợi lông trên cánh tay và chân dựng lên
- Mắt cảm nhận thấy bị hoa với những ánh sáng xanh hoặc trắng
Trong trường hợp đang ở vùng đất trống nên chụm hai chân sát nhau để tránh điện áp bước, cúi người sát mặt đất (nhưng không chạm hay nằm xuống đất) với hai tay bịt tai… Nếu ở trong rừng thì tìm những nơi cây thấp hơn và thưa để tránh. Không đứng thành nhóm người gần nhau.
Nếu như cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì điều đó có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào. Lập tức cúi ngồi xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất, phần tiếp xúc của người với mặt đất càng ít càng tốt.
Đối với nhà ở cao tầng, khi thiết kế xây dựng phải bố trí hệ thống chống sét đảm bảo theo quy định.
Ở những vùng nông thôn, đồi núi, biện pháp phòng chống sét lâu dài là trồng nhiều cây xanh. Thực tế cho thấy khi trồng nhiều cây xanh phủ trên diện tích rộng, số lần sét đánh giảm hẳn. Tuy nhiên, không được trồng cây quá cao sát nhà.