Trong bối cảnh tình hình quốc tế, trong nước diễn biến phức tạp với nhiều khó khăn, thách thức lớn, yếu tố khó lường, nhất là thiên tai, sự cố môi trường và đại dịch COVID-19 từ đầu năm 2020 ảnh hưởng đến kết quả thực hiện năm và cả giai đoạn 2016-2020, Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ đã triển khai thực hiện nhiều biện pháp quyết liệt, chủ động, sáng tạo, kịp thời kiểm soát đại dịch COVID-19, khắc phục thiên tai, sự cố môi trường... được nhân dân tin tưởng, cộng đồng quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.

Trong tổng số 21 chỉ tiêu chủ yếu theo Nghị quyết số 142/2016/QH13 của Quốc hội, có 16 chỉ tiêu đạt và vượt kết hoạch, 5 chỉ tiêu không đạt kế hoạch. Kinh tế vĩ mô ổn định vững chắc hơn, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm, thu ngân sách nhà nước vượt kế hoạch; bội chi, nợ công giảm mạnh; kim ngạch xuất nhập khẩu đạt kỷ lục.

{keywords}
Bên cạnh phấn đấu đạt miễn dịch cộng đồng vào cuối năm 2021, đầu năm 2022 cần nghiên cứu, xây dựng và triển khai thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế khả thi, hiệu quả.

Cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng đạt kết quả tích cực, đúng hướng, thực chất. Hệ thống pháp luật cơ bản được hoàn thiện. Kết cấu hạ tầng phát triển đồng bộ, nhất là hạ tầng giao thông và hạ tầng đô thị lớn. An sinh xã hội cơ bản được bảo đảm. Phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm mạnh; xây dựng nông thôn mới đạt được nhiều kết quả tích cực, vượt trước thời hạn hơn 2 năm. Lĩnh vực quốc phòng, an ninh được tăng cường, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế đi vào chiều sâu, thực chất hơn.

Tuy nhiên, báo cáo kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025 được công bố tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV cũng đã chỉ ra một số hạn chế, tồn tại như: tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2016-2020 chưa đạt mục tiêu kế hoạch đề ra, chủ yếu do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức chống chịu và cạnh tranh, tính độc lập tự chủ của nền kinh tế chưa cao. Kết quả thực hiện 3 đột phá chiến lược chưa đạt được mục tiêu đề ra.

Tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước chưa đáp ứng yêu cầu; liên kết vùng còn lỏng lẻo; kết quả giảm nghèo đa chiều chưa thực sự bền vững; chất lượng môi trường một số nơi suy giảm.

Về dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết mục tiêu tổng quát trong giai đoạn này là bảo đảm tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, trên cơ sở tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô bền vững, phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của đất nước; phấn đấu tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hơn mức bình quân của 5 năm 2016-2020, đến năm 2025 là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp.

Cùng với đó, cần nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế; thực hiện đồng bộ các giải pháp khắc phục có hiệu quả tác động của đại dịch COVID-19, 

Đồng thời, cần phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam và sức sáng tạo của mỗi cá nhân; từng bước xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, lành mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; bảo đảm cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân, tinh thần xuyên suốt là “không để ai bị bỏ lại phía sau”…

Kế hoạch phát triển kinh tế xã-hội 5 năm 2021-2025 đề ra 23 chỉ tiêu chủ yếu, tăng 2 chỉ tiêu so giai đoạn 2016-2020, với 8 chỉ tiêu về kinh tế, 9 chỉ tiêu về xã hội và 6 chỉ tiêu về môi trường. Trong số này có một số chỉ tiêu quan trọng là: tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 5 năm khoảng 6,5-7%; đóng góp của TFP vào tăng trưởng đạt khoảng 45%; bội chi ngân sách nhà nước bình quân 3,7% GDP; tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm 1-1,5%/năm; tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế đạt 95% dân số; tỷ lệ che phủ rừng ổn định ở mức 42%.

Báo cáo cũng đưa ra 12 nhóm nhiệm vụ, giải pháp để tập trung thực hiện có hiệu quả 3 đột phá chiến lược, 6 nhiệm vụ trọng tâm, bảo đảm bám sát và cụ thể hóa Phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025 đã được Đại hội XIII của Đảng thông qua. Đó là cần tập trung thực hiện “mục tiêu kép” vừa phòng, chống dịch COVID-19, vừa phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội; khẩn trương triển khai chiến lược vaccine toàn diện, hiệu quả, phấn đấu đạt miễn dịch cộng đồng vào cuối năm 2021, đầu năm 2022; nghiên cứu, xây dựng và triển khai thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế khả thi, hiệu quả.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, trước hết là thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; kịp thời thể chế hóa các chủ trương, đường lối Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; phát triển kinh tế số, xã hội số; tăng cường huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực; đẩy mạnh xây dựng, phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, nhất là hệ thống hạ tầng giao thông ở các vùng kinh tế trọng điểm và những vùng còn khó khăn; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực gắn với đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng và phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ.

Một nhóm giải pháp quan trọng nữa là nghiên cứu phân vùng phù hợp, nâng cao chất lượng quy hoạch vùng theo hướng tích hợp, đa ngành, phát huy tốt nhất những tiềm năng, lợi thế của từng vùng; thúc đẩy mạnh mẽ phát triển liên kết vùng, liên vùng, có thể chế điều phối vùng, cơ chế, chính sách để phát huy vai trò động lực tăng trưởng của các vùng kinh tế trọng điểm, sớm tạo các vùng động lực mới, cực tăng trưởng mới, đẩy mạnh liên kết nội vùng và giữa các vùng…

Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội ghi nhận, sau 4 năm đầu thực hiện đạt và vượt nhiều chỉ tiêu kế hoạch, khi dịch COVID-19 bùng phát đã tác động nghiêm trọng đến phát triển kinh tế-xã hội.

Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự chung sức, đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân; năm 2020 vừa tập trung phòng, chống dịch, vừa duy trì, phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Về tổng thể giai đoạn 5 năm 2016-2020 đã đạt những thành tựu rất quan trọng, khá toàn diện, tạo nhiều dấu ấn nổi bật.

Công tác điều hành của Chính phủ tiếp tục có nhiều đổi mới, tập trung xử lý các vấn đề kinh tế-xã hội khó khăn, thể hiện sự quyết liệt, năng động, nhất quán, sâu sát. Môi trường đầu tư, kinh doanh; thủ tục hành chính; điều kiện kinh doanh; kiểm tra chuyên ngành được cắt giảm thực chất. Kinh tế vĩ mô ổn định, vững chắc hơn; các cân đối lớn được bảo đảm; lạm phát được kiểm soát. Tốc độ tăng GDP giai đoạn 2016-2019 đạt khá cao, bình quân 6,78%/năm; năm 2020 là một trong số ít quốc gia có mức tăng trưởng dương.

Khu vực kinh tế tư nhân có bước phát triển; các lĩnh vực khoa học và công nghệ, lao động, việc làm đạt một số kết quả nhất định. Phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội đạt được nhiều kết quả quan trọng; khoảng cách bất bình đẳng giới được thu hẹp dần; an sinh xã hội tiếp tục được bảo đảm; giảm nghèo đi vào thực chất hơn; thu nhập bình quân đầu người tăng 8,5%/năm.

Vĩnh Sang