Hiện nay, cả nước có 1.718 hợp tác xã (HTX) nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, trong đó có 1.342 HTX trồng trọt, 74 HTX chăn nuôi, 74 HTX thủy sản, 04 HTX diêm nghiệp, 223 HTX dịch vụ nông nghiệp tổng hợp. Các HTX tập trung áp dụng công nghệ cao trong các lĩnh vực như kỹ thuật canh tác, nuôi trồng, bảo quản.... Trong tổng số 1.718 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao có 240 HTX ứng dụng phần mềm quản lý. 
Trong thời gian qua, đã có nhiều HTX nông nghiệp thực hiện tốt việc ứng dụng công nghệ số vào trong sản xuất kinh doanh, đóng góp hiệu quả cho kinh tế xã hội địa phương, góp phần xóa đói giảm nghèo. Nhiều HTX chuyển đổi số trong quản lý tổ chức sản xuất từ đầu vào tới sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; áp dụng nông nghiệp thông minh, công nghệ cao (tưới nhỏ giọt, lò sấy trống, chế biến cà phê ướt,...), sản xuất sản phẩm đạt tiêu chuẩn, chất lượng, có thương hiệu, xuất xứ sản phẩm (OCOP, hữu cơ, GlobalGAP...).

anh 1.jpg
Trong thời gian qua, đã có nhiều HTX nông nghiệp thực hiện tốt việc ứng dụng công nghệ số vào trong sản xuất kinh doanh.

Điển hình như mô hình HTX ứng dụng công nghệ 4.0 để sản xuất lúa trên “cánh đồng lý tưởng” của HTX nông nghiệp Mỹ Đông 2, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp. HTX ứng dụng đồng bộ nhiều công nghệ thông minh 4.0 ở các khâu canh tác lúa như: Thiết bị quan trắc môi trường nước tự động để đo cảm biến và theo dõi các chỉ tiêu độ mặn, nhiệt độ, pH, mức nước; sử dụng phân bón thông minh; hệ thống giám sát sâu rầy thông minh; áp dụng các thiết bị máy móc cơ giới hiện đại như sử dụng máy gieo sạ hoặc máy cấy tự động kết hợp bón phân, phun thuốc bảo vệ thực vật.
Trong mô hình “Cánh đồng lúa lý tưởng”, nông dân sử dụng phân bón thông minh và sử dụng loại máy cấy hiện đại có chức năng cùng lúc thực hiện 3 công đoạn: cấy lúa, bón phân và phun thuốc diệt cỏ, diệt ốc nên tiết kiệm được nhiều khoản chi phí về phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và nhân công. Cùng với đó là trang bị hệ thống cảm ứng mực nước thông minh để giúp nông dân theo dõi mực nước cần sử dụng cho lúa. Nông dân bơm nước vào hay rút nước ra sẽ thao tác bằng cách điều khiển qua điện thoại thông minh. Một thành viên của HTX Mỹ Đông 2 cho hay, sản xuất lúa thông minh giúp giảm lượng giống từ 12kg xuống còn 6-8kg, đồng thời sử dụng thuốc sinh học, vùi phân một lần cho cả vụ sản xuất... 
Mô hình HTX thủy sản, trồng trọt dùng IoT ở huyện Quảng Điền - tỉnh Thừa Thiên Huế cũng là một điển hình về việc ứng dụng công nghệ số vào sản xuất. HTX đã dùng phần mềm quản lý HTX (dạng ERP), dùng hệ thống phần cứng IoT và phần mềm để quản lý các chỉ số môi trường nước phục vụ nuôi cá trắm lồng trên sông.
Hay như mô hình quản lý cây chè Shan tuyết của HTX chế biến chè Phìn Hồ. HTX đã ứng dụng công nghệ thông tin lập bản đồ định vị vị trí của các cây chè Shan tuyết cổ thụ phục vụ cho việc sản xuất và kinh doanh ra các sản phẩm xuất khẩu của HTX đạt tiêu chuẩn Organic EU như Hồng Trà, Bạch Trà, Trà xanh cao cấp có giá trị trên 2 triệu đồng/kg. HTX đưa những hình ảnh cây chè quảng cáo trên các trang mạng để khách hàng trong và ngoài nước yên tâm khi biết được sản phẩm chè mình mua uống là sản phẩm xuất sứ cây chè nào, vị trí ở đâu, quy trình sản xuất ra sao, có thể đến tận nơi để kiểm tra. 
Tương tự là mô hình HTX kết hợp sản xuất với việc giới thiệu và bán sản phẩm tại các cơ sở du lịch cộng đồng của HTX Cộng đồng Nặm Đăm, xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ, Hà Giang. HTX thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong việc kinh doanh du lịch homestay trong bản cũng là một kênh tiêu thụ và quảng bá sản phẩm quan trọng, mang lại nguồn thu lớn cho HTX mỗi năm. Hàng năm, HTX tiếp đón hàng trăm lượt khách đến tham quan cửa hàng trưng bày sản phẩm dược liệu và tắm lá thuốc dân tộc Dao do HTX sản xuất.
Có thể thấy, ứng dụng công nghệ số trong sản xuất, tiêu thụ đã giúp các HTX nâng cao giá trị kinh tế, tạo chiến lược kinh doanh phù hợp với xu thế thị trường hiện nay. Các chuyên gia nông nghiệp nhận định, chuyển đổi số là yếu tố then chốt để các HTX phát triển theo kịp xu hướng của xã hội, bắt nhịp thị trường. Đây cũng là đòn bẩy để các hợp tác xã phát huy nguồn lực kinh tế tập thể, xây dựng nông dân công nghệ số, tạo nguồn lực kinh tế khu vực nông thôn, chủ động thích ứng với những biến động về thị trường, dịch bệnh…

Thái Khang và nhóm PV, BTV