Theo Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam Nguyễn Đức Toàn, ô nhiễm trắng đang trở thành vấn nạn toàn cầu, trong khi Việt Nam là quốc gia biển nên rất quan tâm tới vấn đề này. Với quyết tâm giảm thiểu “ô nhiễm trắng” đại dương, trong năm 2023, nhiều tỉnh thành có biển của Việt Nam đã cam kết trở thành “Đô thị giảm nhựa;” nhiều trường học đã xây dựng và triển khai chương trình giáo dục về giảm rác thải nhựa; hàng ngàn tấn rác thải nhựa được thu gom nhằm ngăn chặn sự thất thoát ra môi trường biển.

8 rac tren bienok.jpg
Ô nhiễm rác thải đang trở thành vấn đề toàn cầu. 

Theo số liệu công bố của Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên, hàng năm tổng lượng rác thải nhựa đổ ra biển trên toàn thế giới lên đến 19 – 23 triệu tấn. Trong đó, các sản phẩm từ nhựa dùng một lần chiếm đại đa số. Việt nam không chỉ là 1 trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu/ nước biển dâng mà cũng là một trong nhóm các quốc gia có nguy cơ cao của cơn bão ô nhiễm trắng khi có tới 3.260km đường bờ biển.

“Trong những năm gần đây, lượng rác thải “đổ” ra đại dương ngày một gia tăng, làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái, đe doạ đến môi trường, xã hội và sức khoẻ của con người. Hiện nay, nhựa đại dương không còn chỉ là vấn đề của một quốc gia hay một cá thể nào, mà còn là thách thức của toàn cầu. Do đó, rất cần sự chung tay và hợp tác góp sức của từng cá nhân, tập thể và xã hội. Bắt đầu từ hành động nhỏ, chúng ta sẽ tạo nên thay đổi lớn” - ông Nguyễn Đức Toàn nhấn mạnh.

Cũng theo ông Toàn, ngay từ tháng 7/2020, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ra theo Quyết định số 1462 phê duyệt Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam”. Qua 3 năm triển khai, 10 tỉnh/thành phố trong diện dự án bao gồm: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Phú Yên, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Kiên Giang, Phú Quốc đã làm rất tốt công tác hạn chế rác thải nhựa và ngăn ngừa được một lượng lớn rác thải nhựa chảy ra đại dương.

Nhờ đạt được những kết quả bước đầu nên từ đầu năm 2023 dự án được triển khai sâu rộng và toàn diện hơn; mở rộng ra nhiều địa phương cùng cam kết thực hiện trở thành “Đô thị Giảm nhựa,” nỗ lực giảm rác thải “đổ” ra đại dương. Chính từ phong trào này, hàng ngàn tấn rác thải nhựa đã được thu gom và xử lý nhằm ngăn chặn sự thất thoát ra môi trường biển. Lồng ghép các chương trình kết hợp, Dự án cũng đã hỗ trợ Ban quản lý các khu bảo tồn biển làm sạch các khu vực rạn san hô, thảm cỏ biển quan trọng tại Phú Quốc, Côn Đảo, Cù Lao Chàm.

Tuy nhiên ông Toàn thẳng thắn, bên cạnh những kết quả tích cực và ý nghĩa, Dự án vẫn còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, một mặt đến từ hệ thống các chính sách, các cơ chế thực hiện Dự án sử dụng vốn tài trợ nước ngoài hiện nay, cơ chế phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các dự án, chương trình khác về nhựa, mặt khác, ý thức của người dân đã được cải thiện nhưng chưa toàn diện và chưa đủ các chương trình tuyên truyền, vận động từ chính quyền địa phương.

Do đó, với vai trò là cơ quan điều phối Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam Nguyễn Đức Toàn kiến nghị, thời gian tới cùng với việc triển khai Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; Luật Bảo vệ môi trường 2020; Kế hoạch hành động quốc gia về giảm thiểu rác thải nhựa đại dương và Đề án Việt Nam chủ động chuẩn bị và tham gia xây dựng Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa đại dương. Hy vọng các nguồn lực cho dự án sẽ được bổ sung.

Cùng với sự vào cuộc chủ động và hành động quyết liệt của các tỉnh, thành phố trong việc xây dựng các mô hình quản lý rác nhựa ở cấp địa phương; hy vọng cơ hội cải thiện môi trường sống Xanh, giảm ảnh hưởng của rác thải nhựa đến các ngành kinh tế, du lịch sẽ được thực thi có hiệu quả; qua đó góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển bền vững kinh tế biển Xanh tại Việt Nam.

Văn Giáp và nhóm PV, BTV