Sự xuống cấp đạo đức không phải không có nhưng hãy nhìn xa hơn vào những gì diễn ra trong thực tế, diễn ra một cách thầm lặng, một phần vì tử tế thì luôn nhẹ nhàng, bình thản, không ồn ào… 

Chủ nhật vừa rồi ngồi cà phê với mấy người trong xóm, mấy câu chuyện thời sự được nhắc đến với kết luận: Bây giờ quan hệ người với người chung quy cũng chỉ vì tiền. Tiền nhiều được ủng hộ nhiều, người giàu có thể hét ra lửa, thậm chí đổi trắng thay đen, người nghèo chẳng may lâm vào vòng lao lý thì chịu chết, tự bỏ mặc số phận của mình cho những nhũng nhiễu nơi cửa quyền. Ngay cả trên mạng ảo Facebook mà đồng tiền cũng chi phối, những người giầu được like nhiều hơn, v.v...

Cà phê trở nên đắng ngắt, cái nóng ngày hè tháng 6 càng thêm nóng. Ai nấy thở dài thườn thượt…

Sắp tàn cuộc tâm tình của hội “cà phê đầu 6” chúng tôi với tâm trạng trĩu nặng vì buồn thì điện thoại reo. Liếc vào Facebook Hà Phạm, thấy có tin về tình hình hoạt động của nhóm chị trong mấy ngày qua. Tóm tắt thế này: “Tuần tới sẽ đi Đồng Mậm, bạn ST đã mua 20 đôi vợt cầu lông. Bạn NT đã đem đến tặng 02 đôi vợt bóng bàn. Mình mua thêm 05 đôi nữa là tạm đủ.  Các chị TMH đã chuyển 02 triệu. Bạn NT đã chuyển 03 triệu. Các anh, chị, ban: DT, MTH, OL, NTLH, QL, TN và một người giấu tên, đã cho tổng cộng 14 triệu- dư cho 20 mâm cỗ để vui với dân làng và thêm cho các khoản mua sắm dụng cụ thể thao nếu thiếu…”

Tôi chìa FB cho mọi người xem. Vẫn biết Facebook không phải không có loại đạo đức giả, mồm nói một đằng, tay làm một nẻo, thậm chí còn ngược với sự tử tế. Nhưng với Hà Phạm thì cả bọn chúng tôi đều biết. H.P là nhà báo có tên tuổi, mê làm báo, bài viết của chị luôn được trả nhuận bút cao, ấy vậy mà chị cứ gánh việc vào thân, chỗ nào bà con khó khăn, thiếu thốn, cần được giúp đỡ là chị ra tay. Từ học sinh, bà con vùng sâu vùng xa cho đến bệnh nhân chạy thận… Làm được gì ra tiền để giúp họ chị cố gắng làm. Chị làm, những người quen chị cũng theo chị tham gia vào…

Đọc xong những status (dòng trạng thái) và xem ảnh ai nấy đều nở nụ cười, quên đi cái tâm trạng buồn bã ban nãy. Thế là lại ngồi thêm với nhau, để nói về sự tử tế. Không phủ nhận rằng, xã hội hiện tại đang bị đồng tiền chi phối quá mạnh, chênh lệch giầu nghèo quá lớn, sự bất bình đẳng còn nhiều nên con người cũng tha hóa, nhiều sự xấu xa xảy ra ở mức “xưa nay hiếm”, nhưng thực ra chúng ta cũng đã quên mất những tử tế luôn thường trực trong cuộc sống. Câu chuyện của nhóm chị H.P khiến chúng tôi nhớ ra những chuyện gần đây nhất, chưa nói đến vô vàn những chuyện mà báo chí hay mạng xã hội đã đề cập đến.

{keywords}
Nguyễn Quang Thạch bao năm bền bỉ với chương trình "Sách hóa nông thôn"

Mọi người nhắc đến Nguyễn Quang Thạch, với chương trình “Sách hóa nông thôn”. NQT đã làm việc này suốt thời tuổi trẻ của mình, miệt mài thực hiện, từng lặn lội về vùng sâu vùng xa, đi bộ xuyên Việt để xây dựng những tủ sách đầu tiên đúng chuẩn cho trẻ em và người nông dân. Thiếu thốn, bị hoài nghi, chế giễu… rất khó khăn, NQT đã phải trải qua hơn 10 năm…

Thế rồi, xuất hiện những người đồng hành, chia sẻ ý hướng và những người khác, đóng góp công sức, sách vở, tiền bạc để ủng hộ “Sách hóa nông thôn”. Có người đã cho NQT tá túc bốn năm liên tục để nhân rộng các loại tủ sách. Có người ở Canada, bán bánh mỳ cuối tuần cũng góp 40 triệu đồng để cùng anh làm tủ sách... Để đến nay, hơn 9.000 tủ sách được lập ở nhiều tỉnh và sắp tới thêm hơn 7.000 tủ ở riêng tỉnh Nam Định…

Câu chuyện cũng nhắc đến: Công ty Sơn Trường với ông GĐ Tạ Quyết Thẳng đã quyết định làm một cây cầu bê tông cốt thép, mặt đường bê tông nhựa, chiều dài 136m, rộng 26,4m, trong đó lòng đường rộng 10m, hè mỗi bên 8,2m, trọng tải 18 tấn, được đầu tư đồng bộ hệ thống cây xanh, điện chiếu sáng mỹ thuật cao và tự động hóa, trị giá gần 100 tỷ đồng tặng cho bà con Tam Bạc- Hải Phòng.

Một cây cầu lẽ ra phải có thời gian thi công bằng năm, nhưng đã hoàn thành chỉ vỏn vẹn có 50 ngày! Ngày thông xe, trước sự chứng kiến của chính quyền và cơ quan thẩm định kỹ thuật, cùng lúc 06 chiếc xe tải trọng 50 tấn đã lưu thông ngược chiều nhau trên hai làn đường qua cầu. Có những lo ngại rằng, nhanh và rẻ thì chóng xuống cấp, nhưng vị GĐ tiết lộ luôn bí quyết, rằng: Đã đúc sẵn các kết cấu bê tông tại nhà máy. Thi công là khâu đơn giản nhất trong công đoạn làm cầu này. Nếu đã đúc sẵn kết cấu, đóng nền cọc chuẩn xác thì việc thi công lắp ráp khá đơn giản, nhanh chóng...

Không ít người lặng lẽ làm việc tốt, làm việc thiện, từ thiện, như một trách nhiệm của lương tri. Sự tử tế là ở đó còn gì nữa. Chúng tôi bảo nhau như vậy. Cuộc sống đang từng ngày diễn ra với biết bao đổi thay, những điều xấu xa cũng nhiều lên, nhưng sự tử tế không hề ít đi. Mấy câu chuyện trên là chuyện thời sự, là mới toanh… còn rất nhiều, rất nhiều sự tử tế khác không bao giờ có thể kể hết được. Những con số thống kê được và cả những con số không thống kê, những việc làm của những con người hành động trong thầm lặng với sự thôi thúc của lương tri, mà để ý bạn sẽ thấy.

Sự xuống cấp đạo đức không phải không có nhưng hãy nhìn xa hơn vào những gì diễn ra trong thực tế, diễn ra một cách thầm lặng, một phần vì: tử tế thì luôn nhẹ nhàng, bình thản, không ồn ào… 

Trần Thị Trường