Nhiều năm nay, EU là một trong những thị trường chủ lực xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam. Thế nhưng, tháng 10/2017, thuỷ sản của nước ta bị EC cảnh báo thẻ vàng với do những nỗ lực của Việt Nam chưa đủ để chống khai thác bất hợp pháp và không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Về các khuyến nghị của EC, Bộ NN-PTNT tiếp tục khẳng định cam kết mạnh mẽ của Việt Nam chống khai thác IUU, tiến tới hài hòa quy định quốc tế và phát triển bền vững ngành khai thác thủy sản Việt Nam. 

Việt Nam đã và đang nỗ lực, quyết tâm trong chống khai thác IUU cũng như trong chuyển đổi từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm và phát triển bền vững qua thực thi Luật Thuỷ sản 2017; đồng thời thể hiện việc chủ động tăng cường hợp tác với EU trong việc thúc đẩy và triển khai có kết quả các khuyến nghị của Uỷ ban châu Âu tại cảnh báo thẻ vàng về khai thác IUU.

Thủ tướng Chính Phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, chủ trương xuyên suốt của Đảng, Nhà nước là kiên trì, kiên định trong việc chống khai thác IUU, bảo vệ đại dương, nguồn lợi hải sản, phát triển bền vững; kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế biển với bảo vệ chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ; tôn trọng luật pháp quốc tế.

Chống khai thác IUU chính là vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích của người dân chúng ta, chứ không phải vì việc thanh tra, kiểm tra của EC, Thủ tướng lưu ý. 

W-cang-ca-1.jpg
Sau đợt kiểm tra lần thứ 4, EC đưa ra nhiều khuyến nghị cho Việt Nam để gỡ thẻ vàng IUU 

Đến nay đã 6 năm, thẻ vàng IUU vẫn chưa được gỡ. Sau đợt sang kiểm tra thực tế lần thứ 4 (từ ngày 10-18/10), Đoàn Thanh tra EC đã ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực chống khai thác IUU, đặc biệt là quyết tâm chính trị, sự quan tâm, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Cùng với đó, Đoàn Thanh tra đánh giá sự chuyển biến tích cực, đi đúng hướng và sự chỉ đạo rất sát sao từ Trung ương của Việt Nam. Đoàn đồng tình với Việt Nam về việc chuyển từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm đã có sự chuyển biến tích cực.

Song, Đoàn Thanh tra EC cũng đưa ra một loạt các khuyến nghị để ngành thuỷ sản Việt Nam gỡ được cảnh báo thẻ vàng IUU trong thời gian tới, tiến tới phát triển nghề cá bền vững.

Cụ thể, về khung pháp lý, EC chỉ ra vấn đề mấu chốt là kết quả tổ chức thực hiện trên thực tế tại địa phương đến nay vẫn còn hạn chế trong việc theo dõi, kiểm soát, giám sát hoạt động tàu cá, xử phạt vi phạm khai thác IUU, chế tài xử lý đối với các doanh nghiệp gian lận chưa nghiêm khắc.

Theo đó, Đoàn thanh tra đề nghị Việt Nam không để tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; không để tàu mất kết nối 10 ngày; không để tàu cá không đăng kiểm, không đăng ký, không giấy phép hoạt động.

Bên cạnh đó, Việt Nam cần tăng cường kiểm soát đối với nguyên liệu nhập khẩu bằng tàu container, đặc biệt là đối với loài cá cờ kiếm, cá ngừ vây ngực dài...  

EC cũng tiếp tục khuyến nghị Việt Nam cần phải có biện pháp xử lý nghiêm trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân tại địa phương không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao, các doanh nghiệp làm ăn phi pháp...

Các địa phương tập trung thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật thủy sản, đặc biệt quy định về thiết bị giám sát hành trình (VMS), đăng ký, cấp phép, đánh dấu tàu cá tạo sự chuyển biến trên thực tế. Phải kiên quyết xử phạt triệt để các hành vi vi phạm khai thác IUU, EC đưa ra khuyến nghị. 

Trước đó, trong các hội nghị, công điện chỉ đạo của Chính Phủ, Thủ tướng Chính phủ, của Bộ NN-PTNT cũng nhiều lần đề cập đến vấn đề phải kiểm soát được tàu cá, giải quyết dứt điểm tình trạng vi phạm, vấn đề truy xuất nguồn gốc, mạnh tay xử phạt các trường hợp vi phạm để răn đe… 

Nếu không giải quyết được những bật cập này thì không thể gỡ được cảnh báo thẻ vàng IUU. Khi đó, thuỷ sản Việt có thể mất thị trường xuất khẩu EU, kế sinh nhai của hàng triệu ngư dân bị ảnh hưởng. Bởi, hiện nay không chỉ EU mà nhiều thị trường khác cũng bắt đầu áp dụng chống khai thác IUU đôi với thuỷ sản nhập khẩu.

Ngô Huyền và nhóm PV, BTV