Rừng ngập mặn có vai trò rất quan trọng không chỉ với sự phát triển kinh tế – xã hội của nước ta mà còn rất quan trọng đối với hệ sinh thái và môi trường. Có thể thấy, rừng ngập mặn là môi trường sống cho các loại động thực vật, trong đó có những loài quý hiếm; Bảo vệ sự đa dạng sinh học; Ngăn gió, sóng, bão ở các vùng cát ven bờ; Điều hòa khí hậu, làm giảm nhiệt độ và biên độ nhiệt độ; Ngăn chặn xói mòn, lắng đọng trầm tích mà mở rộng đất liền.

Nhiều năm nay, Đảng và nhà nước ra rất quan tâm đến việc phát triển và bảo vệ rừng ngập mặn. Nhiều dự án liên quan đến rừng ngập mặn đã được đầu tư và triển khai hoặc có nội dung về bảo vệ rừng ngập mặn được lồng ghép vào các dự án khác.

57   rừng ngập mặn.jpg
Rừng ngập mặn là hàng rào bảo vệ môi trường, phòng chống rủi ro thiên tai, cải thiện sinh kế, góp phần vào phát triển bền vững.

Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với những tác động của Biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dễ bị tổn thương ven biển Việt Nam” được triển khai từ năm 2017 đến 2024 tại 7 tỉnh ven biển dễ bị tổn thương, bao gồm Nam Định, Thanh Hóa, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi và Cà Mau vừa có báo cáo đánh giá kết quả của dự án, trong đó có nội dung về bảo vệ, phát triển rừng ngập mặn.

Với tổng ngân sách 42 triệu USD, do Quỹ Khí hậu Xanh (GCF) tài trợ thông qua UNDP Việt Nam cùng với nguồn vốn đối ứng của Việt Nam, Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với những tác động của Biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dễ bị tổn thương ven biển Việt Nam” có 3 hợp phần: Hỗ trợ nhà ở chống chịu bão, lụt, trồng rừng ngập mặn, quản lý thông tin, dữ liệu rủi ro thiên tai. Đến nay, những tính năng thiết kế chống bão lụt được đưa vào 4.966 ngôi nhà mới xây tại các địa điểm an toàn, đem lại lợi ích cho 20.000 người nghèo chịu ảnh hưởng nhiều từ thiên tai ở 100 xã; Tái sinh 4.028 ha rừng ngập mặn ven biển tạo thành các vùng đệm chắn triều cường và sóng biển dâng thông qua việc sử dụng các phương pháp tiếp cận dựa trên các kinh nghiệm đã thành công; Tăng cường khả năng tiếp cận những dữ liệu về tổn thất và thiệt hại do thiên tai và biến đổi khí hậu tại 28 tỉnh ven biển Việt Nam. 

Đặc biệt, 4.028 ha rừng ngập mặn được tái sinh đóng vai trò như những "lá chắn tự nhiên" bảo vệ cộng đồng trước triều cường và bão biển, đồng thời hấp thụ hơn 1,1 triệu tấn CO2, góp phần tích cực vào cam kết của Việt Nam trong giảm phát thải khí nhà kính. Bên cạnh đó, dự án còn hỗ trợ phát triển các mô hình sinh kế bền vững như nuôi ong lấy mật tại Thanh Hóa, giúp người dân tăng thu nhập, đồng thời khuyến khích việc bảo vệ rừng ngập mặn.

Ông Vũ Thái Trường, Trưởng phòng Môi trường và Biến đổi khí hậu của UNDP cho biết, trong hợp phần 2 của dự án, số hecta rừng ngập mặn được phục hồi và tái sinh 4.028 ha với 2.211 hộ được hưởng lợi từ hợp phần này đem lại. Theo ông Trường, những tác động từ trồng và phục hồi rừng ngập mặn là vô cùng lớn. Rừng ngập mặn là hàng rào bảo vệ, phòng chống rủi ro thiên tai, cải thiện sinh kế và góp phần vào phát triển bền vững.

Dự án là một ví dụ điển hình trong việc thực hiện các cam kết trong mục tiêu Đóng góp do Quốc gia tự quyết định (NDC) liên quan đến biến đổi khí hậu; Nâng cao năng lực kỹ thuật và nhận thức cộng đồng trong phạm vi dự án, thúc đẩy mối quan hệ hợp tác chặt chẽ hơn giữa chính quyền, người dân và doanh nghiệp, đảm bảo tính bền vững sau khi dự án kết thúc

Ông Trường cũng cho biết, bài học kinh nghiệm khi triển khai hợp phần này là phương pháp tiếp cận tích hợp, đồng tài trợ, truyền thông sâu rộng, tận dụng nguồn lực sẵn có và kinh nghiệm truyền thống và đặc biệt là quản lý rừng ngập mặn dựa vào cộng đồng.