Những năm gần đây, tại các xã Thiện Hưng, Hưng Phước, Tân Tiến... bức tranh nông nghiệp vùng biên Đồng Nai chuyển động theo một nhịp mới.
Trên những vườn cây ăn trái, hệ thống ống tưới nhỏ giọt đan xen cùng cảm biến đo độ ẩm, nhiệt độ, pH đất. Người nông dân không còn phụ thuộc hoàn toàn vào kinh nghiệm truyền thống, thay vào đó là các quyết định dựa trên dữ liệu thu thập và phân tích bằng phần mềm thông minh.
Sự thay đổi bắt đầu từ nhu cầu thực tế. Diện tích canh tác lớn, nhân công ngày càng khan hiếm, chi phí đầu vào tăng khiến bài toán hiệu quả kinh tế trở nên cấp thiết. Công nghệ tưới thông minh tích hợp cảm biến độ ẩm đất, độ ẩm không khí, nhiệt độ đã giúp nông dân chủ động chăm sóc cây trồng theo từng giai đoạn sinh trưởng, hạn chế lãng phí nước và phân bón, đồng thời phòng trừ sâu bệnh kịp thời.
Tại ấp 5, xã Thiện Hưng, mô hình quản lý vườn bưởi da xanh và dưa lưới bằng phần mềm thông minh của hộ ông Nguyễn Văn trở thành điểm nhấn tiêu biểu.
Theo đó, trên hơn 15 ha bưởi da xanh và 2 ha dưa lưới, ông mạnh dạn thay thế toàn bộ máy nổ bơm nước bằng hệ thống tưới tự động điều khiển qua điện thoại thông minh. Chỉ với vài thao tác, hệ thống lập tức vận hành theo kịch bản đã cài đặt sẵn, đưa nước và dinh dưỡng đến từng gốc cây.
Năm 2023, mô hình này được Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp khu vực 15 hỗ trợ xây dựng và lắp đặt. Hệ thống tưới tích hợp cảm biến đo các thông số quan trọng như độ ẩm đất, nhiệt độ, pH, EC. Dữ liệu được truyền liên tục về phần mềm chuyên dụng, giúp chủ vườn theo dõi tình trạng cây trồng theo thời gian thực và điều chỉnh chính xác lượng nước, phân bón phù hợp.
Trước đây việc tưới nước cho vườn cây rộng lớn có khi mất cả ngày. Nhân công phải kéo ống từ khu vực này sang khu vực khác, vừa tốn sức vừa thiếu chính xác. Giờ đây, điện thoại thông minh trở thành “bộ điều khiển trung tâm”. Thời gian được tiết kiệm, công việc chăm sóc cây trồng chuyển sang hướng tinh gọn và khoa học hơn, tập trung vào theo dõi sâu bệnh và chất lượng sinh trưởng.
Nhờ hệ thống tưới nhỏ giọt tự động, lượng nước sử dụng giảm khoảng 50%, nhân công giảm tới 70%, trong khi năng suất tăng từ 50–80% so với canh tác trước đây. Cây trồng sinh trưởng đồng đều, trái đẹp, chất lượng ổn định, đầu ra thuận lợi hơn khi đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật ngày càng khắt khe của thị trường.
Theo ông Văn, điều quan trọng nhất là cảm giác yên tâm trong sản xuất. Sự đồng hành của Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp từ khâu giống, phân bón đến lắp đặt hệ thống tưới giúp người dân mạnh dạn thay đổi cách làm. Công nghệ không còn xa lạ mà trở thành công cụ quen thuộc trong lao động hằng ngày.
Không dừng ở một vài mô hình đơn lẻ, mỗi năm Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp khu vực 15 xây dựng từ 14–15 mô hình trình diễn nông nghiệp công nghệ cao trên nhiều loại cây trồng, vật nuôi. Các mô hình này vừa là nơi ứng dụng thực tế, vừa là “lớp học mở” để nông dân tham quan, trao đổi kinh nghiệm, tiếp cận kỹ thuật mới.
Từ những mô hình trình diễn, khái niệm VietGAP, GlobalGAP, IoT, điện toán đám mây, sổ tay điện tử dần trở nên quen thuộc với nhà nông vùng biên. Người dân học cách ghi nhật ký điện tử, truy xuất nguồn gốc, giám sát sâu bệnh bằng phần mềm.
Bên cạnh “cầm tay chỉ việc” tại ruộng vườn, cán bộ kỹ thuật lập các nhóm Zalo để tư vấn trực tuyến, chia sẻ video, tài liệu hướng dẫn. Khi gặp sự cố, nông dân chỉ cần chụp hình gửi lên nhóm để được hỗ trợ kịp thời.
Thời gian tới, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp khu vực 15 tiếp tục nhân rộng các mô hình ứng dụng khoa học công nghệ, ưu tiên số hóa dữ liệu sản xuất và truy xuất nguồn gốc. Mục tiêu hướng đến là đưa nông sản địa phương tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị, tiếp cận các thị trường yêu cầu cao về chất lượng và minh bạch thông tin.
Từ những vườn cây vùng biên, công nghệ đang mở ra cách làm nông nghiệp mới: sản xuất dựa trên dữ liệu, quản lý bằng phần mềm, kết nối chặt chẽ với thị trường. Khi người nông dân làm chủ công nghệ, nông nghiệp Đồng Nai hi vọng sẽ có thêm nền tảng để phát triển hiệu quả, ổn định và bền vững trong dài hạn.
.svg){kind=icon}
