Đề án “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong việc thu thập thông tin, dự báo tình hình thị trường nông sản” đã nêu rõ một trong những nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm là ứng dụng các công nghệ, thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong hoạt động thu thập thông tin, phân tích và dự báo tình hình thị trường nông sản từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ với các sản phẩm nông nghiệp chủ lực quốc gia và tiềm năng.

Trong đó, công nghệ viễn thám được định hướng ứng dụng ở cả khâu thu thập thông tin, dữ liệu cũng như công đoạn phân tích và dự báo tình hình thị trường nông sản. Cụ thể, công nghệ viễn thám được ứng dụng để thu thập dữ liệu, thống kê diện tích, sản lượng đối với ngành hàng trồng trọt, lâm nghiệp; đồng thời, công nghệ này cũng được ứng dụng trong dự báo năng suất, sản lượng đối với ngành hàng trồng trọt, lâm nghiệp.

W-nong san Viet Nam 1.jpg
Theo Cục Viễn thám quốc gia, việc ứng dụng công nghệ viễn thám vào giám sát các lĩnh vực nông nghiệp và môi trường sẽ tạo điều kiện phát triển bền vững kinh tế nông nghiệp.

Trong tham luận “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ viễn thám: Thời cơ và thách thức” tại hội nghị “Triển khai kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ chính trị về đột phá và phát triển khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia ngành nông nghiệp và môi trường” hồi trung tuần tháng 5/2025, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Minh Hải, Phó Cục trưởng Cục Viễn thám quốc gia nhấn mạnh: Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, công nghệ viễn thám nổi lên như một công cụ then chốt trong việc giám sát tài nguyên, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển nông nghiệp hiện đại. 

Với sự phát triển nhanh của các công cụ phục vụ xử lý tự động, xử lý dữ liệu lớn như hiện nay, các kho dữ liệu không gian sẽ phát huy tính hữu dụng khi ứng dụng trong giám sát các lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, tạo điều kiện phát triển bền vững kinh tế nông nghiệp.

Thông tin về hiện trạng ứng dụng công nghệ viễn thám, Phó Giáo sư Phạm Minh Hải cho biết dữ liệu viễn thám đang được ứng dụng rộng rãi trong các bộ, ngành, các lĩnh vực của đời sống; đồng thời khẳng định: “Trong lĩnh vực viễn thám, công tác nghiên cứu khoa học luôn được đi trước thực hiện thử nghiệm, đánh giá, sau đó được ứng dụng để phục vụ rộng rãi nhu cầu ứng dụng viễn thám phục vụ quản lý nhà nước lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, giám sát thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế và đảm bảo an ninh quốc phòng".

Một nền tảng quan trọng để triển khai các chương trình giám sát thông minh, hỗ trợ phân tích, dự báo lĩnh vực nông nghiệp, môi trường, cảnh báo thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế xã hội và đảm bảo an ninh quốc phòng chính là Cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia, được vận hành bởi Cục Viễn thám quốc gia (Bộ NN&MT). Cơ sở dữ liệu này là một kho dữ liệu không gian đồ sộ, với hàng trăm ngàn tín hiệu, ảnh, bình đồ ảnh vệ tinh được thu nhận từ nhiều trạm thu nhận.

W-cong nghe vien tham.jpg
Cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia được Cục Viễn thám quốc gia (Bộ NN&MT) vận hành, khai thác trực tuyến tại địa chỉ dulieuvientham.gov.vn

Khẳng định các trạm thu nhận ảnh dữ liệu viễn thám có khả năng đáp ứng tốt các nhu cầu phục vụ phát triển kinh tế xã hội và quốc phòng an ninh, đại diện Cục Viễn thám quốc gia cũng điểm ra một số kết quả ứng dụng công nghệ viễn thám, như ứng dụng trong giám sát thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; ứng dụng công nghệ viễn thám phục vụ các chu kỳ kiểm kê rừng; ứng dụng viễn thám phục vụ giám sát diện tích, phân loại đất ngập nước...

Trong kết luận cuộc họp ngày 3/12 về dự thảo Nghị định quy định hoạt động viễn thám vừa được Văn phòng Chính phủ ra thông báo truyền đạt vào ngày 8/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: Cùng với sự phát triển của khoa học và công nghệ, hoạt động viễn thám, dữ liệu không gian ngày càng được ứng dụng sâu rộng trong phát triển kinh tế xã hội và quốc phòng, an ninh. Do đó, việc ban hành Nghị định về hoạt động viễn thám có ý nghĩa quan trọng nhằm tạo lập hành lang pháp lý đồng bộ cho quản lý thống nhất, thúc đẩy phát triển, ứng dụng công nghệ viễn thám.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo Bộ NN&MT đăng ký vào Chương trình công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ năm 2026 xây dựng Nghị định về hoạt động viễn thám theo quy định tại khoản 2 Điều 26, khoản 1 Điều 31 Nghị định 78/2025/NĐ-CP ngày 1/4/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức, hướng dẫn thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. 

Trên cơ sở đó, Bộ NN&MT chủ trì, phối hợp với các bộ KH&CN, Quốc phòng, Công an, Tư pháp, Tài chính; Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Viettel, VNPT...  để xây dựng dự thảo Nghị định về hoạt động viễn thám với phạm vi, đối tượng quản lý nhà nước về viễn thám từ: Xây dựng, vận hành hệ thống thu nhận dữ liệu viễn thám (vệ tinh, tàu bay có người lái, tàu bay không người lái - UAV, khinh khí cầu và các trạm viễn thám mặt đất chuyên dụng…), hoạt động thu nhận dữ liệu viễn thám, bảo đảm an toàn và an ninh thông tin, cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia, kết nối, tích hợp với các cơ sở dữ liệu quốc gia, cung cấp chia sẻ dữ liệu viễn thám, cho đến ứng dụng công nghệ viễn thám phục vụ phát triển kinh tế xã hội, quốc phòng an ninh.

Yêu cầu đặt ra với dự thảo Nghị định về hoạt động viễn thám là đảm bảo thống nhất quản lý, đồng thời tạo điều kiện mở rộng xã hội hóa, tăng cường hợp tác quốc tế và khuyến khích ứng dụng công nghệ mới; quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, kiểm định chất lượng sản phẩm viễn thám theo hướng chặt chẽ, minh bạch, đáp ứng yêu cầu phục vụ công tác quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công… làm tiền đề chuẩn bị xây dựng Luật viễn thám.