Tổng thống Syria Assad bị lật đổ tác động thế nào tới xung đột Nga

Theo giới chuyên gia, việc tập trung vào cuộc chiến ở Ukraine đã khiến Nga không thể ngăn chặn sự sụp đổ của chính quyền Tổng thống Syria Assad vào ngày 8/12. Tốc độ tấn công đáng kinh ngạc của các nhóm nổi dậy khiến Nga khó có thể tập hợp nguồn lực nhanh chóng để tăng cường phòng thủ cho quân chính phủ Syria.

Những tác động của việc Tổng thống Assad bị lật đổ đối với chiến sự ở Ukraine vẫn chưa rõ nét. Song theo một số nhà phân tích, sự kiện này có thể sẽ củng cố vị thế của Ukraine trong các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng với Nga.

Chia sẻ với tờ Kyiv Independent, ông Neil Quilliam, chuyên gia về Trung Đông tại Viện Chatham House, nhận định: "Nga từng được các quốc gia Trung Đông ngưỡng mộ vì là đồng minh đáng tin cậy và thường được so sánh với Mỹ. Nhưng nay Nga đã mất đi danh tiếng đó, điều này gây chấn động khắp Trung Đông. Do đó, ảnh hưởng của Nga sẽ bị giảm sút".

Nhà nghiên cứu Máté Szalai tại Viện Clingendael của Hà Lan nói thêm, "sự sụp đổ của chính quyền Tổng thống Assad là tin xấu đối với Nga, thậm chí còn tệ hơn đối với Iran".

"Theo quan điểm của Moscow, ông Assad là đồng minh thân cận nhất của Điện Kremlin trong khu vực, các căn cứ ở Syria cho phép Nga thể hiện sức mạnh ở Trung Đông và châu Phi. Kể từ năm 2015, chính quyền Tổng thống Assad đã trở thành biểu tượng, và là 'bằng chứng' cho thấy bất kỳ chính phủ nào cũng có thể tồn tại với sự hỗ trợ của quân đội Nga. Giờ đây, thông điệp này đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng", ông Szalai cho hay.

Cũng theo ông, việc Tổng thống Assad bị lật đổ đã "làm suy yếu chiến lược an ninh phòng thủ của Iran", do Syria "đóng vai trò là cầu nối giữa các đồng minh của Tehran ở Iraq và Lebanon".

Trong khi đó, ông Michael Sahlin, cựu đại sứ Thụy Điển tại Thổ Nhĩ Kỳ và là chuyên gia về Trung Đông tại Viện Nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm, nhận định tình hình hỗn loạn ở Syria là một mất mát lớn đối với Nga vì các căn cứ ở Syria "rất quan trọng đối với chính sách của Nga châu Phi".

Đồng quan điểm trên, ông Sascha Bruchmann, nhà phân tích quân sự tại Viện Nghiên cứu chiến lược quốc tế ở London, cho hay "Iran và Nga đã để mất đi quyền lực vào tay Thổ Nhĩ Kỳ".

"Nga trở thành nước ủng hộ trung thành cho các đồng minh ở Nam bán cầu, sau khi bảo vệ chính quyền của Tổng thống Assad kể từ năm 2015. Và giờ danh tiếng này đã bị ảnh hưởng. Còn Iran đang mất hành lang trên bộ hỗ trợ Hezbollah, lực lượng ủy nhiệm hàng đầu của Tehran", ông Bruchmann nói.

Các nhà phân tích cho biết, ảnh hưởng ngày càng giảm của Nga ở Trung Đông, và khả năng Moscow mất 2 cơ sở quân sự quan trọng ở Syria là căn cứ không quân Khmeimim và căn cứ hải quân Tartus có thể gián tiếp giúp Ukraine.

Theo ông Quilliam, việc Tổng thống Assad bị lật đổ có thể nâng vị thế của Ukraine trong các cuộc đàm phán hòa bình với Nga trong tương lai.

"Việc Nga rời khỏi Syria cho thấy, họ không phải là bất khả chiến bại, và năng lực của Moscow đang bị tổn hại, cũng như tinh thần của các lực lượng chiến đấu còn giảm thấp hơn nữa. Việc này mang lại cho các nhà đàm phán Ukraine đòn bẩy đáng kể", ông Quilliam cho hay.

Song các nhà phân tích khác lập luận rằng, hiện chưa biết việc ông Assad bị lật đổ có ảnh hưởng như thế nào đến các cuộc đàm phán hòa bình ở Ukraine.

"Để tạo ra được tác động đến các cuộc đàm phán trong tương lai, trước tiên, việc Nga mất uy tín sẽ phải chuyển thành nhận thức thay đổi trên toàn cầu. Nhưng chuyện này có thể phải mất một thời gian, trước khi các nước ở Nam bán cầu nhận ra rằng hỗ trợ từ phía Nga không phải là sự đảm bảo chắc chắn cho bất kỳ vấn đề an ninh nào mà họ có thể phải đối mặt. Tuy nhiên, nếu Nga mất quyền tiếp cận cảng Tartus ở Syria, điều này sẽ làm suy yếu đáng kể vị thế của Nga ở Địa Trung Hải, và có thể làm giảm mối đe dọa tiềm ẩn đối với châu Âu", ông Bruchmann cho biết.

Còn theo ông Butter, dù tình hình bất ổn ở Syria "không tạo ra nhiều tác động thực tế đến cuộc xung đột ở Ukraine, nhưng nó vẫn không tốt cho hình ảnh của Tổng thống Putin".

Trên thực tế, Nga có thể chuyển một số hoặc toàn bộ quân đội cùng thiết bị quân sự từ Syria sang Ukraine. Nhưng tác động của việc này có thể không đáng kể. "Không có nhiều quân đội Nga ở Syria để tạo ra tác động thực tế trên chiến tuyến ở Ukraine", ông Bruchmann nhấn mạnh.