Tại buổi họp báo về tình hình kinh tế - xã hội mới đây, Sở GTVT TP.HCM đã thông tin về việc Công ty VinBus có khả năng phải xin ngừng hoạt động tuyến bus điện D4 vào cuối năm 2023 do trợ giá thấp dẫn đến thua lỗ. Theo Sở GTVT TPHCM, trong 9 tháng đầu năm 2023, tuyến bus D4 (bến xe bus Sài Gòn - khu đô thị Vinhomes Grand Park) thực hiện được 28.842 chuyến vận chuyển với khoảng 819.075 lượt hành khách.
Đánh giá của Sở GTVT thành phố chỉ rõ: “Bus điện ngày càng được người dân tín nhiệm khi giúp TP.HCM giảm lượng phương tiện giao thông cá nhân lưu thông trên đường, giảm ùn tắc, tai nạn giao thông và lượng phát thải gây ô nhiễm môi trường. Về chất lượng dịch vụ, kết quả khảo sát hành khách cho thấy, tuyến bus điện đầu tiên của TP.HCM đều đạt 89-95 điểm (trên thang điểm 100)”.
Tuy nhiên, đánh giá về hiệu quả kinh tế thì đại diện Công ty VinBus cho rằng, tỉ lệ trợ giá cho tuyến xe bus điện D4 hiện nay của TP.HCM là quá thấp (ở mức 44,1%). Mức này chỉ bằng khoảng 2/3 so với tỉ lệ giá của tuyến xe bus sử dụng diesel, CNG (khí nén thiên nhiên). Chính việc trợ cấp thấp như vậy khiến Công ty VinBus thua lỗ lớn đến 16,1 tỉ đồng trong năm 2022, và 12,5 tỉ đồng chỉ trong 8 tháng đầu năm 2023.
Trước bài toán kinh tế này, đại diện Công ty VinBus đã đề nghị điều chỉnh tỉ lệ trợ giá cho các tuyến xe bus điện tại TP.HCM nâng từ 44,1% lên 64,8%. Mức trợ giá này sẽ bằng tỉ lệ trợ giá bình quân hệ thống các tuyến xe bus năm 2023. “Nếu không được xem xét điều chỉnh và sớm ban hành định mức kinh tế kỹ thuật cho bus điện thì công ty không thể mở tiếp được các tuyến còn lại. Đồng thời, Công ty VinBus xin dừng hoạt động của tuyến bus điện D4 vào cuối năm 2023 do thua lỗ”, báo cáo VinBus nêu.
Để tháo gỡ khó khăn cho các đơn vị khai thác không chỉ riêng VinBus, trong tháng 12/2023 này Sở GTVT TPHCM cho biết sẽ chủ trì, phối hợp các sở, ngành, đơn vị vận hành tuyến bus điện D4 nhằm thống nhất báo cáo, đề xuất UBND TPHCM xem xét, điều chỉnh tỉ lệ trợ giá phù hợp, tương đương tỉ lệ trợ giá bình quân của hệ thống xe bus hiện hữu. Bởi theo đại diện Sở GTVT TP.HCM, bus điện không chỉ góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường cho thành phố, mà còn thay đổi thói quen đi lại của người dân khi địa phương này đang muốn đẩy nhanh tiến trình hạn chế phương tiện cá nhân.
Được biết, tuyến bus điện D4 kết nối khu đô thị Vinhomes Grand Park (TP Thủ Đức) đến Bến xe bus Sài Gòn (Quận 1) với cự ly 29km. Trên tuyến có 12 xe, mỗi xe 67 chỗ (đứng, ngồi), với hai lối lên xuống tương tự bus thông thường. Xe sử dụng động cơ điện, không phát thải CO2, không gây tiếng ồn động cơ khi vận hành. Đây là tuyết điện cỡ lớn đầu tiên trong 5 tuyến được TPHCM cho thí điểm trên địa bàn. Bốn tuyến còn lại gồm: VB01 (Vinhomes Grand Park - Trung tâm thuơng mại Emart); VB02 (Vinhomes Grand Park - sân bay Tân Sơn Nhất); VB03 (Vinhomes Grand Park - Bến xe bus Sài Gòn) và VB05 (Vinhomes Grand Park - Bến xe miền Đông mới - Khu đô thị Đại học Quốc gia).
Theo đại diện VinBus, nếu được điều chỉnh tỉ lệ trợ giá phù hợp, các tuyến xe bus còn lại cũng sẽ được VinBus mở vào tháng 5/2024 tới. Được biết, Đồng Nai – địa phương hàng xóm của TP.HCM cũng đang rất quan tâm đến bus điện và đang nghiên cứu chính sách trợ giá của thành phố để có thể đưa vào vận hành thử nghiệm các tuyến bus điện tại địa phương này.