Trên địa bàn thành phố Huế, thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới được xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng của giai đoạn 2021 – 2025.
Mới đây, Văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới thành phố đã tổ chức đánh giá toàn diện nhóm tiêu chí này, tập trung vào tỷ lệ thu gom – xử lý chất thải rắn, tỷ lệ hộ dân sử dụng nước hợp vệ sinh, cảnh quan sáng – xanh – sạch – đẹp cùng công tác phòng chống thiên tai và ứng phó biến đổi khí hậu. Đây là những yêu cầu quyết định chất lượng sống của người dân nông thôn, đồng thời thể hiện mức độ thích ứng với diễn biến thời tiết ngày càng cực đoan.
Kết quả rà soát tiêu chí môi trường giai đoạn đầu cho thấy, 37/94 xã chưa đạt yêu cầu, nhưng đến nay, con số này giảm mạnh, chỉ còn 8 xã chưa hoàn thành, chủ yếu ở khu vực miền núi thuộc địa bàn A Lưới cũ.
Theo Văn phòng Điều phối nông thôn mới thành phố, quá trình hoàn thiện tiêu chí được triển khai đồng bộ với sự tham gia của các sở, ngành, tổ chức chính trị – xã hội và chính quyền cơ sở. Trên nền tảng Đề án “Ngày Chủ nhật xanh”, các địa phương xây dựng kế hoạch cụ thể, kết nối cơ quan, đơn vị, thôn xóm và người dân cùng thực hiện.

Nhiều mô hình tiêu biểu từ phong trào “Ngày Chủ nhật xanh” đã tạo thành nếp sống đẹp trong cộng đồng như “Huế – Thành phố 4 mùa hoa”, “Dòng Hương trong xanh”, “Tuyến đường sáng - xanh - sạch - đẹp - trật tự trị an”, “Sáng Chủ nhật - 60 phút sạch nhà, đẹp ngõ”. Phong trào “Nói không với túi ni lông sử dụng một lần” được triển khai tại nhiều xã, cùng với các câu lạc bộ thanh niên xung kích bảo vệ môi trường, bảo vệ dòng sông quê hương. Nhờ sự lan tỏa mạnh mẽ, phong trào đã đi vào sinh hoạt hằng tuần của người dân.
Đến nay, toàn thành phố Huế đã xây dựng và duy trì 921 tuyến đường “sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn”; hình thành hơn 350 tổ tự quản về môi trường và hơn 150 mô hình “Thôn không rác thải”. Những mô hình này góp phần giữ gìn cảnh quan, cải thiện ý thức cộng đồng và nâng cao chất lượng môi trường sống.
Có được kết quả này, công tác tuyên truyền và tập huấn đóng vai trò quan trọng. Hàng năm, từ nguồn kinh phí sự nghiệp của Chương trình mục tiêu quốc gia, Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức nhiều lớp tập huấn nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho người dân. Riêng năm 2024, thành phố tổ chức 4 lớp cấp thành phố và phối hợp địa phương tổ chức 24 lớp với hơn 3.000 người tham gia. Nội dung tập huấn tập trung vào xử lý rác thải sinh hoạt, hướng dẫn phân loại rác tại hộ gia đình và kỹ năng ứng phó thiên tai.
Giai đoạn 2026 - 2030, thành phố Huế xác định nhóm giải pháp theo từng vùng địa lý để nâng cao chất lượng tiêu chí môi trường. Khu vực trung du, miền núi sẽ được hỗ trợ thiết bị phân loại rác tại nguồn, nhân rộng mô hình “Lấy rác đổi quà”, trồng rừng phòng hộ ven suối và đầu tư hệ thống cấp nước tập trung. Các hộ dân sẽ được hỗ trợ vật liệu để cải thiện nhà tiêu hợp vệ sinh theo mô hình phù hợp từng vùng.
Tại khu vực đồng bằng, địa phương khuyến khích áp dụng hệ thống bể biogas, hầm tự hoại cải tiến và mương thoát nước có lưới chắn rác, đồng thời tăng sử dụng phân vi sinh và thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Đối với đầm phá, trồng rừng ngập mặn, bảo vệ bãi đẻ thủy sản tự nhiên và phát triển du lịch sinh thái cộng đồng được xem là hướng đi bền vững.
Với những giải pháp đồng bộ từ tuyên truyền, mô hình cộng đồng, đầu tư hạ tầng đến thay đổi thói quen sống, thành phố Huế đang tạo dựng nền tảng vững chắc để hoàn thành tiêu chí môi trường và hướng tới một nông thôn xanh, bền vững trong giai đoạn mới.