Ngày 10/3/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 208/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Chuyển đổi một số nghề khai thác hải sản ảnh hưởng đến nguồn lợi và môi trường sinh thái. Để thực hiện Đề án, ngày 17/7/2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành kế hoạch Triển khai thực hiện Đề án Chuyển đổi một số nghề khai thác hải sản ảnh hưởng đến nguồn lợi và môi trường sinh thái của Bộ. 

Mục tiêu nhằm đảm bảo tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ nghiêm túc, kịp thời, hiệu quả nhằm đạt được các mục tiêu của Đề án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 208/QĐ-TTg ngày 10/3/2023.

Theo đó, nội dung triển khai được cụ thể hóa bằng các nhiệm vụ sau: Cục Thủy sản sẽ được giao chủ trì Triển khai, kiểm tra, sơ kết, tổng kết kết quả thực hiện Đề án. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển sẽ Tổ chức thực hiện Đề án thông qua việc xây dựng và thực hiện các quy hoạch, kế hoạch phát triển thủy sản trên  địa bàn lãnh thổ và vùng biển thuộc địa phương quản lý.

Kế hoạch cũng giao rà soát, sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực khai thác hải sản, công tác đảm bảo chất lượng tàu cá, vùng hạn chế tàu cá được phép hoạt động trên biển. Đặc biệt là quy định quản lý nghề cá giải trí gắn với việc phát triển cộng đồng ngư dân. Xây dựng trình cấp có thẩm quyền ban hành Chính sách thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Xây dựng cơ chế đặc thù về cấp giấy chấp thuận đóng mới tàu để thay thế đối với các tàu mục nát, chìm đắm, mất tích, phá dỡ... nhưng phải đảm bảo cắt giảm số tàu trung bình hàng năm tối thiểu từ 1,5% đối với tàu hoạt động vùng khơi, 4% số tàu hoạt động vùng lộng và 5% đối với tàu hoạt động vùng biển ven bờ trên tổng số tàu cá hiện có của địa phương, bắt đầu thực hiện từ năm 2023…

thieu bai 4.jpg
Từ 2023, các địa phương phải đảm bảo cắt giảm số tàu trung bình hàng năm tối thiểu từ 1,5% đối với tàu hoạt động vùng khơi, 4% số tàu hoạt động vùng lộng và 5% đối với tàu hoạt động vùng biển ven bờ trên tổng số tàu cá hiện có của địa phương.

Bên cạnh đó là chủ động rà soát, cắt giảm tàu cá có nghề khai thác hải sản làm ảnh hưởng đến nguồn lợi và môi trường sinh thái tại địa phương; Xây dựng, ban hành chính sách hỗ trợ cho ngư dân chuyển đổi nghề từ các nghề khai thác xâm hại đến nguồn lợi và hệ sinh thái sang các nghề khai thác hải sản thân thiện với môi trường gắn với hiện đại hóa tàu cá hoặc chuyển ra ngoài lĩnh vực khai thác phù hợp với định hướng phát triển nghề cá và điều kiện kinh tế xã hội của địa phương. 

Trong công tác tăng cường quản lý nhà nước về khai thác thủy sản, tạm dừng cấp văn bản chấp thuận cho đóng mới, cải hoán, thuê, mua tàu cá đối với tàu cá làm nghề cấm, nghề hạn chế phát triển theo quy định của pháp luật. Chuyển đổi các tàu cá làm nghề lưới kéo có chiều dài lớn nhất từ 15 m nước trở lên, tàu cá có tuổi từ 15 tuổi trong giai đoạn đến năm 2025 và giảm dần trong giai đoạn 2026 – 2030; Chuyển đổi các nghề ven bờ sang nghề dịch vụ khai thác thủy sản, nghề cá giải trí và các nghề khác; Chuyển đổi sang nuôi trồng thủy sản và các dịch vụ nuôi trồng thủy sản đối với các địa phương có tiềm năng phát triển nghề nuôi biển.

Đặc biệt là tuyên truyền, phổ biến, tập huấn đào tạo nhân rộng các mô hình nghề cá giải trí; các mô hình chuyển đổi từ nghề đạt hiệu quả để người dân biết và tổ chức triển khai thực hiện.

Các dự án ưu tiên theo kế hoạch gồm dự án thí điểm chuyển đổi một số nghề khai thác hải sản ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản, môi trường, hệ sinh thái sang các nghề khai thác hải sản thân thiện với môi trường, hệ sinh thái và nguồn lợi thủy sản. Mục tiêu giảm cường lực khai thác trên các vùng biển, chấm dứt các nghề khai thác hải sản ảnh hưởng lớn đến nguồn lợi thủy sản, môi trường, hệ sinh thái; nâng cao đời sống và ổn định sinh kế cho cộng đồng ngư dân góp phần phát triển bền vững nghề khai thác; Dự án truyền thông về chuyển đổi nghề khai thác hải sản nhằm phổ biến, tuyên truyền, tập huấn các văn bản, quy định về khai thác thủy sản; các mô hình khai thác, các mô hình chuyển đổi nghề hiệu quả, đảm bảo ổn định đời sống của ngư dân; Xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật về các nghề khai thác thủy sản làm cơ sở để chuyển đổi các nghề khai thác thủy sản ảnh hưởng đến nguồn lợi và môi trường sinh thái có căn cứ khoa học áp dụng các chỉ tiêu hỗ trợ việc chuyển đổi nghề tại các địa phương đồng bộ và thống nhất; Dự án thăm quan mô hình chuyển đổi nghề ở nước ngoài để học hỏi kinh nghiệm chuyển đổi nghề tại các nước, làm cơ sở hướng dẫn nhân rộng vào thực tế tại Việt Nam…

Huy Phúc và nhóm PV, BTV