Theo Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, hiện nay cả nước có gần 30.000 hợp tác xã (HTX), trong đó HTX nông nghiệp chiếm tỷ trọng hơn 60%, với 3,5 triệu thành viên, tác động lớn về xã hội. Nhiều loại hình HTX liên kết trong sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, tạo nên các chuỗi liên kết nông sản đa giá trị, bền vững…
Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia nông nghiệp, thực trạng sản xuất và tiêu thụ hàng nông sản hiện nay theo kiểu mạnh ai nấy làm. Hiện nay, thương lái vẫn là cầu nối chính giữa nông dân, HTX với thị trường đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của nông dân và người sản xuất.
Do đó, các các chuyên gia cho rằng, trong nền kinh tế thị trường, hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, ngành nông nghiệp cần có sự liên kết, phối hợp đồng bộ và nhịp nhàng giữa sản xuất - lưu thông hàng hóa. HTX với vai trò là chủ thể trong sản xuất cần chủ động thay đổi cách nhìn, cách làm và cách nghĩ; tích cực đổi mới và chủ động tổ chức lại hệ thống sản xuất, mở rộng thị trường và đặc biệt phải tạo ra được những sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Đồng thời, các HTX cần được cung cấp thông tin về dự báo tình hình thị trường, được trang bị kiến thức về thị trường và những tiến bộ kỹ thuật mới để từ đó áp dụng vào sản xuất và bảo quản, chế biến.
Thời gian qua, Liên minh HTX các tỉnh, thành trong cả nước đã phối hợp với các sở, ngành, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ các HTX kết nối giao thương, xúc tiến thương mại (XTTM). Qua đó, giúp các HTX có cơ hội kết nối, tìm kiếm mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.
Đơn cử tại Quảng Ngãi, từ đầu năm 2023 đến nay, Liên minh HTX tỉnh đã thực hiện hỗ trợ cho hàng chục lượt HTX của tỉnh tham gia trưng bày sản phẩm tại hội nghị XTTM khu vực kinh tế tập thể được tổ chức tại các tỉnh, thành phố gồm: Nghệ An, Đồng Nai, Đà Nẵng và TP.Hà Nội. Các sản phẩm tham gia hội chợ, gian hàng trưng bày đều là những sản phẩm đạt tiêu chuẩn về chất lượng, có thương hiệu và sản xuất tại tỉnh.
Hay như tại Hà Nội, với 1.350 làng nghề, 2.470 HTX, 22 liên hiệp HTX, địa phương này có nhiều sản phẩm đặc sắc, nổi tiếng trong và ngoài nước. Để XTTM, tiêu thụ sản phẩm, Liên minh HTX thành phố Hà Nội tập trung tổ chức các hội chợ, hội thảo, tuần lễ quảng bá và giới thiệu sản phẩm OCOP gắn với nông nghiệp, nông thôn và làng nghề truyền thống do các Hợp tác xã sản xuất.
Đặc biệt, Liên minh HTX thành phố Hà Nội còn tiến hành khảo sát, nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm trong công tác tư vấn hỗ trợ và thúc đẩy quan hệ hợp tác liên quan đến kinh tế tập thể tại nước ngoài; đưa sản phẩm vào quảng bá, tiêu thụ tại hệ thống cửa hàng OCOP-POS và trang thương mại điện tử của Công ty Cổ phần EPOS toàn cầu.
Đứng ở góc độ XTTM toàn quốc, Chương trình cấp quốc gia về XTTM đã hỗ trợ nguồn kinh phí hàng năm cho Liên minh HTX Việt Nam triển khai hoạt động XTTM hỗ trợ các HTX, doanh nghiệp, ngành hàng phát triển thị trường tiêu thụ, quảng bá sản phẩm, thương hiệu đến người tiêu dùng ở cả thị trường trong nước và quốc tế. Trung bình trong các năm qua, Liên minh HTX được giao làm đơn vị chủ trì thực hiện 22 đề án trong khuôn khổ Chương trình, với kinh phí hỗ trợ khoảng 2 tỷ đồng/năm, hỗ trợ hàng nghìn lượt HTX trên cả nước tham gia các hội chợ, triển lãm thương mại quốc tế trong nước và tại một số thị trường mục tiêu như Ý, Đức…; tham gia các khóa đào tạo tập huấn kỹ năng kinh doanh và tiếp cận thị trường trong nước cho các HTX trên địa bàn cả nước.
Chương trình đã góp phần hỗ trợ các HTX, doanh nghiệp củng cố và phát triển thị trường xuất khẩu trọng điểm, khai thác thị trường xuất khẩu tiềm năng, duy trì và phát triển thị trường nội địa. Thông qua chương trình, các HTX, doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội học hỏi kinh nghiệm, nắm bắt nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng để có cơ sở xây dựng định hướng chiến lược phát triển sản xuất kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, chủ động nắm bắt các cơ hội phát triển thị trường từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) mang lại.
Để tiếp tục thúc đẩy việc XTTM, tiêu thụ sản phẩm cho HTX, các chuyên gia nông nghiệp cho rằng, trong thời gian tới Liên minh HTX các tỉnh, thành phố cần tận dụng sự hỗ trợ của các cấp, các ngành để hỗ trợ nông dân, các thành viên nâng cao kiến thức, kỹ năng quản lý sản xuất, hình thành các tổ, nhóm liên kết sản xuất dưới sự chỉ đạo và thực hiện kế hoạch thống nhất của HTX.
Bên cạnh đó, liên minh HTX các tỉnh, thành phố cần tiếp tục tăng cường liên doanh, liên kết nhằm thúc đẩy chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, áp dụng các quy trình kỹ thuật, công nghệ tiên tiến vào sản xuất, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP... đáp ứng các yêu cầu tiêu chuẩn chất lượng của đơn vị tiêu thụ sản phẩm và định hướng xuất khẩu.