Trong hành trình xây dựng NTM, tỉnh miền núi, biên giới Cao Bằng có xuất phát điểm thấp, kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ, các nguồn lực đầu tư còn hạn hẹp, trình độ sản xuất ở nhiều nơi vẫn còn lạc hậu. Tuy nhiên, với quyết tâm của cả hệ thống chính trị trong triển khai Chương trình xây dựng NTM, diện mạo nông thôn trên địa bàn tỉnh đang dần thay đổi, sáng rõ.
Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) tỉnh Cao Bằng, ngay từ khi bắt tay vào triển khai xây dựng NTM (năm 2010), tỉnh đã xác định đây là hành trình đầy gian nan. Bởi, bên cạnh xuất phát điểm kinh tế - xã hội của tỉnh quá thấp thì còn do địa hình chia cắt, sản xuất nông nghiệp còn manh mún, chưa hình thành các vùng sản xuất hàng hóa, chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm,…
Đặc biệt, một trong những khó khăn nhất của tỉnh Cao Bằng khi bước vào thực hiện Chương trình xây dựng NTM là nguồn lực đầu tư rất hạn hẹp do thu ngân sách nhà nước của Cao Bằng rất thấp. Nghị quyết số 72/2011/NQ-HĐND ngày 19/12/2011 của HĐND tỉnh Cao Bằng thể hiện rõ: Năm 2010, thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh chỉ đạt gần 4.524 tỷ đồng. Trong khi đó, điều kiện đời sống còn khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao nên sức đóng góp của Nhân dân vào quá trình xây dựng NTM của tỉnh rất hạn chế.
Với xuất phát điểm đó, tỉnh Cao Bằng xác định, tỉnh sẽ “đi chậm, nhưng quyết tâm không bị bỏ lại phía sau” trong xây dựng NTM. Với nỗ lực của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng vượt khó của đồng bào các dân tộc trên địa bàn, Cao Bằng đã từng bước làm mới diện mạo nông thôn; dù chưa bắt kịp cùng các địa phương khác trong xây dựng NTM nhưng hiện cũng đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ.
Ngay từ khi triển khai Chương trình MTQG xây dựng NTM, Tỉnh ủy Cao Bằng đã ban hành Nghị quyết số 11-NQ/TU ngày18/10/2011 để lãnh đạo, chỉ đạo; HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 20/NQ-HĐND ngày 05/7/2012 về Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2011 – 2020, là căn cứ pháp lý để UBND tỉnh tập trung lãnh đạo, chỉ dạo các ngành, các cấp và cả hệ thống chính trị vào cuộc thực hiện Chương trình. Ban Chỉ đạo xây dựng NTM đã được thành lập ở cả 03 cấp (tỉnh, huyện, xã) với cơ chế hoạt động rõ ràng.
Bước sang giai đoạn 2021 – 2025, quyết tâm triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM của tỉnh Cao Bằng càng được nêu cao hơn bởi các tiêu chí NTM của giai đoạn này đã được nâng lên so với giai đoạn trước. Riêng trong năm 2024, tỉnh Cao Bằng phấn đấu tăng thêm 05 xã đạt từ 17 – 18 tiêu chí NTM giai đoạn 2021 – 2025. Tính đến ngày 15/6/2024, tỉnh có thêm 02/05 xã đạt 17 tiêu chí, đạt 40% kế hoạch năm 2024.
Theo Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Cao Bằng Nguyễn Thái Hà, trong xây dựng NTM, một trong những giải pháp được các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội của tỉnh quan tâm thực hiện là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động. Tính riêng giai đoạn 2011 – 2020, bên cạnh tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông đại chúng thì toàn tỉnh đã tổ chức được 1.595 hội nghị tuyên truyền NTM, với 75.360 lượt người tham gia; Ủy ban MTTQ các cấp tỉnh Cao Bằng đã tuyên truyền lồng ghép trong 2.200 buổi họp, sinh hoạt thôn xóm, với 133.100 lượt người nghe; Bộ đội Biên phòng tỉnh tổ chức tuyên truyền được 1.278 buổi, với 38.340 lượt người nghe;…
Theo Báo cáo số 1533/BC-SNN ngày 18/6/2024 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Cao Bằng, toàn tỉnh có 17/139 xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2016 – 2020. Tính đến ngày 15/6/2024, theo bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021 – 2025, toàn tỉnh có 14 xã đạt từ 15 – 18 tiêu chí; có 25 xóm đạt chuẩn NTM và 03 xóm đạt chuẩn NTM kiễu mẫu.