Cao tốc được thiết kế cho xe chạy với tốc độ cao, lưu thông liên tục, vì vậy việc dừng, đỗ xe trên tuyến đường này, bao gồm cả trên các đoạn đường dẫn vào-ra cao tốc luôn tiềm ẩn nguy cơ va chạm giao thông. Thực tế đã có không ít vụ tai nạn chỉ vì một chiếc xe dừng đỗ không đúng quy định.

Mới đây, vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng xảy ra vào rạng sáng ngày 18/12 tại khu vực gần trạm dừng nghỉ Km41 cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây khiến 3 người chết một lần nữa réo lên hồi chuông cảnh báo về sự nguy hiểm của hành vi dừng đỗ xe trái quy định cũng như điều khiển xe trên cao tốc.

Theo đó, vào khoảng 0h14 ngày 18/12, một xe cứu thương lưu thông hướng Long Thành đi Dầu Giây. Khi vào khu vực trạm dừng nghỉ ở Km41 (xã Xuân Quế, tỉnh Đồng Nai), xe này đã tông vào đuôi xe đầu kéo biển kiểm soát 38H-021.XX do tài xế Nguyễn V.K. (sinh năm 1980, trú Hà Tĩnh) điều khiển.

Cú va chạm khiến xe cứu thương bị biến dạng phần đầu, sau đó bốc cháy. Ông V.V.H. (sinh năm 1950) và bà N.T.T.H. (sinh năm 1973) may mắn thoát nạn. Ba người còn lại gồm tài xế, bệnh nhân N.T.L.A. (sinh năm 1963) và ông V.V.N. mắc kẹt trong xe tử vong.

Liên quan đến vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng này, phía Cục CSGT đã chỉ ra nhiều điểm bất thường. Cụ thể, tại khu vực này có biển báo cấm dừng đỗ, tuy nhiên tài xế xe đầu kéo vẫn dừng xe tại đây. Ngoài ra, đơn vị quản lý trạm dừng nghỉ cũng không bố trí nhân sự hướng dẫn, xếp xe.

Về phía xe cứu thương, hình ảnh camera an ninh cho thấy tài xế điều khiển xe thiếu chú ý quan sát, có dấu hiệu buồn ngủ. Phương tiện di chuyển nhanh, không giảm tốc độ khi vào khu vực trạm dừng nghỉ và đâm vào đuôi xe đầu kéo đang đỗ trước khi bốc cháy.

hien truong chay xe 1067.jpeg
Hiện trường vụ tai nạn cho thấy, xe đầu kéo đã dừng xe ở phần đường bên trái, tại khu vực cấm dừng đỗ xe. Ảnh: CSGT

Về quy định dừng đỗ trên cao tốc, khoản 2, Điều 25 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 nêu rõ: "Chỉ được dừng xe, đỗ xe ở nơi quy định; trường hợp gặp sự cố kỹ thuật hoặc bất khả kháng khác buộc phải dừng xe, đỗ xe thì được dừng xe, đỗ xe ở làn dừng khẩn cấp cùng chiều xe chạy và phải có báo hiệu bằng đèn khẩn cấp;

Trường hợp xe không thể di chuyển được vào làn dừng khẩn cấp, phải có báo hiệu bằng đèn khẩn cấp và đặt biển hoặc đèn cảnh báo về phía sau xe khoảng cách tối thiểu 150 mét, nhanh chóng báo cho cơ quan CSGT thực hiện nhiệm vụ bảo đảm trật tự, an toàn giao thông trên tuyến hoặc cơ quan quản lý đường cao tốc".

Ngoài những vị trí cũng như trường hợp khẩn cấp được nêu trên, Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định, các tài xế không được tùy tiện dừng, đỗ ô tô trên đường cao tốc.

Nghị định 168/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ 1/1/2025 đã nêu rõ mức xử phạt đối với hành vi này.

Theo đó, điểm c khoản 7 Điều 6 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định hành vi dừng xe, đỗ xe trên đường cao tốc không đúng nơi quy định sẽ bị phạt tiền từ 12-14 triệu đồng, ngoài ra, người vi phạm còn bị trừ điểm 6 điểm GPLX.

Trường hợp hành vi dừng, đỗ xe trái phép trên đường cao tốc gây tai nạn, tài xế còn bị phạt tiền từ 20-22 triệu đồng, và bị trừ 10 điểm GPLX, cộng thêm các chế tài dân sự như bồi thường thiệt hại, thậm chí có thể bị khởi tố hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

dung do xe tren cao toc.webp
Việc dừng đỗ xe trên cao tốc tiềm ẩn nguy cơ cao dẫn đến tai nạn, do vậy cần tuân thủ tuyệt đối quy tắc an toàn. Ảnh: Otofun

Các chuyên gia cho rằng, khi buộc phải dừng xe trên cao tốc vì lý do bất khả kháng, tài xế cần đưa phương tiện vào làn dừng khẩn cấp, bật đèn cảnh báo nguy hiểm (đèn hazard) ngay lập tức. Sau đó, đặt biển báo tam giác phản quang phía sau xe, với khoảng cách tối thiểu 150m trên cao tốc để các phương tiện phía sau kịp thời nhận biết và giảm tốc độ.

Một nguyên tắc sống là người trên xe phải nhanh chóng rời khỏi phương tiện, đứng phía ngoài lan can bảo vệ hoặc khu vực an toàn, tuyệt đối không ngồi trong xe hay đứng ngay sau đuôi xe. Nhiều vụ tai nạn thương tâm xảy ra khi xe đang dừng bị phương tiện khác tông từ phía sau, lực va chạm lớn khiến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Ngoài ra, tài xế cần gọi ngay cho lực lượng cứu hộ hoặc đơn vị quản lý cao tốc để được hỗ trợ kịp thời, không tự ý sửa chữa xe trong điều kiện tầm nhìn kém, ban đêm hoặc thời tiết xấu.

Đối với người điều khiển ô tô trên cao tốc, cần chú ý quan sát và phát hiện chướng ngại vật, nhất là xe đang dừng đỗ trên đường.

Các chuyên gia pháp lý cho rằng, theo quy định của pháp luật, người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ phải làm chủ tốc độ, chú ý quan sát và giữ khoảng cách với xe phía trước. Nếu phát hiện chướng ngại vật thì phải giảm tốc độ đến mức thấp nhất, có thể dừng lại hoặc đánh lái để tránh va chạm.

Các xe dừng đỗ, gặp sự cố trên đường cao tốc được xác định là 'chướng ngại vật', nếu người điều khiển phương tiện xe cơ giới tham gia giao thông mà đâm vào phía sau ô tô khác (đang di chuyển hoặc đang dừng khẩn cấp) thì có thể xác định là lỗi thiếu chú ý quan sát, không làm chủ tốc độ, không giữ khoảng cách với phương tiện phía trước.

Trường hợp người lái xe không chú ý quan sát và làm chủ tốc độ, gây thiệt hại về người và tài sản, tài xế có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2, điều 260 Bộ luật Hình sự với khung hình phạt từ 3-10 năm tù. Ngoài ra, người vi phạm phải bồi thường toàn bộ thiệt hại đã gây ra với các nạn nhân và gia đình nạn nhân theo quy định pháp luật.