Nghĩa vụ Nhà nước, Nhân dân trao cho mà không làm việc là vi phạm

Sau 1,5 ngày họp tại hội trường, đã có 75 ĐBQH phát biểu, 13 đại biểu tranh luận, 6 Bộ trưởng, trưởng ngành đã giải trình, làm rõ các vấn đề. Không khí thảo luận sôi nổi, thẳng thắn và trách nhiệm, các ý kiến phong phú, toàn diện, sâu sắc về các vấn đề kinh tế, xã hội của đất nước và vấn đề cử tri, đại biểu Quốc hội quan tâm. 

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, các ĐBQH đánh giá cao nỗ lực của cả hệ thống chính trị, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, của Chính phủ, các ngành, các cấp và ghi nhận đóng góp to lớn của cả dân tộc, kiều bào ta ở nước ngoài, bạn bè quốc tế để vượt qua những khó khăn, thách thức năm 2022, kinh tế nước ta đạt kết quả khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực.

GDP tăng trưởng 8,02% cao nhất trong 10 năm qua, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của Nhà nước được đảm bảo, thu ngân sách Nhà nước, vốn đầu tư được thực hiện... Công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực đạt kết quả nổi bật. An sinh xã hội, chính sách cho người dân, doanh nghiệp được quan tâm. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.

Đa số ý kiến ĐBQH thống nhất với nhiều nội dung nêu trong báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội về KT-XH, ngân sách nhà nước năm 2022, các tháng đầu năm 2023 và chủ trương đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam.

Các ĐB cũng nêu bất cập hạn chế nổi lên từ quý 4/2022, những tháng đầu năm 2023, đề nghị làm rõ hơn những thách thức, triển vọng của kinh tế năm 2023.

ĐBQH cũng đề nghị triển khai các giải pháp miễn giảm, gia hạn thuế phí, giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ sản xuất, kinh doanh; các giải pháp để giữ vững sự phát triển ổn định, an toàn của hệ thống các tổ chức tín dụng, thị trường tiền tệ, bất động sản, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp; xử lý nợ xấu, xử lý các ngân hàng yếu kém; bảo đảm cân đối cung - cầu, điều hành, bình ổn giá phù hợp; bảo đảm cung ứng, lưu thông hàng hóa, cân đối về điện, than, xăng dầu.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng lần lượt giải trình, làm rõ một số nội dung ĐBQH nêu tại phiên thảo luận.

ĐB Đỗ Đức Hiển (TP.HCM) nêu vấn đề chất lượng chưa tốt và thiếu tính ổn định của các văn bản pháp luật được ban hành dưới hình thức thông tư của các Bộ trưởng, Bộ và cơ quan ngang bộ.

Theo đại biểu, đây không phải là vấn đề mới, dường như có phần gia tăng trong thời gian gần đây và nếu không được giải quyết một cách căn cơ, thấu đáo sẽ gây ảnh hưởng không tốt công tác quản lý điều hành, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời gây thêm phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Trong hệ thống văn bản quy phạm ở nước ta, thông tư chiếm khoảng 60% số lượng văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan Nhà nước ban hành. Đây là văn bản phát sinh hiệu lực trực tiếp và được áp dụng phổ biến trong hoạt động của cơ quan, doanh nghiệp và người dân.

Trong thời gian qua, nhằm nâng cao chất lượng thông tư của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Luật Ban hành văn bản pháp luật đã có những quy định cụ thể hơn về trình tự, thủ tục soạn thảo, lấy ý kiến quy định về thẩm định của tổ chức pháp chế và một số trường hợp là Hội đồng tư vấn thẩm định trước khi Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ ký ban hành.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc xây dựng, ban hành thông tư còn một số tồn tại nhất định thể hiện như: Một số văn bản chưa bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật; nội dung chưa phù hợp với văn bản của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp trên; hướng dẫn sai nguyên tắc và vượt phạm vi; trong một số trường hợp, thông tư được vận hành nhằm đưa ra mang tính tình thế; nhiều trường hợp, văn bản vừa mới được ban hành đã phải sửa đổi, bổ sung, thay thế...

Nguyên nhân trực tiếp do việc xây dựng, ban hành thông tư trong thời gian qua dường như còn khép kín, chưa có cơ chế phản biện, thẩm định từ bên ngoài. Các bộ, ngành vừa soạn thảo thông tư vừa tự thẩm định dẫn đến có ý kiến cho rằng đây là tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi”.

Đề nghị phải nâng cao trách nhiệm nhận thức, kỷ cương, kỷ luật trong việc xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật nói chung, thông tư nói riêng. Tuân thủ nghiêm các quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về trình tự, thủ tục ban hành thông tư.

Chú trọng bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, nhất là năng lực phân tích, xây dựng chính sách, pháp luật và kỹ năng soạn thảo, thẩm định văn bản quy phạm pháp luật cho đội ngũ cán bộ pháp chế tại các Bộ, ngành.

Tăng cường việc xây dựng các đạo luật cụ thể, hiệu lực trực tiếp, hạn chế ban hành văn bản, quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, nhất là thông tư; chú trọng việc kiểm soát đối với việc ban hành thông tư trước và sau khi ban hành thông tư.

Về lâu dài, đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu cho thí điểm cơ chế thẩm định từ bên ngoài đối với thông tư trong những lĩnh vực liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích của cá nhân, tổ chức và tổ chức thực hiện. Trên cơ sở đó, đề xuất nội dung này khi sửa đổi Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

XEM CLIP:

ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) tranh luận với ĐB Trần Anh Tuấn (TP.HCM) về sử dụng tồn dư ngân quỹ của Nhà nước gửi hệ thống ngân hàng, đến nay còn 1 triệu tỷ đồng.

Nguồn này có thể linh hoạt bố trí ngay, hỗ trợ ngay cho người lao động, người mất việc làm, hay xây dựng ngay những khu nhà ở cho thuê, nhà trọ cho những người lao động ở các khu chế xuất, khu công nghiệp, hỗ trợ đào tạo việc làm, chuyển đổi nghề cho người lao động để kích cầu hơn thay vì chúng ta thực hiện những giải pháp hiện nay, bổ sung những giải pháp này có thể kích cầu ngay cho nền kinh tế.

Tôi chia sẻ với sự sốt ruột của đại biểu, cũng đồng tình nên linh hoạt nguồn vốn này, nhưng là linh hoạt trong phối hợp chính sách tiền tệ và tài khóa và tháo gỡ thủ tục hành chính để đưa tiền vào đúng địa chỉ, tức là vào những công trình quan trọng, tạo sức bật cho nền kinh tế. Hơn nữa, nếu những công trình đã và đang được chuẩn bị đầu tư, cần nguồn vốn này mà không có thì có khi sự lãng phí này sẽ sinh ra sự lãng phí khác.

“Đành là cơ chế hiện hành cho phép Kho bạc Nhà nước được tối ưu hóa nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi, nhưng câu hỏi đặt ra ở đây là liệu chính sách tài khóa có thực sự phối hợp tốt với chính sách tiền tệ trong việc thực hiện mục tiêu ưu tiên hiện nay là giảm mặt bằng lãi suất cho vay trong nền kinh tế?”, đại biểu Hà Sỹ Đồng đặt vấn đề.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị các thành viên Chính phủ có câu trả lời thỏa đáng ở một số nội dung về ấn định mức giá chào thầu, dự kiến khối lượng tiền chào thầu… để gỡ khó cho nền kinh tế.

ĐB Trần Thị Hiền (Hà Nam): Báo cáo của Chính phủ, 4 tháng đầu năm nếu bình quân mỗi tháng có khoảng 19,9 nghìn doanh nghiệp gia nhập thị trường (bao gồm thành lập mới và quay trở lại hoạt động) thì cũng có tới 19,2 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường (bao gồm tạm ngừng kinh doanh và làm thủ tục giải thể).

Tính chung 4 tháng có 78,9 nghìn doanh nghiệp gia nhập thị trường, đồng thời cũng có tới 77 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, trong số đó có khoảng 27 nghìn doanh nghiệp (khoảng 35%) đã và đang làm thủ tục giải thể. Những số này cho phép nhận định một số yếu tố bất thường rất đáng quan tâm về tình hình hoạt động doanh nghiệp.

Số doanh nghiệp gia nhập thị trường và số rút lui khỏi thị trường tương đương nhau, đây là điều chưa từng thấy. Theo dõi số liệu thống kê từ năm 2020, khi Quốc hội sửa Luật Doanh nghiệp đến nay, hàng năm số doanh nghiệp gia nhập thị trường luôn cao hơn rất nhiều so với số rời khỏi thị trường.

Con số bình quân 19,2 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường mỗi tháng có thể nói là mức tăng đột biến nếu so sánh với mức bình quân 11,9 nghìn vào năm 2022; 10 nghìn vào năm 2021; 8,5 nghìn vào năm 2020; 6 nghìn vào năm 1999.

Điều này xảy ra ngay từ những tháng đầu năm, thời điểm thông thường doanh nghiệp tập trung đẩy mạnh đầu tư, sản xuất kinh doanh, tăng 25,1% so với cùng kỳ năm trước và xu hướng này có thể diễn biến phức tạp hơn trong thời gian tới như đánh giá trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Mặc dù từ cuối năm 2022 Chính phủ nỗ lực chỉ đạo thực hiện nhiều chính sách, giải pháp để gỡ khó, tăng cường khả năng chống chịu cho doanh nghiệp nhưng mức độ tác động và hiệu quả dường như chưa được như kỳ vọng. Rất nhiều doanh nghiệp vẫn đang vùng vẫy trong tứ bề khó khăn bởi thiếu đơn hàng, thiếu thị trường, thiếu vốn, lãi suất cao, chuỗi cung ứng chưa phục hồi thông suốt.

Sự gia tăng đột biến, đến mức bất thường số doanh nghiệp rời khỏi thị trường cần được Chính phủ, Bộ KH&ĐT chỉ đạo đánh giá, phân tích thấu đáo hơn để nhận diện rõ ràng, chính xác thực trạng doanh nghiệp rút khỏi thị trường ở loại hình nào, lĩnh vực gì, quy mô vốn và nhân lực ra sao, nguyên nhân ngừng hoạt động,…

Theo quy định của pháp luật về đầu tư, xây dựng, đất đai, môi trường hiện hành, các dự án có sử dụng đất lúa phải thực hiện đánh giá tác động môi trường (ĐTM) trước khi triển khai thực hiện dự án. Thực tế có những dự án ở địa phương có quy mô nhỏ, sử dụng rất ít diện tích đất lúa vẫn phải thực hiện thủ tục ĐTM dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện dự án (thủ tục, trình tự đánh giá ĐTM thông thường mất khoảng 6 tháng).

Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét, quyết định cho phép xác định đối tượng đánh giá ĐTM theo quy mô xây dựng, tính chất công trình, không xác định theo nguồn gốc, diện tích sử dụng đất trồng lúa. Đồng thời xem xét ủy quyền cho địa phương phê duyệt ĐTM đối với các dự án đầu tư thông thường có sử dụng >10ha đất lúa (trừ các dự án có ảnh hưởng xấu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường).

ĐB Phan Thái Bình (Quảng Nam): Vấn đề thiếu thuốc và vật tư y tế, Bộ trưởng Y tế đã giải trình trong phiên thảo luận chiều qua nhưng đây vẫn là vấn đề lo lắng của nhiều bác sĩ.

Hiện các bệnh viện công đều đang thiếu thuốc, vật tư y tế. Người bệnh thuộc diện BHYT phải mua thuốc bên ngoài, trong khi đó pháp luật hiện hành chưa có quy định hoàn trả lại số tiền thuốc mà bệnh nhân phải tự chi trả để mua thuốc thuộc diện BHYT ở bên ngoài.

Bên cạnh đó, do thiếu thuốc, vật tư y tế nên không thể thực hiện các ca phẫu thuật thông thường, gây áp lực, quá tải cho bệnh viện tuyến trên. Do thiếu thời gian vàng nên ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân.

Vấn đề đấu thầu thuốc và vật tư y tế cũng gặp nhiều khó khăn. Một số trang thiết bị y tế hiện đại phải rất nhiều thời gian mới sửa chữa xong, nguyên nhân chính là do thủ tục phức tạp, rườm rà.

Từ những thực trạng nêu trên, ĐB Phan Thái Bình đề nghị Chính phủ và các bộ ngành liên quan cần tiếp tục tập trung quyết liệt hơn nữa trong việc triển khai các giải pháp xử lý dứt điểm tình trạng thiếu thuốc và vật tư y tế trong các bệnh viện. Về công tác đấu thầu thuốc, theo ĐB Phan Thái Bình, nên giao cho các công ty tư vấn độc lập để ngành y tế chỉ thực hiện nhiệm vụ chuyên môn.

Đề nghị cần có quy định về việc thanh toán lại những chi phí cho người có BHYT khi không có thuốc BHYT mà phải mua bên ngoài.

Đề nghị Bộ Y tế có hướng dẫn rõ ràng, kịp thời về công tác đấu thầu về vật tư y tế, hóa chất khi đã bãi bỏ Thông tư số 14 ngày 10/7/2020, đặc biệt với những trang thiết bị độc quyền, đặc thù của ngành y tế.

ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) tranh luận. Ông Nghĩa nói, với tư cách người làm pháp luật, có thể thấy rất nhiều sai phạm xảy ra không phải do pháp luật, mà do yếu tố chủ quan từ con người.

Tuy nhiên, có tình trạng khi xảy ra sự cố, khi dư luận xã hội lên tiếng mạnh mẽ, thì thường có luồng ý kiến, quan điểm rằng nguyên nhân đến từ cơ chế, pháp luật chưa chặt chẽ, từ đó tiếp tục đưa ra thêm những quy định pháp luật.

Luật về phòng cháy, chữa cháy, chúng ta có mấy chục năm nay rồi, liệu có thiếu không. Cho nên dẫn đến tình trạng "cứ mỗi lần sự cố xảy ra, nhất là khi dư luận lên tiếng mạnh mẽ thì trong đầu chúng ta nghĩ ra chế tài mạnh hơn, cao hơn".

“Liệu có phải do luật không có, không đủ?. Ví dụ như cấm uống rượu rồi lái xe, luật có rồi nhưng hiện trạng này có giảm nhưng không hết. Cái gốc ở đây là con người, rút ra bài học mới khắc phục được, nếu không sẽ có vô số vòng kim cô cho doanh nghiệp, xã hội nhưng không khắc phục được yếu kém”, ĐB Trương Trọng Nghĩa nói.

ĐB Nguyễn Quang Huân (Bình Dương): Thế giới chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19…, Việt Nam vẫn giữ chỉ số giá tiêu dùng CPI tăng nhẹ 3,15% trong khi GDP tăng tới 8,02% năm 2022, đây là thành công đáng kể.

Chỉ có 2 trên 15 chỉ tiêu được giao là chưa đạt, phản ánh chất lượng tăng trưởng. Đặc biệt chỉ tiêu năng suất lao động chỉ đạt 4,8% so với mục tiêu 5,5% trong Nghị quyết Quốc hội đề ra nhưng chưa được phân tích kỹ để tìm nguyên nhân tại sao thường xuyên không đạt chỉ tiêu này.

Nếu không tìm đúng nguyên nhân thì sẽ không có giải pháp và như vậy, năm 2023 lại có nguy cơ không hoàn thành chỉ tiêu này.

Phần nguyên nhân do vướng mắc các chính sách cũng chưa được đề cập cụ thể để thấy những vướng mắc nào đang gây cản trở phát triển kinh tế, từ đó có những điều chỉnh phù hợp. Thậm chí có thể đề xuất tạm đình chỉ thi hành một số điểm cho đến khi Luật được sửa đổi, ban hành.

Tương tự, cần rà soát tất cả các vướng mắc trong Luật Đất đai hay Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư công hay bất cứ văn bản pháp luật nào hiện hành mà không còn phù hợp với thực tiễn để có giải pháp tháo gỡ, kích thích kinh tế phát triển, khắc phục hiện tượng tăng trưởng chậm trong những tháng đầu năm 2023.

Về các chỉ tiêu về môi trường, chỉ tiêu về thu gom và xử lý rác thải rắn sinh hoạt đô thị và chỉ tiêu tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải tập trung đều được báo cáo là đạt và vượt kế hoạch đã gây băn khoăn không ít cho cử tri và ĐBQH. Thực tế là ô nhiễm do rác thải sinh hoạt chưa được khắc phục trên toàn quốc.

Đại biểu đề nghị Chính phủ xem xét các chỉ tiêu về môi trường, đánh giá đúng thực chất để biết chính xác chúng ta đang ở đâu trên lộ trình phát triển. Những số liệu này cũng sẽ giúp ích cho việc đề ra các chỉ tiêu cho năm 2024 và Kỳ họp thứ 6 sát với thực tế, đúng với khả năng thực hiện.

ĐB Nguyễn Trúc Anh (Hà Nội) tranh luận với một số ý kiến về tăng lương, cải cách hành chính, phân cấp phân quyền.

Theo đại biểu, đề xuất giải pháp tăng lương cán bộ, công chức là chưa căn cơ và chưa giải quyết được gốc vấn đề; nếu tăng lương thì tăng bao nhiêu cho đủ.

Ngoài tăng lương chúng ta có thể nghĩ tới những giải pháp khác căn cơ hơn về mặt an sinh cũng như thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, nhằm tăng hiệu quả năng suất lao động, như được cung cấp bằng chính sách nhà ở xã hội, con cái được học trường tốt, đi lại được hỗ trợ bằng giao thông công cộng như một số nước trên thế giới đang áp dụng, chế độ nghỉ dưỡng, nghỉ phép đầy đủ. Chính sách ưu đãi này cũng thu hút nhân lực và khu vực công khi giá cả thị trường trượt giá, lạm phát cao và tăng lương khó có thể gánh vác hết.

Mặt khác, chúng ta phải tìm giải pháp tăng năng suất lao động cho khu vực công, bởi năng suất thấp, nguyên nhân chủ yếu là lỗi hệ thống nhiều hơn là lỗi cá nhân. Chúng ta chưa thiết kế được quy trình làm việc khoa học, các quy định, hướng dẫn, tập huấn chưa đầy đủ; nghị định, thông tư, luật định chưa rõ ràng, nhiều cách hiểu dẫn tới công chức không biết đâu mà làm, mạnh dạn làm thì lúc đúng lúc sai cho nên không hiệu quả, năng suất thấp.

Theo đại biểu, Chính phủ khó đưa ra được hành lang pháp lý bảo vệ người dám nghĩ, dám làm vì công chức chỉ làm theo các quy định, không nên sáng tạo ngoài quy định. Quy trình sáng tạo khi cần có sự thay đổi tốt hơn cả vẫn là các nhà nghiên cứu, viện nghiên cứu mổ xẻ, có quy trình hội thảo phản biện, đánh giá tác động đầy đủ, chín muồi rồi áp dụng.

ĐB Nguyễn Thị Như Ý (Đồng Nai): Qua nghiên cứu, đề nghị Chính phủ quan tâm đến những quy định mới về phòng cháy, chữa cháy đang rất khó khăn cho doanh nghiệp thực hiện. Điều này phát sinh thêm kinh phí, vật liệu nên có thể nhiều doanh nghiệp sẽ phải đóng cửa.

Quy định mới về phòng cháy, chữa cháy cần tính toán để không phát sinh chi phí cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần quy định ngành nghề nào phải có quy định chặt chẽ về phòng cháy, chữa cháy...

Một là, cần xem xét thời gian áp dụng quy chuẩn phòng cháy, chữa cháy mới cho phù hợp, có lộ trình, từng bước để xã hội thích ứng. Không nên quy định áp dụng ngay khi các điều kiện chưa được sẵn sàng.

Hai là, khi điều chỉnh quy định cần tính đến tính khả thi, chi phí tuân thủ của người dân và doanh nghiệp. Nếu đặt ra quy định cao quá mức, đôi khi chi phí tuân thủ còn lớn hơn lợi ích thu được từ việc giảm cháy nổ.

Ba là, cần phải có các quy định chuyển tiếp đối với các dự án đầu tư xây dựng đã được quyết định đầu tư trước ngày quy chuẩn mới có hiệu lực thi hành chỉ phải chịu ràng buộc theo quy định của pháp luật tại thời điểm phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình.

Bốn là, cần phân loại ngành nghề để áp dụng quy chuẩn ngành nghề nào nguy cơ cháy cao thì phải quy định đầu tư phòng cháy, chữa cháy thật tốt; ngành nghề nào khó cháy, thậm chí là không thể cháy thì không nên bắt buộc đầu tư quá nhiều cho chi phí phòng cháy, chữa cháy.

Năm là, phần lớn kết luận nguyên nhân gây ra cháy, nổ là do chập điện. Do vậy, kiến nghị cần sớm xây dựng, ban hành quy chuẩn an toàn thiết kế và thiết lập hệ thống điện trong dân dụng và điện công nghiệp.

Sáu là, để cập nhật kiến thức về phòng cháy, chữa cháy và tuyên truyền trong phạm vi rộng khắp với nội dung thực tiễn trong khu dân cư về phòng cháy, chữa cháy, kiến nghị cần xã hội hóa công tác huấn luyện, đồng thời phối hợp với Đài Truyền hình địa phương xây dựng chuyên trang, chuyên mục về an toàn cháy nổ và được phát sóng thường xuyên để phổ biến kiến thức phòng cháy, chữa cháy đến mọi người, mọi nhà.

Đại biểu Nguyễn Thị Như Ý mong những vướng mắc trong phòng cháy, chữa cháy tiếp tục được Chính phủ quan tâm giải quyết kịp thời, tạo điều kiện để người dân và doanh nghiệp ổn định sản xuất, góp phần phát triển kinh tế xã hội nước nhà.

ĐB Đỗ Chí Nghĩa (Phú Yên) tranh luận với quan điểm tự chủ đại học của ĐB Quỳnh Thơ (Hà Tĩnh).

Về các trường đại học đang bị bó buộc bởi các quy định nên không tự chủ được, ĐB Đỗ Chí Nghĩa cho biết, bên cạnh việc bó buộc thì có những quy định “đường mòn, lối mở” làm cho các trường đại học vận dụng, nhiều khi rất thoáng trong chính sách.

Hiện nay, học phí đại học đang tăng lên rất cao. Theo Nghị định 81, các trường sẽ được tự quyết học phí nếu kiểm định chương trình đào tạo. Từ đó, tạo nên làn sóng đua nhau thực hiện kiểm định để tăng học phí. Trên thực tế, có nhiều trường đã tăng lên rất cao, có những trường không mở ngành học bình thường nhưng lại mở ngành chất lượng cao.

Ông Nghĩa ví dụ, nếu là dự án BOT sẽ là đường cũ để dân đi, nếu người nào có tiền thì đi đường mới với sự đầu tư mới. Tuy nhiên, nhiều trường có những ngành học tăng học phí từ khoảng 20, 30 triệu lên 60 triệu bởi chỉ có “đường BOT”; còn chất lượng cao có điểm đầu vào thấp hơn chất lượng bình thường, chỉ tăng thêm một số môn học, sau khi kiểm định xong thì tăng học phí. Chỉ riêng danh mục những ngành học phải làm thôi có ngành hơn 180 trang.

Tranh luận với ĐB Phạm Nam Tiến về quan điểm truyền thông chính sách là đưa chính sách đến với người dân, qua quá trình trao đổi, thảo luận, theo đại biểu, quan trọng của truyền thông chính sách là phê bình chính sách. Những quy định người ngực lép không được lái xe, đây là biểu hiện của thành công trong truyền thông chính sách khi phát hiện ra điểm chưa phù hợp, điểm không đúng của chính sách để sửa chữa.

Nếu truyền thông chính sách chỉ là đưa chính sách đến với người dân thì chính sách đi băng băng, hanh thông trên báo chí, nhưng ách tắc thì để bên lề và câu chuyện “muốn mua thịt lợn giá rẻ lên tivi mà mua” sẽ tiếp tục diễn ra.

XEM CLIP:

ĐB Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) ghi nhận nỗ lực rất lớn của Bộ GD&ĐT trong việc xây dựng Chương trình GDPT 2018 và chỉ đạo biên soạn, xuất bản, phát hành SGK mới theo đúng tiến độ mà các Nghị quyết của Quốc hội đã đề ra.

Đại biểu chia sẻ với những vướng mắc về nhân sự và tài chính mà Bộ và ngành giáo dục khó một mình giải quyết. Đổi mới giáo dục là việc được cả nước đặt kỳ vọng rất lớn, mà hai yếu tố quan trọng nhất là người và tiền đều không chủ động được thì khó có thể làm tốt.

Tuy nhiên, nếu Bộ GD&ĐT kiểm tra, thanh tra sâu sát, phát hiện khó khăn, vướng mắc, sai phạm và kịp thời trao đổi với lãnh đạo địa phương, báo cáo Thủ tướng Chính phủ có biện pháp tháo gỡ, xử lý thì những khó khăn, vướng mắc, sai phạm ấy không phải không có cách giải quyết. Trong bài phát biểu này, tôi chỉ nêu khó khăn, vướng mắc bắt nguồn từ chính điều hành của Bộ GD&ĐT.

Những sai phạm ở NXB Giáo dục Việt Nam (doanh nghiệp trực thuộc Bộ), phải xử lý hình sự có phần trách nhiệm của cơ quan chủ quản (tức Bộ GD&ĐT) bổ nhiệm nhân sự lãnh đạo không đúng và thiếu kiểm tra, thanh tra sâu sát.

Về sai sót trong một số cuốn SGK và khả năng thiếu SGK trong năm học sắp tới: Tuy chia sẻ với khó khăn của Bộ và ngành giáo dục nhưng tôi cho rằng thái độ của Bộ và các NXB trong việc tiếp thu ý kiến phê bình mới là điều khiến cử tri lo lắng.

Hiện nay, hầu hết các ý kiến phê bình, góp ý không được các NXB và Bộ trả lời. Một số trường hợp được trả lời thì không đúng thực tế.

Nếu chúng ta không kiên quyết phát hiện, xử lý những hiện tượng chạy chọt, “đi đêm” trong việc này thì rồi có ngày lại giống các vụ án hình sự về đấu thầu trang thiết bị trong chính ngành giáo dục. Nhưng điều đáng lo ngại nhất là việc lựa chọn sách thiếu minh bạch.

Vì vậy, kiến nghị Chính phủ chỉ đạo tổ chức thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm. Đồng thời yêu cầu Bộ GD&ĐT khẩn trương rà soát sửa đổi ngay quy định bất hợp lý của Thông tư 25.

Đề nghị Quốc hội và Chính phủ xem xét việc sửa đổi Luật Giáo dục để tiếp tục thực hiện chủ trương “đa dạng hóa tài liệu học tập” đã được nêu trong Nghị quyết 29 của Trung ương và “xã hội hoá việc biên soạn SGK” đã được quy định trong Nghị quyết 88 của Quốc hội.

ĐB Lê Thanh Vân (Cà Mau) tranh luận lại với ĐB Vũ Trọng Kim.

Hành vi không làm gì cả là vi phạm pháp luật, bởi vì trong quan hệ pháp luật, hành vi bao gồm hành động và không hành động. Không hành động tức không thực hiện bổn phận, nghĩa vụ mà Nhà nước trao cho, là vô trách nhiệm. Vi phạm pháp luật thì phải xử lý.

Bộ phận này gồm 3 nhóm: Nhóm không biết gì nên không làm được gì; nhóm 2 là không có lợi thì không làm; nhóm 3 là biết nhưng sợ không làm.

Cả 3 nhóm ấy đều không thực hiện nghĩa vụ mà pháp luật trao cho, ở đây là Nhà nước, Nhân dân trao cho mà vi phạm như vậy thì phải xử lý, nhưng rất tiếc là các cấp các ngành thấy cán bộ không làm gì là vi phạm nhưng không xử lý.

Xử lý thì phải xem xét tính chất mức độ, hậu quả. Một người không làm gì cả nhưng gây hậu quả nghiêm trọng thì phải xử lý hình sự.

Ví dụ như bác sĩ không cứu người, gây hậu quả chết người thì phải truy tố, một chủ tịch tỉnh không làm gì dẫn đến hậu quả kinh tế đình trệ, không phát triển khiến cho doanh nghiệp, nhân dân lao vào khó khăn thì gây hậu quả lớn hơn nhiều vị bác sĩ kia nhưng không xử lý. Tôi đề nghị phải xử lý nghiêm khắc các trường hợp này.

XEM CLIP:

ĐB Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) phát biểu:

Doanh nghiệp là linh hồn sống của nền kinh tế. Cộng đồng doanh nghiệp đã và luôn có nhiều đóng góp cho sự phát triển của đất nước, nhất là trong thời kỳ đại dịch vừa qua. Nhà nước và xã hội cần chia sẻ, chung tay cùng cộng đồng doanh nghiệp trong giai đoạn hết sức khó khăn này. ĐBQH sẵn sàng làm thêm giờ, họp thêm kỳ họp bất thường để phúc đáp yêu cầu của thực tiễn, tháo gỡ cho doanh nghiệp.

ĐB Phạm Trọng Nghĩa đề nghị Quốc hội, Chính phủ ưu tiên các giải pháp tiếp tục giảm thuế, phí, lệ phí và các nghĩa vụ tài chính khác cho doanh nghiệp, cho người dân. “Tôi hoàn toàn nhất trí việc giảm thuế VAT 2% sẽ được Quốc hội thông qua tại kỳ họp này. Đồng thời đề nghị xem xét kéo dài sang năm 2024”, ĐB Phạm Trọng Nghĩa nói.

Đại biểu cũng đề nghị đẩy mạnh phát triển lĩnh vực du lịch để bù đắp suy giảm về thương mại. Quyết liệt cải cách, cắt giảm thủ tục hành chính, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp. Đại biểu dẫn chứng, theo báo cáo PCI, tình trạng nhũng nhiễu khi giải quyết các thủ tục cho doanh nghiệp tăng từ mức 57,4% trong năm 2021 lên đến 71,7% trong năm 2022.

Ông Phạm Trọng Nghĩa cũng khẳng định, năng suất lao động cao là chìa khóa dẫn đến sự thịnh vượng của Quốc gia.

Theo tính toán của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), nếu năng suất lao động tăng 1% thì GDP của toàn nền kinh tế tăng 0,94 điểm phần trăm. Ở nước ta, năm 2022, tốc độ tăng năng suất lao động bình quân đạt 4.8% trong khi chỉ tiêu Quốc hội giao là 5.5%. Đây cũng là năm thứ 2 liên tiếp chúng ta không đạt chỉ tiêu này.

Vì vậy, đại biểu đề nghị đánh giá cụ thể hơn nguyên nhân chưa đạt. Từ đó, đề xuất các giải pháp riêng nhằm đạt chỉ tiêu này cho năm 2023.

Cũng theo đại biểu Phạm Trọng Nghĩa, chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố quyết định đối với năng suất lao động. Nếu không có giải pháp tổng thể, toàn diện để bảo vệ, duy trì và phát huy lợi thế của nguồn nhân lực trong thời kỳ dân số vàng, nước ta sẽ phải đối mặt với hàng loạt hệ lụy về an sinh xã hội trong tương lai; nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình là hiện hữu và chúng ta sẽ có lỗi với các thế hệ mai sau.

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, khẩn trương ban hành 3 chiến lược: Chiến lược phát triển nguồn nhân lực, Chiến lược phát triển giáo dục, Chiến lược phát triển đội ngũ trí thức cho giai đoạn 2021- 2030.

ĐB Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang): Chính phủ cần làm rõ hơn đối với giải pháp thứ năm, là giải pháp tháo gỡ những khó khăn, giải quyết dứt điểm các vướng mắc trong công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe Nhân dân. Đây là nhiệm vụ hết sức cấp bách để bảo vệ tính mạng con người trước nhiều dịch bệnh còn diễn biến phức tạp trong xã hội.

Về quy hoạch, các bộ, ngành Trung ương, các địa phương đang khẩn trương triển khai việc lập quy hoạch theo cấp của mình. Tuy nhiên, tính đến thời điểm này còn rất nhiều quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch tỉnh chưa được phê duyệt. Vì vậy, nhiều dự án chậm triển khai đầu tư do thiếu quy hoạch.

Các quy hoạch có tính chất chuyên ngành kỹ thuật không được lập mới, mà thực hiện điều chỉnh tích hợp vào quy hoạch tỉnh, quy hoạch ngành quốc gia theo Nghị quyết 64 của Chính phủ để tiếp tục triển khai thực hiện. Tuy nhiên, các văn bản hướng dẫn để thực hiện tích hợp, điều chỉnh chưa kịp thời, gây khó khăn cho địa phương trong việc xem xét, điều chỉnh tích hợp các nội dung vào quy hoạch tỉnh.

Kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành sớm đẩy nhanh tiến độ trình phê duyệt quy hoạch ngành quốc gia, cũng như hoàn thiện hệ thống các văn bản hướng dẫn lập quy hoạch để địa phương làm căn cứ điều chỉnh, xây dựng các quy hoạch có tính chất chuyên ngành kỹ thuật tích hợp vào các tỉnh, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư triển khai dự án.

Về điện cho vùng biển đảo, đại biểu cho biết, đầu tháng 3/2022, Thủ tướng Chính phủ đã có buổi làm việc tại tỉnh Kiên Giang và có ghi nhận một số kiến nghị của tỉnh. Thủ tướng đã có kết luận, Văn phòng Chính phủ đã phát thông báo chỉ đạo giải quyết các kiến nghị trên, trong đó yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam hoàn thành kéo lưới điện vào tháng 6/2023, nhưng đến thời điểm này vẫn chưa được thực hiện.

Bộ Công Thương vừa có công văn về việc chậm triển khai do thiếu vốn, việc chậm trễ này đồng nghĩa với việc người dân tiếp tục phải chờ đợi. Trong khi người dân ở đây thiệt thòi về thụ hưởng các thiết chế văn hóa, đề nghị Chính phủ và các bộ ngành quan tâm đến vấn đề này.

ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đề nghị Quốc hội cần chú trọng đến đầu tư công. Trong công tác phòng cháy chữa cháy hôm qua, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị giải trình khá ổn, hy vọng nghị quyết mới ra đời sẽ khả thi, hữu hiệu.

Về hỗ trợ lãi suất với doanh nghiệp để phục hồi và phát triển sản xuất, ngân hàng nên thấu hiểu, chia sẻ và có trách nhiệm với doanh nghiệp.

Ngày 31/5 là ngày thế giới không thuốc lá, các loại thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, shisha đã xuất hiện tại Việt Nam có chứa chất gây nghiện là ma túy nên đã gây tác hại rất nghiêm trọng tới sức khỏe con người. Đài báo nói nhiều, cá nhân tôi đã phát biểu 3 lần ở Quốc hội.

Tuy nhiên, hầu như chưa có động thái nào để giải quyết tác hại của các loại thuốc lá này. Vì vậy, đề nghị Quốc hội cho sửa Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá hoặc có một văn bản quy phạm pháp luật nào khác để chấm dứt ngay việc mua bán, lưu thông, sử dụng thuốc lá điện tử tại Việt Nam. Thuốc lá điện tử là thứ độc hại, giết người. Vì vậy các hành vi vi phạm đều bị xử phạt hình sự.

Về đường sắt Việt Nam, đã tồn tại hơn 100 năm nay nên đã lạc hậu mặc dù đã được sửa chữa, vẫn kém nhiều so với các quốc gia trong khu vực. Vì vậy, đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm và có những quyết định thực chất để nâng cấp mới hệ thống đường sắt.

XEM CLIP:

ĐB Vũ Trọng Kim (Nam Định) tranh luận với các ý kiến của ĐB Trần Hữu Hậu, Tạ Văn Hạ, Tô Văn Tám hôm qua.

Ông Kim nói: Những đại biểu trên là những người bạn của tôi nhưng tôi cũng muốn làm rõ về chuyện cán bộ sợ sai nên không dám làm, bỏ bê công việc.

Đây là vấn đề tôi cho là có thực trạng, tức là có thật. Tôi đồng ý một số ý nhưng các phát biểu của đại biểu chưa đủ hoặc chưa nói ra nguyên nhân nhạy cảm nhất.

Tôi đồng ý với các đại biểu rằng “bên trong cán bộ sợ sai, bên ngoài dân chúng thở dài lo âu, âu lo cũng được”.

Theo ông Kim, có vấn đề là nói cái sợ sai đó chưa tới mức. Tức là sợ sai rồi còn né tránh, đùn đẩy, cái gì thuận lợi thì vơ vào mình, cái gì khó khăn thì đẩy cho tổ chức, người khác, bên ngoài. Đấy là biểu hiện rất rõ.

“Biểu hiện này, tôi đề nghị các đại biểu đọc kỹ Nghị quyết Trung ương 7 giữa nhiệm kỳ. Hôm qua chưa ai nói đến hội nghị này. Đây là hội nghị có bài phát biểu quan trọng của Tổng Bí thư, trong đó nói rõ biểu hiện này, thậm chí nói rõ hơn các đại biểu ở đây, nói rõ cả nguyên nhân nữa. Cho nên, tôi thấy các vị đại biểu phải nghiên cứu kỹ để tìm ra giải pháp giải quyết vấn đề này.

Tôi cho rằng nguyên nhân chính các đại biểu chưa nói tới. Mình cứ nói vòng vòng xung quanh”, đại biểu Vũ Trọng Kim nói.

Thứ hai, hết sức tránh hình sự hóa các vụ án kinh tế. Đại biểu Trương Trọng Nghĩa nói trong thảo luận tổ tôi rất đồng ý.

XEM THÊM:

'Bên trong cán bộ sợ sai, bên ngoài dân chúng thở dài lo âu'Đại biểu Vũ Trọng Kim tiếp tục tranh luận về tình trạng cán bộ, công chức né tránh, sợ trách nhiệm, không dám làm bằng câu thơ: "Bên trong cán bộ sợ sai, bên ngoài dân chúng thở dài lo âu".

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, trong phiên họp sáng nay, Quốc hội sẽ mời 3 bộ trưởng, trưởng ngành gồm: Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, Bộ trưởng Tài chính, Bộ trưởng KH&ĐT phát biểu giải trình về các vấn đề ĐBQH quan tâm.

Những nội dung liên quan đến lĩnh vực lao động, xã hội sẽ được đề cập trong phiên chất vấn của kỳ họp.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước sẽ giải trình về vấn đề lãi suất cho vay cao, điều hành room tín dụng; việc doanh nghiệp khó tiếp cận vốn tín dụng, việc xử lý các ngân hàng, tổ chức tín dụng yếu kém chậm, chưa có tiến triển cụ thể, việc thực hiện gói hỗ trợ lãi suất trong Nghị quyết 43…

Bộ trưởng Tài chính sẽ giải trình về việc thực hiện chính sách tài khóa kết hợp với chính sách tiền tệ, tín dụng; tình hình thực hiện các giải pháp hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp, giải pháp tổ chức thực hiện trong hoàn thuế VAT, cho vay đối với các doanh nghiệp…

Bộ trưởng KH&ĐT sẽ giải trình về tình hình thực hiện các giải pháp và mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ doanh nghiệp, phát triển thị trường, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, hỗ trợ phát triển xuất khẩu, giải ngân vốn đầu tư công…

Đại biểu, Hòa thượng Thích Thanh Quyết (Quảng Ninh): Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, sự đồng hành, giám sát của Quốc hội, điều hành quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cùng toàn hệ thống chính trị và Nhân dân, trong bối cảnh khó lường, vượt ngoài dự báo nhưng đất nước ta vẫn đạt được những kết quả quan trọng, toàn diện.

Báo cáo của Chính phủ còn phản ánh khiêm tốn, tăng trưởng GDP quý 1 thấp so với cùng kỳ. Trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, kết quả tăng trưởng trong thời gian qua đạt được như vậy là rất đáng trân quý. Đại biểu nhấn mạnh, đánh giá khiêm tốn để nhìn lại, để lấy đà cho tăng trưởng trong thời gian tới.

Về đối ngoại, Hòa thượng Thích Thanh Quyết cho rằng, các chuyến thăm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước rất thành công, để lại nhiều dấu ấn trong đường lối đối ngoại của nước ta, đặc biệt là chuyến thăm của Tổng Bí thư tới Trung Quốc.

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, cần chú trọng tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế. Phát huy vai trò của thị trường trong nước, bên cạnh đó, quan tâm hơn nữa đến phát triển bền vững KT-XH, cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.

Thứ hai, đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục hành chính, không ban hành các chính sách, quy định mới để làm phát sinh thủ tục, chi phí, thời gian; đặc biệt, Chính phủ chỉ đạo mạnh hơn nữa việc phân cấp, phân quyền xuống cấp dưới, để cấp dưới chủ động trong thực thi nhiệm vụ.

Thứ ba, tiếp tục triển khai một cách đồng bộ, toàn diện, hiệu quả các hoạt động đối ngoại, hội nhập quốc tế, đẩy mạnh ngoại giao kinh tế, giữ vững môi trường hòa bình ổn định, tranh thủ nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước.

Thứ tư, tình trạng nhiều công chức, thầy thuốc, thầy giáo xin nghỉ việc trong thời gian ngắn vừa qua cần phải được đánh giá nguyên nhân khách quan, có giải pháp tháo gỡ kịp thời, tránh thiếu thầy một cách cục bộ. Xã hội ta văn minh hiện đại, có thể thiếu thứ nọ, thứ kia chứ không thể thiếu thầy được.

Thứ năm, tiếp tục quan tâm bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di sản văn hóa các dân tộc vùng miền; hoàn thiện chính sách lao động tiền lương, đảm bảo an sinh xã hội. Đặc biệt, thực hiện nhanh mạnh, có hiệu quả chính sách ưu đãi người có công với cách mạng.

Cử tri và Nhân dân bày tỏ tin tưởng rất cao vào sự quyết liệt của Đảng, Nhà nước trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Dư luận quốc tế đánh giá rất cao, cho rằng cách xử lý của nước ta là nhân văn, nhân đạo.

ĐB Nguyễn Thị Kim Anh (Bắc Ninh): Tại phiên giải trình về tình hình xăng dầu do Ủy ban Kinh tế của Quốc hội thực hiện, có ý kiến đề xuất bỏ Quỹ bình ổn xăng dầu để đảm bảo vận hành theo cơ chế thị trường, không bỏ lỡ tín hiệu của thị trường, công khai, minh bạch, dự đoán được sự biến động giá thế giới. Cử tri đề nghị Chính phủ cần đánh giá kỹ thực trạng, hiệu quả của Quỹ bình ổn xăng dầu.

Theo đại biểu, Nhà nước chỉ nên can thiệp khi có biến động lớn về giá, có khả năng ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu phát triển KT-XH, quốc phòng an ninh bằng các công cụ chính sách để bình ổn thị trường như thuế, dự trữ quốc gia.

Trong kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua dự án Luật Giá (sửa đổi), còn một số ý kiến băn khoăn về danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá. Nhiều cử tri phản ánh việc đưa thịt lợn vào mặt hàng bình ổn giá là khó khả thi.

So với thực phẩm khác, thịt lợn không phải là mặt hàng thiết yếu nhất, xu hướng tiêu dùng của người Việt thay đổi đa dạng hơn, tiêu thụ nhiều hơn trứng, thủy sản, thịt bò. Trong khi đó rất khó để tính giá thành chăn nuôi lợn do nước ta chủ yếu chăn nuôi nhỏ lẻ với hàng triệu hộ, năng suất thấp, dịch bệnh tiềm ẩn nguy cơ... 80% thịt lợn bán ở chợ truyền thống nên việc áp dụng chính sách, tính toán giá thành, hỗ trợ nguồn vốn dự phòng, hỗ trợ giá, can thiệp giá là rất khó.

Trên thế giới cũng chưa có nước nào đưa thịt lợn vào bình ổn giá. Một số hiệp hội ngành hàng chăn nuôi đề nghị cần đánh giá tác động kỹ lưỡng, thận trọng và đảm bảo tính khả thi khi đưa thịt lợn vào mặt hàng bình ổn giá.

Vì thế, đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh đề nghị Chính phủ cần có giải pháp căn cơ, hiệu quả để điều tiết thị trường thực phẩm thiết yếu và thịt lợn.

ĐB Bùi Thị Quỳnh Thơ (Hà Tĩnh) nêu: Giáo dục Đại học trong cả nước bước đầu đã đạt được những thành tựu nhất định trong thực hiện quyền tự chủ, được xã hội công nhận, góp phần đưa giáo dục Đại học Việt Nam hội nhập vào giáo dục Đại học trên thế giới.

Tự chủ giáo dục Đại học một mặt giúp các trường chủ động hơn trong việc quyết định một số vấn đề về chuyên môn, tài chính, nhân sự, nhưng mặt khác lại là thách thức trong huy động các nguồn lực tài chính.

Đại biểu cho biết, qua thực tế khảo sát tại một số trường Đại học cho thấy, cũng chính từ cơ chế tự chủ đã làm cho cạnh tranh giữa các trường ngày càng gay gắt hơn. Các trường Đại học sẽ chạy theo những ngành đào tạo dễ tuyển sinh, làm mất cân đối trong chiến lược phát triển nhân lực quốc gia.

Chất lượng đầu vào, đầu ra của sinh viên, học viên đặc biệt trong đào tạo thạc sĩ, chất lượng đào tạo giảng dạy ở nhiều trường Đại học không còn là mối quan tâm hàng đầu nữa mà thay vào đó là nguồn thu, số lượng sinh viên, học viên có thể tuyển sinh được.

Do chưa có sự thống nhất giữa Luật Giáo dục Đại học với một số luật chuyên ngành khác, trong điều chỉnh giáo dục Đại học làm cho các công cụ, chính sách để thực hiện tự chủ vẫn còn nhiều hạn chế, nhiều trường gặp khó trong tự chủ.

Về quản lý nhân sự, Đại học công không được tự quyết định việc sử dụng, tuyển dụng, luân chuyển, bổ nhiệm... mà phải thực hiện theo đúng quy định của Luật viên chức và cơ quan chủ quản. Điều này sẽ làm cho việc tuyển dụng lao động, bố trí nhân sự phù hợp, có chất lượng gặp khó khăn…

Về tài chính có nhiều rào cản, do sự thiếu đồng bộ trong Luật Giáo dục Đại học với Luật Ngân sách nhà nước, Luật quản lý sử dụng tài sản công... Các đơn vị sự nghiệp công phải cắt giảm ngân sách theo lộ trình mỗi thời kỳ 5 năm, làm cho việc chi tiêu tại các cơ sở giáo dục ngày càng bị thắt chặt.

Vì vậy, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ đề nghị cần phải nhanh chóng quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục Đại học. Mạng lưới cơ sở giáo dục Đại học phải gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát triển KT-XH của quốc gia, định hướng phát triển của vùng kinh tế và các địa phương.

Quy hoạch các cơ sở giáo dục Đại học cần phải dựa trên việc phân tầng các trường Đại học, từ đó có chiến lược phát triển theo tầng Đại học từ cao xuống thấp. Mỗi tầng Đại học sẽ thực hiện chức năng, nhiệm vụ riêng và khai thác thị trường riêng, không có quy định chung đối với tất cả các trường Đại học trong cả nước.

Đồng thời, quán triệt nguyên tắc song song với quyền tự chủ và thực hiện quyền tự chủ là tự chịu trách nhiệm của các cơ sở giáo dục Đại học, quyền tự chủ đến đâu thì trách nhiệm tương xứng tới đó.

Đối với các trường Đại học công lập địa phương cần phân định rõ chức năng cơ bản, nhiệm vụ cụ thể và sứ mệnh cốt lõi theo chiến lược phát triển địa phương; đào tạo theo địa chỉ của các bên có nhu cầu, không đặt nặng vấn đề tự chủ tài chính.

Các trường Đại học địa phương cần đánh giá lại thực trạng hiệu quả đào tạo trong thời gian qua; có thể không cần lấn sâu vào các chương trình đào tạo mang nặng tính lý luận, mà nên xây dựng, cải tiến chương trình đào tạo phù hợp.

Về chi ngân sách Nhà nước cho các đơn vị sự nghiệp công lập chủ yếu gồm chi thường xuyên và chi đầu tư. Các khoản chi trong khoản mục chi thường xuyên cho ngành giáo dục nên được coi như chi đầu tư phát triển. Từ đó có chiến lược đầu tư phân bổ một cách hợp lý hơn và phát triển ngành giáo dục đào tạo, đặc biệt giáo dục Đại học một cách đúng mục tiêu, định hướng đề ra.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, sáng nay, Quốc hội tiếp tục thảo luận về nội dung đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022, tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023.