Đã không có "làn sóng đỏ" xuất hiện như kỳ vọng của phe Cộng hòa, khi đảng Dân chủ có cuộc đua tốt hơn dự báo, Trong cuộc đua tại Thượng viện, Dân chủ giờ đây không chỉ giữ được thế đa số mà còn có thể gia tăng cách biệt hơn với đảng Cộng hòa nếu giành chiến thắng trong cuộc bầu bổ sung tại bang Georgia vào ngày 6/12.
Và cựu tổng thống Trump đóng vai trò gì trong cuộc bầu cử năm nay?
Quyền cho phụ nữ và sự toàn vẹn của nền dân chủ
Báo chí Mỹ dẫn lời 1 nữ sinh viên đại học Missouri có tên là Dolores Hernandez nói: “Những người trẻ như chúng tôi quan tâm đến vấn đề cuộc sống của mình ở hiện tại và tương lai. Ví dụ quyền của phụ nữ liên quan đến sức khỏe sinh sản. Những vấn đề khác chúng tôi chưa dành sự chú ý nhiều.”
Trái ngược với các cuộc thăm dò, khi người dân Mỹ chú ý đến lạm phát và đổ lỗi cho Tổng thống Joe Biden, cuộc bầu cử vừa qua cho thấy, phần đông giới trẻ Mỹ cảm thông với những khó khăn mà ông gặp phải, khi điều hành nền kinh tế trong bối cảnh bất lợi như hiện nay.
Theo quan điểm của đảng Cộng hòa, phá thai nên bị cấm, vì nó ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người mẹ, thậm chí đến hết phần đời còn lại. Chỉ nên cho phép trong trường hợp đặc biệt, ví dụ nạn nhân bị cưỡng bức hoặc người mẹ bị ảnh hưởng đến tính mạng.
Theo quan điểm của đảng Dân chủ, nhiều trường hợp nếu phải giữ đứa trẻ lại, sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe, có thể đe dọa tính mạng của cả mẹ và con. Ngoài ra nhiều người có thể không đủ sức khỏe, tâm lý và tài sản để nuôi con, dẫn đến đứa nhỏ không thể phát triển bình thường, khổ sở cho cả 2 về sau.
Mỗi đảng đều có những lý lẽ riêng, và đều có căn cứ trong nhận định của mình. Tuy nhiên các cử tri trẻ tuổi dần có xu hướng ủng hộ quan điểm của đảng Dân chủ, nếu bắt buộc phải chọn 1 trong 2.
Bên cạnh đó, ác mộng về những cuộc xuống đường sau thất bại của cựu tổng thống Trump năm 2020, vẫn còn đọng lại với nhiều người. Các chuyên gia đánh giá, đó là sự kiện đe dọa lớn nhất với nền dân chủ trong nhiều năm. Kỳ bầu cử này, đảng Dân chủ không ít lần cảnh báo, nếu họ thua, các ứng viên được ông Trump ủng hộ, nhất là những người có tư tưởng cực đoan, sẽ gây ra sự bất ổn nghiêm trọng. Rõ ràng điều đó đã đánh trúng vào tâm lý lo sợ của người Mỹ.
Theo nhà báo John Avlon của CNN, kết quả cuộc bầu cử giữa kỳ vừa qua, là câu trả lời của cử tri về những cáo buộc từ cựu tổng thống Trump, cùng các ứng viên do ông ủng hộ, khi khẳng định kết quả bầu tổng thống năm 2020 đã bị đánh cắp. Nhà báo Avlon nói tiếp: “Đúng, kinh tế lúc này rất quan trọng, nhưng dân chủ cũng vậy. Năm 2022, thông điệp mà nhiều cử tri gửi đi, là chủ nghĩa cực đoan đồng nghĩa với điều gì đó thật ngốc nghếch."
Tại Pennsylvania, ứng viên Dân chủ Josh Shapiro đã thắng ứng viên Cộng hòa Doug Mastriano trong cuộc đua giành ghế thống đốc. Theo 1 số người dân, ứng viên Mastriano được ông Trump ủng hộ khiến người khác sợ hãi, vì 1 số quan niệm về chủng tộc và tôn giáo gây tranh cãi. Quan trọng hơn, ông ấy có cùng niềm tin là kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 đã bị đánh cắp. Bên cạnh đó, những thuyết âm mưu xung quanh vụ tấn công vào chồng chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, cũng khiến nhiều người bất mãn với ông Trump. Kết quả là họ quay lưng với các ứng viên được ông Trump ủng hộ.
Ông Trump trong cuộc đua trở lại Nhà Trắng
Một số cuộc thăm dò sau khi cuộc bỏ phiếu diễn ra cho thấy, khoảng 28% cử tri cho biết, họ đưa ra sự lựa chọn đơn giản chỉ để phản đối cựu tổng thống Trump.
Dù đảng Cộng hòa có kết quả không như mong đợi, nhưng cựu tổng thống Trump vẫn muốn quay lại Nhà Trắng 1 lần nữa. Hầu hết đảng viên Dân chủ đều muốn tìm cách ngăn cản viễn cảnh đó. Thậm chí các lãnh đạo Cộng hòa cũng muốn cựu tổng thống nên tập trung vào chơi gôn.
Nhà bình luận chính trị Scott Jennings theo xu hướng bảo thủ cho biết: “Thống đốc Florida Ron DeSantis đã gửi một thông điệp rõ ràng tới cử tri đảng Cộng hòa: Con đường của tôi là con đường dẫn đến phục vụ đa số người dân. Con đường của cựu tổng thống Trump dẫn đến những thất vọng trong tương lai. Bốn năm trước, DeSantis giành chiến thắng trong cuộc đua thống đốc Florida với cách biệt chưa đến 1%. Chiến thắng năm nay với gần 20% cách biệt của ông ấy trước ứng viên Dân chủ Charlie Crist đã nói lên rằng: DeSantis - chứ không phải Trump, có thể giành được cảm tình của các cử tri độc lập, những người quyết định kết quả cuộc bầu cử”.
Ứng cử vào Nhà Trắng năm 2024 là lần thứ 3 của ông Trump. Năm 2016, ông Trump và đảng Cộng hòa lên cầm quyền, kiểm soát Nhà Trắng và duy trì thế đa số ở cả hai viện quốc hội. Nhưng các đảng viên Dân chủ đã giành lại Hạ viện trong chiến thắng áp đảo năm 2018, sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của ông Trump.
Ông Trump thua trong chiến dịch lần 2 vào Nhà Trắng năm 2020, trước tổng thống Joe Biden hiện giờ. Đến nay ông vẫn từ chối chấp nhận thất bại. Sau khi rời Washington trong hỗn loạn, ông đã chọn ở lại chính trường, tiếp tục gây quỹ và tổ chức các cuộc mít tinh trên toàn quốc.
Trước cuộc bỏ phiếu giữa kỳ năm 2022, ông Trump coi việc phủ nhận kết quả bầu cử năm 2020 là một bài kiểm tra quan trọng đối với các ứng viên, nếu muốn giành được sự ủng hộ chính trị từ ông. Nhưng làn sóng đỏ của đảng Cộng hòa đã không diễn ra. Kết quả tới nay đã khuyến khích những người chống đối ông Trump trong lòng đảng Cộng hòa có tiếng nói mạnh mẽ hơn, và làm giảm đi động lực của ông trước khi bắt đầu chiến dịch tranh cử mới.
Ông Larry Hogan, thống đốc bang Maryland nói: “Về cơ bản, ông Trump khiến chúng ta phải trả giá trong cuộc đua. Bạn bị loại vì sự can thiệp của ông ấy. Nếu ông ấy tiếp tục tranh cử lần thứ 3, kết quả tệ hại với các ứng viên Cộng hòa có thể lập lại”.
Trước những thất bại này, phản ứng của ông Trump là tuyên bố về gian lận phiếu bầu, cho rằng có sự lừa đảo, và đổ lỗi tới lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện là nghị sỹ Mitch McConnell. Ông tiếp tục những lời chỉ trích cực đoan, được cho là đang gây bất lợi cho những ứng viên Cộng hòa khác, vẫn đang trong cuộc đua vào Thượng viện và Hạ viện.
Ước mơ vào Nhà Trắng lần 2 của ông Trump đang bị cản trở bởi nhiều cuộc điều tra, về hành vi của ông trước, trong và sau nhiệm kỳ tổng thống. Nhưng cựu tổng thống Trump không xa lạ với các vụ bê bối. Ông thậm chí sống sót qua 2 lần luận tội trong nhiệm kỳ trước, nhờ sự ủng hộ liên tục của đảng Cộng hòa tại quốc hội.
Nguyễn Văn Phong
.svg){kind=icon}
