Trong bối cảnh thị trường nông sản biến động nhanh, phụ thuộc lớn vào thời tiết, môi trường và xu hướng tiêu dùng, việc nắm bắt thông tin chính xác, kịp thời trở thành yêu cầu sống còn đối với người sản xuất.
Đề án “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong thu thập thông tin, dự báo tình hình thị trường nông sản” vì vậy được triển khai với trọng tâm là xây dựng đội ngũ nhân lực đủ năng lực khai thác, vận hành và kết nối dữ liệu thị trường. Đào tạo, bồi dưỡng và tập huấn chuyên sâu về kỹ năng số được xác định là bước đi nền tảng, bảo đảm công nghệ đi vào thực chất.
Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy, “điểm nghẽn” lớn của nông nghiệp vẫn nằm ở thông tin thị trường. Sản xuất còn phụ thuộc kinh nghiệm, thiếu dữ liệu dự báo khiến cung – cầu mất cân đối, giá cả bấp bênh. Khi người nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp được trang bị kỹ năng khai thác hệ thống thông tin số, khả năng thích ứng và ra quyết định sản xuất sẽ thay đổi rõ rệt.

Tại tỉnh Sơn La, Trung tâm Kỹ thuật Nông nghiệp tỉnh đã tổ chức lớp tập huấn chuyên đề “Ứng dụng công nghệ AI trong hoạt động khuyến nông và kinh doanh nông sản”. Đây được xem là hoạt động cụ thể hóa mục tiêu của đề án, tập trung nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ kỹ thuật, lực lượng khuyến nông cộng đồng, nông dân, chủ trang trại và thành viên các tổ hợp tác, hợp tác xã.
Lớp tập huấn hướng đến việc giúp học viên hiểu và sử dụng thành thạo các công cụ công nghệ số trong thu thập thông tin, quảng bá, kết nối tiêu thụ và quản lý sản xuất. Các nội dung được truyền đạt bám sát thực tiễn như tác động của trí tuệ nhân tạo đối với thương mại điện tử nông nghiệp, ứng dụng AI trong truyền thông sản phẩm, xây dựng nội dung quảng bá và tiếp cận thị trường.
Phần thực hành tạo được sự quan tâm đặc biệt. Học viên trực tiếp sử dụng ChatGPT để viết bài giới thiệu sản phẩm, soạn nội dung bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội; thiết kế poster, tem nhãn, bảng giá bằng Canva AI; quay, chụp và biên tập video quảng bá nông sản bằng CapCut AI. Qua đó, nhiều nông dân lần đầu nhận ra chiếc điện thoại thông minh có thể trở thành “công cụ sản xuất” gắn với kinh doanh hiện đại.
Một nội dung trọng tâm khác được nhấn mạnh là quản lý mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc nông sản. Đây là điều kiện bắt buộc để nông sản tham gia các chuỗi phân phối lớn và thị trường xuất khẩu. Việc hướng dẫn sử dụng mã QR, nhật ký canh tác điện tử giúp học viên hiểu rõ hơn yêu cầu minh bạch thông tin và vai trò của dữ liệu trong xây dựng uy tín sản phẩm.
Từ thực tế tập huấn, nhiều học viên chia sẻ sự thay đổi trong tư duy. Chị Nguyễn Ngọc Bích - một học viên tham gia lớp tập huấn cho biết, trước đây AI được xem là công nghệ xa vời, nay đã có thể ứng dụng trực tiếp vào bán hàng, quay video, viết bài quảng bá nhanh và chuyên nghiệp hơn. Những chuyển biến này cho thấy hiệu quả rõ nét của đào tạo đúng trọng tâm, đúng đối tượng.
Việc đào tạo nhân lực số đang từng bước hình thành mạng lưới cung cấp, kết nối thông tin thị trường nông sản từ cơ sở. Khi nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp khai thác thành thạo hệ thống dữ liệu, hoạt động sản xuất sẽ dần chuyển sang dựa trên tín hiệu thị trường, giảm rủi ro và nâng cao giá trị gia tăng.
Thời gian tới, Trung tâm Kỹ thuật Nông nghiệp tỉnh Sơn La tiếp tục mở rộng nội dung và quy mô tập huấn, gắn với các ngành hàng chủ lực. Mục tiêu hướng tới xây dựng đội ngũ “nông dân số”, “hợp tác xã số”, trở thành lực lượng nòng cốt giúp đề án ứng dụng công nghệ thông tin trong dự báo thị trường nông sản phát huy hiệu quả bền vững.