Đô thị thông minh là đô thị lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực cốt lõi để quy hoạch, xây dựng, quản lý và vận hành đô thị, nhằm nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ, bảo đảm môi trường sống an toàn, tiện nghi cho người dân, nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả quản lý của đô thị, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, hướng tới mục tiêu phát triển đô thị bền vững.
Thời gian qua, xây dựng đô thị thông minh, thành phố thông minh đã là một nội dung quan trọng góp phần thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số, phát triển Chính phủ số tại Việt Nam. Theo thống kê của Bộ Xây dựng tại thời điểm giữa tháng 8/2025, thực hiện phát triển đô thị thông minh theo “Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025 và định hướng đến năm 2030” (gọi tắt là Đề án 950), cả nước có 26 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sau sáp nhập, đã phê duyệt đề án, kế hoạch trên quy mô toàn tỉnh hoặc phê duyệt đề án, kế hoạch cho các đô thị ưu tiên.
Sau hơn 7 năm triển khai Đề án 950, việc phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam đã đạt được những kết quả tích cực bước đầu, mang lại những lợi ích thiết thực cho toàn xã hội, cả người dân, doanh nghiệp và nhà nước. Cụ thể, với nhà nước, phát triển đô thị thông minh tạo ra các công cụ đột phá giúp nâng cao hiệu quả hoạt động điều hành, quản lý, hỗ trợ ra quyết định nhanh và chính xác hơn. Trong khi đó, người dân được được tiếp cận với các tiện ích thông minh, được cung cấp thông tin nhanh chóng và minh bạch.
Nhiều địa phương đã tổ chức triển khai đề án hoặc kế hoạch phát triển đô thị thông minh với những cách làm linh hoạt, sáng tạo, tiêu biểu là TPHCM, Huế, Bình Dương, Đà Nẵng, Quảng Ninh... Các lĩnh vực được ưu tiên gồm: Trung tâm điều hành thông minh - IOC, dữ liệu nền tảng GIS, y tế, giáo dục, giao thông, cấp nước, chiếu sáng, dịch vụ công trực tuyến.
Để thúc đẩy phát triển đô thị thông minh bền vững trong giai đoạn mới, giữa tháng 10/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 269 về phát triển đô thị thông minh. Nghị định này đã quy định đầy đủ về nguyên tắc, yêu cầu, phương pháp tổ chức xây dựng và phát triển đô thị thông minh; đồng thời, xác định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành và địa phương trong quản lý, xây dựng, vận hành và khai thác các mô hình đô thị thông minh.
Một trong những yêu cầu chung về phát triển đô thị thông minh được Chính phủ nêu rõ tại Nghị định 269 là: “Phát triển đô thị thông minh phải lấy người dân làm trung tâm. Các hoạt động phát triển đô thị thông minh hướng tới mục tiêu cải thiện chất lượng sống, tối ưu hóa các dịch vụ, tiện ích phục vụ người dân; tạo điều kiện cho người dân tham gia trong quá trình quản lý, vận hành, giám sát phát triển đô thị thông minh. Hạ tầng và dịch vụ số của đô thị thông minh phải chú trọng yêu cầu về công bằng số, giảm thiểu khoảng cách số”.
Trong kết luận phiên họp ngày 15/11, Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 (Ban chỉ đạo của Chính phủ) yêu cầu Bộ Xây dựng khẩn trương thành lập đoàn công tác hỗ trợ 6 thành phố trực thuộc Trung ương gồm Hà Nội, Hải Phòng, Huế, Đà Nẵng, TPHCM và Cần Thơ trong triển khai xây dựng, ban hành Đề án Đô thị thông minh, với thời gian hoàn thành đề án là trong tháng 12/2025 và tổ chức thực hiện trong năm 2026.
Thông tin những nội dung công việc gần đây về phát triển đô thị thông minh, Bộ KH&CN cho biết, ngay sau khi Nghị định 269 về phát triển đô thị thông minh được ban hành, Bộ Xây dựng đã có văn bản hướng dẫn các địa phương việc áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn trong các hoạt động xây dựng đối với đô thị thông minh; đồng thời cung cấp danh mục các tiêu chuẩn quốc gia liên quan do Bộ KH&CN công bố, làm cơ sở để các địa phương triển khai trong thực tiễn.
Song song đó, Bộ KH&CN cũng đang tổ chức triển khai các nhóm nhiệm vụ được giao tại Nghị định 269. Đó là, xây dựng và công bố hệ thống tiêu chuẩn quốc gia và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia phục vụ phát triển đô thị thông minh, tập trung vào các lĩnh vực nền tảng dữ liệu đô thị, cảm biến IoT, bản sao số - Digital Twin và nền tảng số dùng chung đô thị.
Xây dựng, ban hành và hướng dẫn triển khai Khung kiến trúc ICT phát triển đô thị thông minh, bảo đảm đồng bộ với Khung kiến trúc Chính phủ số và Khung quản trị dữ liệu quốc gia; hỗ trợ kỹ thuật cho các địa phương trong quá trình xây dựng, hoàn thiện kiến trúc ICT đô thị thông minh.
Hướng dẫn kỹ thuật việc xây dựng và ứng dụng bản sao số trong quản lý phát triển đô thị, bao gồm hướng dẫn mô hình dữ liệu 3D–4D–5D, mô hình hóa hạ tầng đô thị và chuẩn hóa dữ liệu phục vụ quản lý tài nguyên đô thị.
Đồng thời, hướng dẫn mô hình Trung tâm giám sát, điều hành đô thị thông minh - IOC, bao gồm yêu cầu kỹ thuật, chuẩn tích hợp dữ liệu, chức năng tối thiểu, chỉ số đánh giá hiệu quả và các mô hình vận hành IOC tại địa phương.
.svg){kind=icon}
