Sau đợt kiểm tra thực tế lần thứ 4, Đoàn Thanh tra của Uỷ ban châu Âu (EC) đánh giá kết quả triển khai công tác chống khai thác IUU của nước ta có sự tiến bộ so với trước, nhưng chưa giải quyết dứt điểm các tồn tại, hạn chế nên chưa thể gỡ được cảnh báo “thẻ vàng”.
Mới đây, tại cuộc họp lần thứ 8 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển chỉ đạo, ưu tiên bố trí các lực lượng, giao trách nhiệm cho chính quyền cơ sở tại các địa bàn trọng điểm vừa tuyên truyền vận động, vừa nắm chắc địa bàn, kịp thời phát hiện từ sớm từ xa, ngăn chặn ngay từ trong bờ tàu cá, ngư dân có ý định đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.
Thực tế cho thấy, việc chỉ đạo và tổ chức triển khai các giải pháp chống khai thác IUU tại một số bộ, ngành, địa phương chưa thực sự tập trung, quyết liệt, hiệu quả chưa cao. Nhiều tỉnh trọng điểm có số lượng tàu cá vi phạm lớn bị nêu tên như: Kiên Giang, Cà Mau, Bến Tre, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bạc Liêu, Tiền Giang, Bình Định, Khánh Hòa.
Song, cũng có nhiều địa phương thực hiện quyết liệt các giải pháp chống khai thác IUU, có cách làm đặc biệt để nỗ lực gỡ thẻ vàng của EC.
Đơn cử, tại Cảng Lạch Hới (Sầm Sơn, Thanh Hoá), bằng hệ thống loa phát thanh, ban quản lý liên tục phát nội dung tuyên truyền chống khai thác IUU. Ngoài ra, cơ quan chức năng còn cử cán bộ xuống tận phường, xã để vận động, hướng dẫn ngư dân và chủ tàu thực hiện các quy định về khai thác thủy sản, đảm bảo đầy đủ trang thiết bị, thủ tục giấy tờ khi tàu cá đi khai thác.
Các tàu cá khi ra khơi bắt buộc phải lắp đặt và bật thiết bị giám sát hành trình, ghi chép nhật ký khai thác đầy đủ, chính xác… Nếu không tuân thủ, lực lượng chức năng kiên quyết không cho tàu cá xuất bến.
Tại Bà Rịa – Vũng Tàu, mô hình “cà phê sáng cùng ngư dân” hay “ăn sáng, ăn Tết cùng ngư dân” kết hợp với việc vận động tư vấn về ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động đánh bắt trên biển, phát tờ rơi tuyên truyền về chống khai thác IUU được nhân rộng.
Bà Phạm Thị Na, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết, tỉnh yêu cầu gắn trách nhiệm của chính quyền xã, phường, thị xã ven biển trong chống khai thác hải sản bất hợp pháp. Theo đó, hàng loạt quyết định, chỉ đạo triển khai kế hoạch chống khai thác IUU được đưa xuống từng địa phương thực hiện.
Tỉnh xây dựng 126 tổ đoàn kết đánh bắt hải sản trên biển. Đồng thời, tổ chức cho các lãnh đạo phường, xã, tổ trưởng khu phố đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà, xuống từng tàu cá để tuyên truyền, vận động ngư dân chống khai thác IUU.
Theo bà Na, đây là cách làm để kéo gần khoảng cách ngư dân với địa phương, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân trong quá trình khai thác hải sản, ngăn chặn các hành vi vi phạm.
Trong khi đó, trên biển tàu của Chi đội Kiểm ngư số 2 thực hiện theo phương châm “đến từng tàu, gặp từng người, chỉ từng điểm” để tuyên truyền, bảo đảm 100% tàu cá hoạt động trong khu vực nhận đủ thông tin cần thiết. Đồng thời, hướng dẫn cụ thể từng điểm trên hải đồ, tọa độ, ranh giới biển thuộc chủ quyền của Việt Nam bằng các bộ tài liệu để ngư dân nắm rõ từng khu vực khai thác…
Ở vùng biển giáp ranh của Việt Nam với các nước, loa từ tàu Kiểm ngư liên tục phát ra những lời nhắc nhở cho các tàu cá nắm rõ toạ độ. Đây là hoạt động thường nhật của các tàu Kiểm ngư khi đi kiểm tra trên biển.
Việc giúp bà con ngư dân xác định vùng biển chồng lấn, giáp ranh rất quan trọng. Bởi, nhiều tàu cá không xác định được toạ độ rất dễ xâm phạm vùng biển nước ngoài. Khi xác định được toạ độ sẽ ngăn chặn các hành vi vi phạm trong quá trình khai thác hản sản, góp phần gỡ thẻ vàng IUU.
Thông tin từ Bộ NN-PTNT, Đoàn thanh tra EC dự kiến tháng 5-6/2024 sẽ sang Việt Nam thanh tra thực tế lần thứ 5 về công tác chống khai thác IUU. EC đưa ra một loạt các khuyến nghị về khung pháp lý, kiểm soát tàu cá, xử phạt vi phạm, truy xuất nguồn gốc hải sản...
Theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Hoàng Trung, gỡ thẻ vàng IUU cần sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ từ cơ quan trung ương đến địa phương.
Chúng ta phải nhìn lại công tác trong thời gian qua để xác những tồn tại và hạn chế cần khắc phục; đồng thời rút ra bài học kinh nghiệm, cách làm hay của các địa phương, lực lượng chức năng để nhân rộng ra các tỉnh cùng thực hiện, Thứ trưởng nhấn mạnh.
.svg){kind=icon}
