Tăng cường hợp tác quốc tế, chung tay ngăn chặn nạn mua bán người

Với quan điểm luôn tạo điều kiện cho di cư hợp pháp, an toàn và trật tự đồng thời kiên quyết đấu tranh chống di cư trái phép, Chính phủ Việt Nam xác định phòng ngừa người di cư trái phép và công tác đấu tranh phòng, chống mua bán người là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, lâu dài và được thực hiện một cách chủ động.

Theo Quyết định số 793/QĐ-TTg ngày 10/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ, ngày 30/7 được chọn là “Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người”. Theo đó, các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm mua bán người trên phạm vi toàn quốc được triển khai rộng khắp, đã xác lập, điều tra, khám phá nhiều vụ án, đường dây tội phạm mua bán người (cả trong nội địa và ra nước ngoài); khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, kịp thời truy tố, đưa ra xét xử nghiêm minh các đối tượng phạm tội mua bán người theo đúng quy định của pháp luật.

Trong năm 2022, lực lượng chức năng của Việt Nam đã phát hiện, điều tra 90 vụ/247 đối tượng phạm tội mua bán người theo các tội danh được quy định Điều 150, Điều 151, Bộ Luật Hình sự, xác định được 222 nạn nhân bị mua bán liên quan đến các vụ án, tăng 13 vụ/98 đối tượng/72 nạn nhân so với cùng kỳ năm 2021. Đã đưa ra xét xử 58 vụ/128 bị cáo phạm các tội danh liên quan đến mua bán người.

Riêng trong quý I/2023, lực lượng chức năng đã phát hiện, điều tra 56 vụ/150 đối tượng phạm tội mua bán người, xác định 118 nạn nhân trong các vụ án, tăng 32 vụ/104 đối tượng so với cùng kỳ năm 2022. Tiếp nhận, giải quyết 93 tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố liên quan đến tội phạm mua bán người, đưa ra xét xử 15/31 bị cáo.

Cùng với đó, Bộ Công an cũng đã tổ chức tổng kết chỉ đạo điểm thực hiện Chương trình hòng, chống mua bán người tại 8 địa phương, tổ chức Hội nghị liên ngành đánh giá, đề ra giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống mua bán người trên tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia.

Từ tháng 1/2023, các bộ, ngành liên quan đã tổ chức thống kê số liệu mua bán người theo biểu mẫu của Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ, làm cơ sở để xây dựng dữ liệu quốc gia về phòng, chống mua bán người.

Hiện các bộ, ngành liên quan đang nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung; phối hợp với Phái đoàn tổ chức Di cư quốc tế tại Việt Nam (IOM) tổ chức hội thảo với các chuyên gia trong và ngoài nước về nhu cầu, mục đích của việc thu thập dữ liệu về phòng, chống mua bán người.

Công tác phòng, ngừa tội phạm mua bán người được các bộ, ban, ngành Trung ương, địa phương đặc biệt chú trọng, lấy chủ trương phòng ngừa là chính, là căn bản trong triển khai các mặt công tác phòng, chống mua bán người. Đã lồng ghép nội dung phòng ngừa tội phạm mua bán người vào quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội.

Hợp tác quốc tế sâu rộng, toàn diện chống mua bán người 

Có thể nói, hiện nay, các loại tội phạm xuyên quốc gia, trong đó có tội phạm mua bán người ngày càng tinh vi, đe dọa nghiêm trọng đến các nỗ lực bảo vệ quyền con người, gây nguy hiểm tới mạng sống của hàng nghìn người mỗi năm ở khắp các quốc gia, khu vực. Tăng cường hợp tác quốc tế, chung tay ngăn chặn nạn mua bán người là mục tiêu chung của các quốc gia, trong đó có Việt Nam

Về hợp tác đa phương, Việt Nam đã tham gia ký kết và là thành viên của nhiều công ước, văn kiện pháp luật quốc tế liên quan trực tiếp đến công tác phòng, chống tệ nạn mua bán người như: Công ước quốc tế về xoá bỏ tất cả các hình thức phân biệt đối xử với phụ, Công ước quốc tế về quyền trẻ em, Nghị định thư không bắt buộc bổ sung cho Công ước về quyền trẻ em về mua bán trẻ em, mại dâm trẻ em và văn hoá phẩm khiêu dâm trẻ em, Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia (TOC), Công ước ASEAN về phòng, chống mua bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em (ACTIP), Nghị định thư về ngăn ngừa, phòng chống và trừng trị việc mua bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, bổ sung cho Công ước TOC…

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tham gia Thỏa thuận toàn cầu về di cư hợp pháp, an toàn và trật tự - thỏa thuận liên chính phủ đầu tiên về di cư; đồng thời đã ban hành Kế hoạch triển khai thỏa thuận này với các giải pháp cụ thể và toàn diện nhằm ngăn ngừa nguy cơ mua bán người trong di cư quốc tế.

Trong hợp tác song phương, Việt Nam đã ký và tiếp tục triển khai có hiệu quả các hiệp định tương trợ tư pháp với nhiều nước trên thế giới, tạo ra cơ sở pháp lý quan trọng cho hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, bao gồm cả vấn đề mua bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em như: Hiệp định hợp tác giữa Việt Nam với Campuchia (2005), Lào (2010), Thái Lan (2008), Trung Quốc (2010) và Anh (2009) về phòng, chống mua bán người. Trong đó duy trì họp thường niên với cơ quan thực hiện hiệp định, phối hợp tổ chức các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm mua bán người. 

Việt Nam tham gia và ký kết Văn kiện ghi nhớ và Kế hoạch hành động 6 nước Tiểu vùng sông Mekong (Lào, Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc, Myanmar và Việt Nam).

Ngoài ra, Việt Nam đã ký 15 hiệp định song phương và 13 hiệp định tương trợ tư pháp về phòng, chống tội phạm với các nước, trong đó đều có nội dung phòng, chống tội phạm mua bán người và thường xuyên trao đổi về chủ trương, thành tựu trong phòng chống mua bán người tại Đối thoại nhân quyền với EU, Australia... cũng như các buổi làm việc định kỳ với một số cơ quan đại diện nước ngoài tại Hà Nội.

Việt Nam đang xây dựng hồ sơ gia nhập Nghị định thư về chống đưa người di cư trái phép bằng đường bộ, đường biển và đường hàng không, bổ sung Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia năm 2000. Đây được coi  là nỗ lực nhằm ngăn chặn nguy cơ mua bán người thông qua các hoạt động tội phạm đưa người di cư trái phép.