Hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ trong thời gian qua, với giá trị thanh toán tăng từ 90 triệu tỷ đồng năm 2017 lên 295 triệu tỷ đồng vào năm 2024. Theo số liệu của Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước, chỉ tính trong nửa đầu năm 2025, giá trị thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đã đạt khoảng 200 triệu tỷ đồng.
Kết quả nêu trên của hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt có sự đóng góp của các hình thức thanh toán mới, trong đó có việc cung cấp thí điểm dịch vụ dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ - Mobile Money.
Việc triển khai thí điểm dịch vụ Mobile Money được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tháng 3/2021, hướng tới mục tiêu góp phần phát triển hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, tăng cường việc tiếp cận và sử dụng các dịch vụ tài chính, đặc biệt tại khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo của Việt Nam. Đồng thời, tận dụng hạ tầng, dữ liệu, mạng lưới viễn thông, giảm các chi phí xã hội để phát triển, mở rộng kênh thanh toán không dùng tiền mặt trên thiết bị di động, mang lại tiện ích cho người sử dụng.
Trên thực tế, hoạt động thí điểm cung cấp dịch vụ Mobile Money trên phạm vi toàn quốc được VNPT triển khai đầu tiên vào tháng 11/2021, hai doanh nghiệp viễn thông khác là Viettel và MobiFone lần lượt cung cấp dịch vụ này vào tháng 12/2021 và tháng 6/2022.
Đánh giá kết quả thí điểm cung cấp dịch vụ Mobile Money thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, cả 3 doanh nghiệp VNPT, Viettel và MobiFone đều nỗ lực phát triển dịch vụ và đạt được một số kết quả khả quan; đặc biệt là, dịch vụ Mobile Money không những đã góp phần phát triển hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, mà còn đưa dịch vụ thanh toán này tiếp cận tới đối tượng khách hàng mới, nhất là người dân ở những khu vực còn khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ thanh toán và ngân hàng.
Cụ thể, về phát triển khách hàng, đến cuối tháng 9/2025, tổng số tài khoản của khách hàng đăng ký và sử dụng dịch vụ Mobile Money là hơn 10,89 triệu. Trong đó, có trên 7,5 triệu tài khoản ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo, chiếm 69,23%. Số lượng tài khoản Mobile Money đang hoạt động đến cuối tháng 9/2025 là hơn 7,86 triệu, chiếm 72,24% số tài khoản đăng ký.
Về phát triển điểm kinh doanh, đến cuối tháng 9/2025, có 11.883 điểm kinh doanh đã được thiết lập, trong đó số lượng điểm kinh doanh thuộc vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo là 7.158 điểm, chiếm 60,24%.
Còn về phát triển đơn vị chấp nhận thanh toán, số lượng đơn vị chấp nhận thanh toán qua dịch vụ Mobile Money được thiết lập đến cuối tháng 9/2025 là 276.329 đơn vị, chủ yếu là những đơn vị cung ứng dịch vụ thiết yếu như điện, nước, giáo dục, viễn thông, dịch vụ công....
Theo lý giải của Ngân hàng Nhà nước, sở dĩ số lượng đơn vị chấp nhận thanh toán nhiều là do VNPT, Viettel đã kết nối thanh toán cho Cổng Dịch vụ công quốc gia. Theo đó, dịch vụ Mobile Money có thể được dùng để thanh toán cho tất cả các đơn vị chấp nhận thanh toán có kết nối qua Cổng Dịch vụ công quốc gia. Tổng số lượng thanh toán mua hàng hóa, dịch vụ tại đơn vị chấp nhận thanh toán bằng dịch vụ Mobile Money đạt hơn 170 triệu giao dịch với giá trị giao dịch hơn 1.988 tỷ đồng.
Đáng chú ý, qua theo dõi, giám sát, kiểm tra, thanh tra hoạt động cung ứng dịch vụ Mobile Money của 3 doanh nghiệp, không phát sinh trường hợp Ngân hàng Nhà nước (Cục Phòng, chống rửa tiền) kiến nghị hoặc lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính với việc thực hiện công tác phòng chống rửa tiền của các doanh nghiệp này.
Bộ KH&CN nhận xét, các doanh nghiệp đều đã tuân thủ và thực hiện nghiêm túc các quy định tại Quyết định 316 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt triển khai thí điểm dịch vụ Mobile Money, chấp hành nghiêm chỉnh chế độ báo cáo định kỳ, đáp ứng đầy đủ quy định về mục tiêu, phạm vi và nội dung thí điểm.
Đồng thời, việc thí điểm dịch vụ Mobile Money được triển khai một cách an toàn, không xảy ra biến tướng, không vi phạm các hành vi bị cấm. Qua quản lý, giám sát và kiểm tra các doanh nghiệp, Bộ KH&CN chưa phát hiện và chưa nhận được báo cáo về việc sử dụng dịch vụ Mobile Money liên quan đến các hoạt động vi phạm pháp luật.
Với Bộ Công an, trong giai đoạn từ tháng 3/2025 đến tháng 9/2025, cơ quan này cũng chưa phát hiện các hoạt động lợi dụng dịch vụ Mobile Money vào các hành vi vi phạm pháp luật.
Trên cơ sở những kết quả thực tiễn thu được từ hoạt động triển khai thí điểm cung ứng dịch vụ Mobile Money ra thị trường của 3 doanh nghiệp VNPT, Viettel và MobiFone thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đang chủ trì xây dựng dự thảo Nghị định về dịch vụ Mobile Money. Theo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, Ngân hàng Nhà nước phải khẩn trương hoàn tất việc xây dựng, trình ban hành Nghị định về dịch vụ Mobile Money đảm bảo thời hạn hoàn thành Nghị định và có hiệu lực trong tháng 12/2025.
.svg){kind=icon}
