Trong cuộc họp với nhóm các nhà lãnh đạo châu Phi tại thành phố St. Petersburg hôm 17/6, ông Putin cho hay Moscow và Kiev từng đồng ý với các điều khoản chung về đảm bảo tính trung lập và an ninh của Ukraine trong quá trình đàm phán hòa bình vào tháng 3/2022. Nhưng văn bản có tên Hiệp ước về Trung lập vĩnh viễn và Đảm bảo an ninh cho Ukraine sau đó đã bị phái đoàn Ukraine hủy bỏ, dù trước đó từng ký kết.

Theo hãng tin RT, dự thảo Hiệp ước trên quy định Ukraine phải tôn trọng “sự trung lập vĩnh viễn” trong Hiến pháp quốc gia. Nga, Mỹ, Anh, Trung Quốc và Pháp là các bên đảm bảo an ninh.

Tổng thống Nga Vladimir Putin công bố tài liệu dự thảo hòa bình mà phái đoàn Ukraine từng ký kết nhưng sau đó xóa bỏ. Ảnh: Sputnik 

Ông Putin tiết lộ thêm, phần phụ lục của dự thảo đưa ra đề xuất của Nga và Ukraine về quy mô quân đội thường trực, và số lượng thiết bị quân sự của Ukraine trong thời bình. Theo đó, Moscow đề xuất giới hạn số lượng binh sĩ Ukraine là 85.000 người, và số lượng thành viên Lực lượng Vệ binh Quốc gia là 15.000 người. Nhưng Kiev đề xuất các lực lượng vũ trang nước này cần 250.000 quân.

Ngoài ra, Moscow đề xuất Ukraine được phép sở hữu 342 xe tăng, 1.029 xe bọc thép, 96 bệ phóng tên lửa đa năng, 50 máy bay chiến đấu, và 52 máy bay “phụ trợ”. Song Kiev muốn có 800 xe tăng, 2.400 xe bọc thép, 600 bệ phóng tên lửa đa năng, 74 máy bay chiến đấu, và 86 máy bay "phụ trợ".

Phái đoàn Nga và Ukraine còn trao đổi các đề xuất về giới hạn súng cối, vũ khí chống tăng, hệ thống tên lửa phòng không, cùng các thiết bị khác của Ukraine.

Tuy nhiên, các cuộc đàm phán hòa bình đã đổ vỡ vào mùa xuân năm 2022, sau khi giới chức Ukraine cáo buộc quân đội Nga sát hại dân thường ở một số thành phố nhỏ xung quanh Kiev. Cáo buộc được đưa ra sau khi binh sĩ Nga rút khỏi các khu vực ngoại ô thủ đô Ukraine. Vào thời điểm đó,  Điện Kremlin mô tả đây là “cử chỉ thiện chí”. Moscow cũng nhiều lần phủ nhận cáo buộc phạm tội ác từ phía Ukraine.

Phát biểu hôm 17/6, Tổng thống Putin nhấn mạnh Ukraine phải chịu trách nhiệm về việc phá hoại các cuộc đàm phán. 

“Sau khi chúng tôi rút quân khỏi Kiev như chúng tôi đã hứa, chính quyền Kiev đã ném dự thảo vào sọt rác lịch sử. Họ đã từ bỏ mọi thứ", ông Putin nói.

“Có gì đảm bảo họ sẽ không từ bỏ các thỏa thuận trong tương lai? Tuy nhiên, ngay cả trong những trường hợp như vậy, chúng tôi chưa bao giờ từ chối tiến hành đàm phán", ông Putin nói thêm.

Trước đó, trong cuộc gặp với phái đoàn châu Phi vào ngày 16/6, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bác bỏ sáng kiến hòa bình gồm 9 điểm để chấm dứt chiến sự mà Liên minh châu Phi đưa ra. 

Ông Zelensky nói các cuộc đàm phán chỉ có thể bắt đầu sau khi Moscow trao lại Crưm, bán đảo thuộc Ukraine nhưng đã sáp nhập vào lãnh thổ Liên bang Nga hồi năm 2014, cùng 4 khu vực khác đã sáp nhập vào Nga hồi tháng 9/2022 là Donetsk, Luhansk, Zaporizhia và Kherson. 

Ukraine đã từ bỏ tất cả các cuộc thảo luận về khả năng trung lập vào 2022, và chính thức nộp đơn xin gia nhập liên minh quân sự NATO.