5- 10 năm tới sẽ là thời kỳ bùng nổ cơ hội phát triển AI tại Việt Nam
Bài toán phát triển trí tuệ nhân tạo - AI tại Việt Nam là một nội dung được các chuyên gia tập trung thảo luận tại hội thảo Aptech talk chủ đề “Rỗng não AI: Hiện tượng - Hệ lụy - Giải pháp 3T” vừa được tập đoàn Aptech Ấn Độ tổ chức cuối tháng 11/2025.
Trong tham luận “Phát triển AI đúng hướng cho Việt Nam: Không lãng phí nhân lực, không đánh mất thế hệ trẻ” trình bày tại hội thảo, chuyên gia AI quốc tế, Tiến sĩ Rakhee Das đến từ Đại học Amity cho biết: AI đang bước vào giai đoạn bùng nổ chưa từng có, tạo nên những thay đổi sâu rộng trên toàn cầu. Chỉ trong vòng một năm, số lượng ứng dụng AI đã tăng hơn 400%, mỗi tháng có khoảng 1.000 công cụ mới ra đời. Năm 2025, mức đầu tư của các tập đoàn quốc tế vào AI dự kiến vượt mốc 200 tỷ USD.
“AI không còn là câu chuyện của tương lai. AI đang hiện diện ngay lúc này và làm thay đổi mọi lĩnh vực – từ giáo dục, y tế, tài chính, truyền thông cho tới thị trường lao động”, Tiến sĩ Rakhee Das nhấn mạnh.
Chỉ rõ song hành với cơ hội lớn là nhiều vấn đề đáng lo ngại, Tiến sĩ Rakhee Das phân tích: Có 2 nguy cơ rõ rệt nhất hiện nay, trước hết là tình trạng “rỗng não AI”, khi học sinh, sinh viên sử dụng AI để có câu trả lời nhưng lại không hiểu bản chất kiến thức. Điều này khiến cho năng lực tư duy phản biện của học sinh, sinh viên suy giảm, kiến thức nền tảng bị hổng và kỹ năng giải quyết vấn đề sẽ gần như biến mất.
Thách thức lớn thứ hai, theo Tiến sĩ Rakhee Das, đến từ việc một số quốc gia “lao vào” cuộc đua xây dựng mô hình AI đồ sộ như ChatGPT - Cuộc chơi đòi hỏi nguồn lực cực lớn, với hàng tỷ USD, hàng nghìn kỹ sư và từ 5 - 7 năm phát triển, chưa kể hạ tầng trung tâm dữ liệu khổng lồ.
Qua phân tích các thách thức lớn kể trên, Tiến sĩ Rakhee Das cho rằng, con đường phát triển AI thông minh và hiệu quả với Việt Nam không phải nằm ở việc xây dựng những mô hình khổng lồ, mà là cần thiết xây dựng lực lượng nhân sự có kỹ năng AI thực sự.
“Việt Nam đang có một “cơ hội vàng” khi các doanh nghiệp lớn mở rộng trung tâm AI, chính phủ tăng tốc chiến lược quốc gia về AI, chuyển đổi số đang lan tỏa mạnh mẽ trong mọi ngành. Khoảng 5,10 năm tới sẽ là thời kỳ bùng nổ cơ hội phát triển AI tại Việt Nam và chính những người trẻ Việt Nam sẽ là lực lượng dẫn dắt tương lai đó”, Tiến sĩ Rakhee Das nêu quan điểm.
Bàn về chiến lược AI phù hợp với Việt Nam, ông Nguyễn Quang Tuấn, chuyên gia AI, tập đoàn Viettel cũng cho rằng: Với một nền kinh tế đang phát triển và nguồn lực có hạn, việc Việt Nam chạy theo cuộc đua huấn luyện mô hình AI như GPT, Claude hay Grok là không khả thi.
“Chi phí khổng lồ cho computer, dữ liệu và đội ngũ nghiên cứu là rào cản lớn, chưa kể rủi ro “đốt tiền” mà không tạo ra lợi thế cạnh tranh. Thay vào đó, chiến lược hiệu quả hơn là “đứng trên vai người khổng lồ”, tận dụng các mô hình mở như Llama, Mistral, Qwen… và tinh chỉnh các mô hình đó cho tiếng Việt hoặc ngành nghề đặc thù”, ông Nguyễn Quang Tuấn nêu quan điểm.
Đào tạo nhân lực AI ứng dụng là một trụ cột đặc biệt quan trọng
Từ kinh nghiệm thực tế tại doanh nghiệp, chuyên gia Nguyễn Quang Tuấn nhận thấy việc tập trung vào ứng dụng cho phép AI tạo ra giá trị kinh tế nhanh chóng và trực tiếp, thay vì dàn trải vào phát triển mô hình không tạo ra tác động rõ ràng. Để ứng dụng được AI hiệu quả trong mọi lĩnh vực, một trụ cột đặc biệt quan trọng là đào tạo nhân lực AI ứng dụng.
Theo phân tích của ông Nguyễn Quang Tuấn, kinh nghiệm của Viettel đã cho thấy sự “lệch pha” lớn giữa đào tạo và nhu cầu doanh nghiệp. Nhiều sinh viên được đào tạo theo hướng nghiên cứu thuật toán, nhưng khi vào doanh nghiệp lại thiếu kiến thức nền tảng về xây pipeline dữ liệu, triển khai MLOps, đánh giá chất lượng mô hình hay tích hợp AI vào sản phẩm. Vì vậy, chuyên gia đến từ Viettel đề xuất cần ưu tiên đào tạo nhân lực AI ứng dụng, những người biết dùng AI để tạo ra năng suất.
Chuyên gia Nguyễn Quang Tuấn cũng bày tỏ lo ngại rằng nếu Việt Nam lựa chọn sai hướng, ví dụ như chọn lao vào cuộc đua mô hình lớn, đầu tư không có trọng tâm hoặc đào tạo nhân lực không phù hợp, hậu quả sẽ là sự lãng phí lớn về nguồn lực và một thế hệ trẻ không đủ năng lực đáp ứng nhu cầu thị trường.
Trong khi đó, chuyên gia AI quốc tế Rakhee Das đưa ra lời khuyên: “Giới trẻ Việt Nam nên sử dụng AI một cách tự tin và có trách nhiệm. Làm việc với các hệ thống Agentic AI có khả năng lập kế hoạch, suy luận và hành động tự động. Đặc biệt là cần chọn những chương trình đào tạo lập trình ứng dụng AI được thiết kế để hỗ trợ trong công việc và cuộc sống”.
.svg){kind=icon}
