Thương mại điện tử bán lẻ tiếp tục là trụ cột của kinh tế Internet

Trao đổi tại Diễn đàn chuyển đổi số ngành Công Thương 2025 chủ đề “Chuyển đổi kép: Số hóa chuỗi cung ứng – Xanh hóa tăng trưởng” được tổ chức ngày 3/12, đại diện Bộ Công Thương cho biết: Bối cảnh kinh tế thế giới đang duy trì đà tăng trưởng, với động lực đến từ dịch vụ, tiêu dùng số và đổi mới sáng tạo. Với Việt Nam, kinh tế số đang tiếp tục cải thiện rõ rệt và trở thành trụ cột mới giúp nâng cao năng suất, mở rộng thị trường và gia tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế. Thương mại điện tử bán lẻ được dự báo vượt mốc 25 tỷ USD và tiếp tục là trụ cột chính của nền kinh tế Internet.

Khẳng định cùng với Chính phủ số và xã hội số, kinh tế số cũng là 1 trong 3 trụ cột được ngành Công Thương tập trung triển khai, ông Hoàng Ninh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho hay: Về phát triển kinh tế số, thương mại điện tử tiếp tục là động lực tăng trưởng chính với quy mô B2C năm 2024 đạt khoảng 25 tỷ USD, chiếm 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.

Cùng với việc thúc đẩy liên kết vùng, chuyển đổi số hệ thống chợ - cửa hàng và đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm Việt Nam qua kênh thương mại điện tử, ngành Công Thương cũng đã chú trọng công tác quản lý thương mại điện tử, chuẩn hóa dữ liệu và tăng cường kiểm soát gian lận. Điều này thể hiện rõ qua việc Bộ Công Thương xây dựng Luật Thương mại điện tử; xây dựng và ban hành “Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026 – 2030”.

Chuyển đổi số trong công nghiệp, sản xuất thông minh ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực với chỉ số sản xuất công nghiệp IIP tăng 8,4% - mức cao nhất trong 5 năm; khoảng 90% doanh nghiệp chế biến – chế tạo đã triển khai một phần giải pháp số; 35% ứng dụng robot và cảm biến trong sản xuất; và 10 - 12% đạt mức nhà máy thông minh 3.0.

Bên cạnh đó, lĩnh vực năng lượng tiếp tục chuyển mình mạnh mẽ với việc áp dụng đo đếm thông minh, dữ liệu vận hành thời gian thực, AI dự báo phụ tải, hệ thống EMS trong doanh nghiệp, cùng việc mở rộng các mô hình năng lượng tái tạo.

“Kinh tế số Việt Nam năm 2025 dự kiến đạt 39 tỷ USD, tiếp tục nằm trong nhóm tăng trưởng nhanh nhất khu vực; hơn 40 doanh nghiệp khởi nghiệp AI đã thu hút 123 triệu USD vốn tư nhân; 81% người dùng tương tác với AI hằng ngày và 96% bày tỏ sự tin tưởng vào các tác nhân AI”, ông Hoàng Ninh thông tin thêm.

Để tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ lĩnh vực thương mại điện tử, trong kế hoạch năm 2026, ngành Công Thương dự kiến tập trung vào các nội dung như: Tiếp tục duy trì tăng trưởng 2 con số; tăng cường quản lý thương mại điện tử xuyên biên giới, chuẩn hóa dữ liệu thương mại điện tử quốc gia để quản lý minh bạch hơn; phát triển thương mại điện tử xanh và logistics phát thải thấp; thúc đẩy thương mại qua livestream, social commerce thế hệ mới.

Với lĩnh vực công nghiệp, ứng dụng IoT, Robot, phân tích dữ liệu trong nhà máy thông minh thế hệ 3.0 và 4.0 sẽ được mở rộng; phát triển chuỗi cung ứng thông minh, minh bạch thông qua việc triển khai các giải pháp truy xuất nguồn gốc, chống gian lận, kết nối logistics số, truy vết, xác thực hàng hóa công nghiệp; nâng cao chỉ số môi trường công nghệ quốc gia, thúc đẩy sản xuất xanh và kinh tế tuần hoàn.

Đối với lĩnh vực năng lượng, trong năm 2026, phát triển lưới điện thông minh thế hệ mới, mở rộng đo đếm thông minh trên toàn quốc, tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo trong cơ cấu nguồn, thúc đẩy công nghệ lưu trữ và hydrogen xanh là những nhiệm vụ sẽ được quan tâm triển khai.

Đại diện lãnh đạo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho rằng, các nhiệm vụ nêu trên chỉ có thể được triển khai hiệu quả khi có sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp, qua đó bảo đảm chuyển đổi số mang lại giá trị đo đếm được cho nền kinh tế, từ dịch vụ tốt hơn cho người dân cho đến chi phí sản xuất thấp hơn, năng lượng sạch hơn và niềm tin thị trường cao hơn.

Chia sẻ góc nhìn của doanh nghiệp công nghệ, bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam nhận xét, các nền tảng số đang trở thành công cụ quan trọng hỗ trợ địa phương phát triển kinh tế số thông qua việc cung cấp hệ sinh thái đa dịch vụ, đáp ứng nhu cầu hàng ngày của người dân đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số trong các lĩnh vực du lịch, quảng bá di sản, văn hóa và ẩm thực.

Đề cập đến câu chuyện chuyển đổi số lĩnh vực năng lượng, ông Lê Nguyễn Trường Giang, Viện trưởng Viện Chiến lược chuyển đổi số - DTSI đặc biệt nhấn mạnh vai trò trung tâm của dữ liệu và tự động hóa trong vận hành hệ thống năng lượng hiện đại.

Nhận định dữ liệu là “đầu vào” then chốt tạo nên chu trình giá trị mới của doanh nghiệp, ông Lê Nguyễn Trường Giang phân tích: Việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến, từ phân tích dữ liệu lớn, IoT đến hệ thống điều khiển tự động, đang mở ra cơ hội lớn để tối ưu hóa toàn bộ chuỗi sản xuất và phân phối năng lượng.