Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ trong phòng, chống thiên tai

Là tỉnh thường xuyên xảy ra bão lũ, vài năm gần đây, tỉnh Thừa Thiên Huế đầu tư nhiều trang thiết bị, công nghệ mới áp dụng trong dự báo, cảnh báo sớm về thiên tai.

Đến nay, 49 trạm đo mưa tự động Vrain được lắp đặt phủ trên toàn tỉnh. Những trạm này tự động báo số liệu mưa, thời gian mưa và cập nhật số liệu lên trang web của Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh một cách nhanh chóng, tiện lợi. Bên cạnh đó, Sở Thông tin và Truyền thông đã tích hợp Vrain vào ứng dụng Hue-S của Trung tâm Giám sát điều hành đô thị thông minh (IOC), kết nối kết quả đo mưa tự động vào hệ thống dùng chung của tỉnh, phục vụ cộng đồng nhân dân có hành động sớm ứng phó thiên tai, mưa lũ.

Từ khi đi vào hoạt động đến nay, hệ thống trạm đo mưa tự động đã cung cấp số liệu kịp thời phục vụ đắc lực công tác cảnh báo sớm cũng như chỉ đạo, điều hành ứng phó thiên tai. 

Còn với Hue-S, người dùng khi cài đặt ứng dụng trên điện thoại sẽ nhận được các cảnh báo trên bản đồ ngập lụt, mực nước tại các sông, bản tin cảnh báo mưa lũ hoặc có thể truy cập hệ thống camera tại các vị trí thường xuyên xảy ra ngập sâu. Theo nhiều người dân, nhờ ứng dụng, những trận mưa lớn, thủy điện xả lũ đều được thông báo trước và sớm để mọi người có thể mua thức ăn dự trữ, di chuyển phương tiện đến nơi cao ráo cũng như chuẩn bị các phương án dự phòng khác.

Tương tự, tỉnh Cà Mau cũng đầu tư 49 trạm khí tượng thủy văn, 2 trạm cảnh báo ngập lụt. Nhờ hệ thống quan trắc khí tượng thuỷ văn được quan tâm đầu tư ngày một tăng về số lượng và theo hướng đo tự động, cùng với chuyển đổi số đã giúp việc bám sát các bản tin dự báo, cảnh báo của các cơ quan khí tượng khu vực, quốc gia và tham khảo trang thông tin dự báo quốc tế dễ dàng hơn.

Để truyền tải thông tin, song song với cách làm truyền thống như văn bản giấy, fax, truyền thanh, loa di động, các địa phương trên đã tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, viễn thông, viễn thám như truyền hình, điện thoại di động, email, Zalo, mạng xã hội...

Quản lý lũ hiệu quả bằng hệ thống thông tin

Văn phòng Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Thừa Thiên Huế xây dựng, lắp đặt 8 hệ thống cảnh báo lũ thông minh tại các địa bàn thấp trũng, đông dân cư, thường xuyên bị ngập lụt ở Quảng Điền, Hương Trà, Hương Thủy và thành phố Huế. Mới đây, Văn phòng lắp đặt 2 cụm loa còi hụ tự động phát tín hiệu cảnh báo theo các cấp báo động lũ, bán kính cảnh báo đến 5km đặt khu vực đô thị tập trung ở Trung tâm Hành chính tỉnh và khu tái định cư Hương Sơn, sẽ đưa vào sử dụng trong mùa mưa bão năm 2024.

Dự án “Vận hành hồ chứa nước trong tình huống khẩn cấp và quản lý lũ hiệu quả bằng hệ thống thông tin quản lý thiên tai toàn diện” được tỉnh Thừa Thiên Huế triển khai thực hiện với sự giúp đỡ của Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA). Qua đó, cơ quan quản lý, vận hành liên hồ chứa sẽ nắm được theo thời gian thực tình hình lượng mưa, lũ trên sông, đập thủy điện trên lưu vực sông Hương, bao gồm lượng mưa, phân bố lượng mưa nhờ thiết bị đo mưa và radar X-band; mực nước và lưu lượng tại các điểm chính trên sông; tình hình lũ, ngập lụt trên các tuyến sông;…

Từ những thông số đầu vào thu thập được, thông qua các mô hình tính toán, hệ thống sẽ dự báo được tình hình ngập lụt, đề xuất phương án vận hành đập nhằm đảm bảo an toàn và giảm thiểu tình hình ngập lụt ở vùng hạ du hoặc chống hạn, cung cấp nước và phát điện trong mùa khô.

Đồng thời, cơ quan phòng, chống thiên tai tỉnh Thừa Thiên Huế đã xây dựng được bản đồ số hóa hệ thống các công trình đê điều, hồ đập; bản đồ ngập lụt do nước dâng cho khu vực ven biển khi có tình huống bão mạnh và siêu bão đổ bộ; bản đồ phân vùng nguy cơ lũ quét, phân vùng cảnh báo nguy cơ sạt lở đất đá khu vực miền núi… 

Những năm gần đây các nhà máy thủy điện trên địa bàn Hà Tĩnh cũng đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác quản lý điều hành, vận hành. Những hệ thống, thiết bị hiện đại đã góp phần quan trọng giúp các nhà máy thủy điện thực hiện "mục tiêu kép", vừa vận hành an toàn hiệu quả, đảm bảo an ninh năng lượng vừa nâng cao năng lực phòng chống thiên tai.

Với sự phát triển nhanh của khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin, công nghệ vệ tinh, ngoài việc giúp chính quyền cơ sở, cộng đồng nắm bắt kịp thời, chính xác thông tin dự báo, cảnh báo thiên tai từ các cơ quan chức năng mà còn có thể tham khảo nhiều trang dự báo trực tuyến mọi lúc, mọi nơi, từ đó luôn chủ động phòng tránh hiệu quả.

Đồng thời, các trang thiết bị công nghệ trong lĩnh vực PCTT từng bước được đầu tư, góp phần quan trọng phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành, ứng phó cũng như khắc phục hậu quả thiên tai; hạn chế và giảm thiểu thiệt hại về tính mạng và tài sản của Nhà nước và Nhân dân do thiên tai gây ra.