Những yếu tố “thiếu và yếu” cản bước hàng Việt ra thế giới

Sự phát triển của ngành thực phẩm nông sản Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng tự hào với sự tiên phong của nhiều doanh nghiệp và các chương trình hỗ trợ từ Chính phủ. 

Tuy nhiên, theo đánh giá của PGS.TS Nguyễn Quốc Thịnh, Thành viên Ban Chuyên gia Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam, ngành công nghiệp thực phẩm và nông sản đang gặp phải hai yếu tố bị thiếu và yếu: Thứ nhất là thiếu công nghệ chế biến sâu, dẫn tới tình trạng nông sản thực phẩm Việt đa phần xuất khẩu thô; Thứ hai là yếu năng lực tiếp cận thị trường của các chủ thể kinh doanh, bao gồm doanh nghiệp, hợp tác xã, thậm chí cả cá nhân.

Hai yếu tố này có mối quan hệ mật thiết với nhau, khiến hàng hóa Việt Nam thường chỉ xuất khẩu sang thị trường gần, quen, dễ tính, chưa dám đi ra những thị trường lớn, mới.

W-Anh bai 16.jpg
Để đưa thương hiệu Việt Nam đi đường dài và bền vững trên thị trường quốc tế, doanh nghiệp cần thay đổi tư duy.

Với góc nhìn rộng hơn, bà Nguyễn Thị Phương Uyên, Giám đốc Marketing Alibaba Việt Nam lưu ý, một trong những rào cản lớn mà các doanh nghiệp Việt thường mắc phải, khiến thương hiệu khó vươn ra quốc tế, chính là tư duy “inside-out” (đi từ trong ra ngoài). Nhiều doanh nghiệp thường bắt đầu bằng câu hỏi: "Tôi có sản phẩm, muốn đem ra thị trường thế giới bằng cách nào?".

Bà Uyên khẳng định, khi làm xuất khẩu và muốn đưa thương hiệu đi đường dài, doanh nghiệp phải thay đổi tư duy. Đó là chuyển sang tư duy “outside-in” (đi từ ngoài vào trong).

"Thói quen kinh doanh phải được thay đổi theo yêu cầu của khách hàng, doanh nghiệp phải bám sát yêu cầu của người mua để điều chỉnh hoạt động sản xuất, kinh doanh cho phù hợp. Với tư duy “outside-in”, doanh nghiệp hãy tự đặt một số câu hỏi để tìm lời giải hiệu quả như: Nhà mua hàng đang cần gì trên thị trường; Mỗi thị trường có nhu cầu khác nhau, thị trường đó cần sản phẩm thô hay sản phẩm chế biến; Người mua đang có nhu cầu thế nào; Mình phải cải thiện sản phẩm thế nào để đáp ứng nhu cầu người mua…", bà Uyên gợi ý.

Bên cạnh rào cản tư duy, nhiều doanh nghiệp Việt Nam còn gặp phải rào cản về chuẩn hóa chất lượng sản phẩm thông qua các chứng nhận quốc tế (ISO, HAS, HACPP, FDA, Halal...). Đặc biệt, khi vào thị trường quốc tế, yêu cầu về truy xuất nguồn gốc rất cao. 

"Bản thân doanh nghiệp phải làm được chuyện chuẩn hóa chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế trước khi nghĩ tới chuyện làm sao để sản phẩm có thể hiện diện nhiều hơn trên thị trường quốc tế", bà Uyên nhấn mạnh.

Xúc tiến thương mại số – Chìa khóa mở đường

Trong bối cảnh mới, xúc tiến thương mại, đặc biệt xúc tiến thương mại số nằm ở vị trí trung tâm, giúp kết nối những yếu tố "thiếu" và "yếu" để doanh nghiệp Việt Nam có thể biết thế giới đang ở đâu, cần gì; hiểu mình đang ở chỗ nào, đang có gì.

Thương mại điện tử B2B, với nền tảng như Alibaba.com, đang là một giải pháp thiết thực để doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận trực tiếp với khách hàng thế giới. Alibaba.com hiện có 50 triệu nhà mua hàng quốc tế B2B trên hơn 200 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Tuy nhiên, khá nhiều doanh nghiệp Việt vẫn chưa biết cách sử dụng thương mại điện tử một cách triệt để.

Để giải quyết “rào cản” này, Cục Xúc tiến thương mại – Bộ Công Thương (cơ quan thường trực Hội đồng Thương hiệu quốc gia Việt Nam) và Alibaba.com đã đồng hành xây dựng nhiều chương trình.

Chẳng hạn như Sáng kiến Chuỗi đào tạo “From Zero to Export Hero” (Từ con số 0 tới ngôi sao xuất khẩu), đào tạo cho doanh nghiệp Việt kiến thức căn bản (từ phát triển sản phẩm, thương thuyết khách hàng, đến phương thức thanh toán)… để tự tin tham gia thị trường thế giới.

Đặc biệt, Chương trình Gian hàng quốc gia Việt Nam trên Alibaba.com tạo không gian riêng biệt để mang thương hiệu và sản phẩm Việt chất lượng cao đến khách hàng quốc tế.

Bà Phương Uyên nhắn nhủ các doanh nghiệp: "Khi có đủ kiến thức cộng với nội lực sản phẩm, hãy nhanh chóng bắt đầu tham gia thương mại điện tử. Thấy đã có doanh nghiệp thành công, giải pháp đúng, thì hãy bắt tay làm ngay, như vậy là đã đi được 50% con đường thành công; 50% còn lại đến từ sự bền bỉ và kiên trì".