Doanh nghiệp xuất khẩu còn hạn chế về xây dựng thương hiệu

Tại hội thảo “Định hướng và giải pháp xây dựng chuỗi cung ứng an toàn, bền vững cho doanh nghiệp trong bối cảnh địa chính trị mới” diễn ra mới đây, bà Đặng Hồng Nhung, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương nhấn mạnh những con số ấn tượng về sự phát triển vượt bậc của hàng Việt ra thế giới.

W-Toan canh hoi thao.jpg
Toàn cảnh hội thảo

Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu 11 tháng đầu năm 2025 ước đạt 470 tỷ USD, tăng trưởng khoảng 16% so với năm 2024. Đây là tốc độ tăng trưởng rất cao so với các quốc gia trong khu vực như Trung Quốc (tăng 5,4%), Hàn Quốc 8,4%, Thái Lan 5,7%...

Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu tiếp tục cải thiện theo hướng tích cực, giảm hàm lượng xuất khẩu thô, tăng xuất khẩu sản phẩm chế biến. 

Tuy nhiên, bà Nhung cũng thẳng thắn nhìn nhận một số điểm yếu nội tại của xuất nhập khẩu Việt Nam. Chẳng hạn, hoạt động phát triển xuất khẩu thời gian qua vẫn thiên về mở rộng quy mô, chưa chú trọng đầy đủ đến chất lượng tăng trưởng và tính bền vững trong trung hạn và dài hạn. Nguồn lực xuất khẩu còn hạn chế về số lượng và chất lượng, bao gồm vốn, khoa học công nghệ, nhân lực, năng lực quản trị… Công nghiệp hỗ trợ và liên kết chuỗi trong nước còn yếu, sản xuất nông nghiệp, thủy sản còn manh mún. Hệ thống logistics còn nhiều điểm nghẽn về chi phí, hạ tầng và nhân lực. 

“Phần lớn doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa, năng lực nghiên cứu thị trường, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, năng lực đàm phán, tham gia hội nhập kinh tế quốc tế… còn hạn chế”, bà Nhung nhận định.

Trong khi đó, bối cảnh thế giới biến động mạnh, phức tạp, khó lường. Các vấn đề liên quan biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh diễn ra ngày càng cực đoan. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước gia tăng và xu hướng bảo hộ thương mại, áp dụng các tiêu chuẩn mới về môi trường, lao động, truy xuất nguồn gốc ngày càng rõ rệt.

“Nền kinh tế Việt Nam hội nhập sâu rộng, có độ mở lớn, nên các cú sốc từ bên ngoài tác động mạnh đến hoạt động xuất nhập khẩu và chuỗi cung ứng. Chất lượng và giá trị gia tăng của hàng xuất khẩu nhìn chung còn thấp, chủ yếu đang ở các phân khúc phổ thông. Công nghiệp hỗ trợ và thương hiệu quốc gia chưa đáp ứng được yêu cầu nâng cao vị thế, tăng sức cạnh tranh trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc”, bà Nhung lưu ý.

Thúc đẩy triển khai chương trình “Go Global”

Nhìn về tương lai, để hàng Việt ra thế giới đạt hiệu quả cao hơn và tăng trưởng bền vững hơn, bà Nhung đề xuất một số giải pháp.

Trong đó đáng chú ý là nâng tầm thương hiệu quốc gia cho hàng hóa xuất khẩu Việt Nam theo hướng chất lượng, bền vững, đáng tin cậy thông qua nhiều hoạt động như: Lồng ghép truyền thông thương hiệu quốc gia với xúc tiến thương mại các hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới và các hoạt động của thương vụ ở nước ngoài; Thúc đẩy triển khai chương trình “Go Global” (vươn ra thị trường toàn cầu) để hỗ trợ các doanh nghiệp lớn vươn ra thị trường thế giới, qua đó tạo hiệu ứng lan tỏa, xây dựng hệ sinh thái để hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ…

Đối với nông nghiệp, cần xây dựng thương hiệu cho các mặt hàng nông sản chủ lực gắn với truy xuất nguồn gốc, nâng cao tiêu chuẩn chất lượng, tiêu chuẩn xanh, phát triển bền vững, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong sản xuất và chuỗi giá trị.

Cũng theo bà Nhung, các cơ quan quản lý cần hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tham gia các sàn giao dịch thương mại điện tử để cung ứng hàng hóa vào thị trường lân cận. 

“Thị trường thương mại điện tử xuyên biên giới mặc dù hiện tại quy mô còn rất nhỏ so với xuất nhập khẩu thương mại truyền thống. Tuy nhiên, thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ là một trong những kênh bùng nổ trong thời gian tới, các tác động rất tích cực, giúp các doanh nghiệp phát triển thương hiệu, xây dựng thương hiệu”, bà Nhung dự báo.

Về phía các doanh nghiệp, bà Nhung cũng bày tỏ một số mong muốn như phải nâng cao năng lực dự báo, chủ động ứng phó với rủi ro của chuỗi cung ứng. 

Doanh nghiệp cần thường xuyên theo dõi, cập nhật, khai thác hiệu quả thông tin dự báo, cảnh báo sớm do cơ quan quản lý nhà nước cung cấp về diễn biến thị trường, tình hình địa chính trị và chính sách thương mại của các đối tác lớn. Trên cơ sở đó, kịp thời có điều chỉnh kế hoạch sản xuất, xuất nhập khẩu phù hợp.

Đặc biệt, doanh nghiệp cần thúc đẩy chuyển đổi số và minh bạch hóa chuỗi cung ứng. “Đây là xu hướng toàn cầu. Các doanh nghiệp cần phải nắm bắt được nếu không muốn bị tụt hậu”, bà Nhung nói.