Như hàng triệu người trên khắp thế giới, cựu nhân viên tình báo Mỹ Haig Melkessetian nhớ chính xác những gì đã làm vào sáng 11/9/2001 khi khủng bố Al Qaeda tấn công New York và Washington.

Dù đoán trước được về vụ tàn sát, người đàn ông này vẫn phát ốm vì giận dữ và thất vọng.


Hơn hai năm trước đó, Melkessetian đã tham gia hai cuộc điều tra riêng rẽ tại Trung Đông, vốn có thể chặn đứng các vụ tấn công ngày 11/9 song về sau lại phát hiện ra rằng những nỗ lực của mình bị vứt bỏ như một thứ không liên quan.

Melkessetian đã nhận diện được biện pháp chuyển tiền ngầm "hawala" mà bọn không tặc đã dùng để chuyển tiền của Al Qaeda vào tài khoản của chúng và các văn phòng ở Vịnh Ba Tư. Nhân viên này cũng thông báo cho cấp trên những cách thực tế để lật đổ Taliban và để Bin Laden bị giao nộp. Tuy nhiên, những kế hoạch này mãi tới sau khi vụ 11/9 xảy ra mới được triển khai.

Giống như nhiều nhân viên cấp thấp trong mạng lưới tình báo và an ninh phương Tây, Melkessetian không thể làm gì khác khi các quan chức lãnh đạo cố chấp không có hành động gì.

"Năm 2001, bạn có thể cảm thấy chuyến tàu khủng bố đang lao xuống", cựu chuyên gia phân tích chống khủng bố FBI nói. "Tuy nhiên, ở bộ phận lãnh đạo, họ không lắng nghe cũng như phớt lờ dự đoán của những người cùng chung chiến hào".

Mười năm sau, sự thất vọng của người đàn ông này mạnh hơn bao giờ hết. "Tôi nhìn thấy nó diễn ra trên tivi. Tôi biết ngay đó là một vụ tấn công khủng bố. Suy nghĩ tiếp theo của tôi là điều đó đáng lẽ đã không xảy ra".

Là người Lebanon gốc Armenia theo Cơ đốc giáo và trở thành công dân Mỹ kể từ năm 1984, Melkessetian, 49 tuổi, lần đầu tiên đã tiết lộ câu chuyện của mình. Tuy nhiên, trước đó, trong nội bộ cộng đồng các chuyên gia chống khủng bố, Melkessetian được nhiều người tôn sùng.

"Chúng tôi đã thấy những nhân vật trong phim như James Bond và Jason Bourne và nghĩ rằng đó chỉ là điều hư cấu. Tuy nhiên, sau đó bạn gặp Haig Melkessetian và nhận thấy rằng Haig có thể ghép những gì hư cấu với hiện thực", một cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ biết rõ Melkessetian nói.

Melkessetian đi sau Tướng David Petraeus và cựu toàn quyền Iraq Paul Bremer

Quan điểm của Melkessetian được xác định với những gì người này được dạy dỗ. "Là một tín đồ Cơ đốc tại Trung Đông không hề dễ dàng. Bọn khủng bố bắt đầu với chúng tôi và cứ tiếp tục cho tới khi chúng thổi tung New York"

Năm 17 tuổi, Melkessetian tham chiến cùng với lực lượng đặc nhiệm Cơ đốc giáo trong cuộc nội chiến ở Lebanon. Tới năm 1980, người này đã giữ một vai trò chủ chốt trong đơn vị tình báo bí mật - đơn vị đã xác định được nhà tù bí mật mà lực lượng cực đoan Shia điều hành, nơi giấu hơn 20 con tin nước ngoài, gồm cả nhà báo Anh John McCarthy bị bắt làm con tin.

Mùa hè năm 1986, Melkessetian và các đồng nghiệp lên kế hoạch tiến hành một chiến dịch quân sự liều lĩnh, có thể vừa giải phóng con tin vừa giáng một đòn mạnh vào mạng lưới khủng bố. Tuy nhiên, sau nhiều tháng đấu tranh nội bộ của Washington, kế hoạch bị hủy bỏ. "Họ không thích những thứ quá rủi ro. Điểm yếu tương tự cũng làm chúng tôi rối loạn trước sự kiện 11/9", Melkessetian nói.

Chuyển tới Mỹ, Melkessetian dành phần lớn thời gian của những năm 1990 tại Bộ Ngoại giao Mỹ, làm liên lạc giữa các cơ quan chống khủng bố toàn cầu. Tuy nhiên, sau đó, Melkessetian quyết định quay lại lĩnh vực cũ. Tháng 9/1997, người đàn ông này bay tới căn cứ của Mỹ ở Al Dhafra tại Abu Dhabi, ngôi nhà trong 4 năm sau đó của Melkessetian.

Về mặt chính thức, Melkessetian ở căn cứ với tư cách là nhà ngôn ngữ học, người biết nhiều thứ tiếng làm việc cho đội điều tra đặc biệt của văn phòng không quân (AFOSI) và là một nhà thầu tư nhân thông qua một công ty đóng tại Maryland. Nói thành thạo tiếng Ả rập cũng như những hiểu biết về văn hóa ở khu vực này giúp Melkessetian có thể đi lại tự do ở các nước vùng Vịnh, dễ dàng trà trộn với mọi tầng lớp xã hội, từ quan chức cảnh sát, an ninh tới dân thường Ả rập.

"Không bao lâu, đơn vị Detachment 246 của Melkessetian trở thành nguồn tin tình báo hữu ích duy nhất trong toàn khu vực CENTCOM, vốn phủ sóng hầu hết vùng Trung Đông và Trung Á", cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói. Tới tháng 3/2000, Melkessetian tán dương về khả năng độc nhất vô nhị trong việc đào tạo các nguồn tin địa phương. "Vì Melkessetian, các thông tin tình báo quan trọng đã được chuyển tới những cấp cao nhất của chính phủ Mỹ". (Còn tiếp)

  • Hoài Linh (Theo DailyMail)