Trong vòng ba năm qua, có hàng chục cảnh sát El Salvador đã bị giết và theo các nhà điều tra cũng như chuyên gia, thủ phạm là MS-13. Trong một tháng đầu năm nay, có ít nhất 9 cảnh sát đã bị sát hại. Dù được Mỹ huấn luyện và trả lương nhưng hiện một loạt cảnh sát quốc gia này đang cố tìm cách thoát khỏi băng nhóm mà họ được giao nhiệm vụ tiêu diệt.

{keywords}
 

Cảnh sát Mỹ và El Salvador đều không có danh sách những cảnh sát El Salvador rời bỏ đất nước. Tuy nhiên, báo Washington Post đã nhận diện được 15 cảnh sát đang trong quá trình được Liên Hợp Quốc giúp tái định cư với tư cách là người tị nạn và thêm 6 người khác đã được phép tị nạn hoặc được tòa án nhập cư Mỹ cân nhắc cho phép tị nạn. Trong một số nhóm hoạt động trên WhatsApp, nhiều cảnh sát đã thảo luận về một đoàn xe di cư, gồm toàn cảnh sát El Salvador.

Cuộc di dân của cảnh sát El Salvador cho thấy, lực lượng an ninh quốc gia này đã thất bại trong việc phá thành trì của tổ chức tội phạm.

"Cảnh sát nằm trong nhóm người dễ bị tổn thương nhất ở El Salvador", Julio Buendia, giám đốc phụ trách di trú của Caritas El Salvador - một tổ chức phi lợi nhuận đang làm việc với Mỹ và Liên Hợp Quốc về tái định cư cho người tị nạn, cho biết.

Mỹ đã hỗ trợ cảnh sát El Salvador như một phần của chiến lược ổn định quốc gia bạo lực nhất Trung Mỹ và giảm người di cư. Bộ Ngoại giao Mỹ đã chi ít nhất 48 triệu USD để huấn luyện cảnh sát El Salvador, Guatemala và Honduras từ 2014 tới 2017, Văn phòng kiểm toán chính phủ Mỹ cho hay. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng mở một học viện đào tạo lực lượng hành pháp ở San Salvadore, nơi 855 cảnh sát nước này được FBI và nhiều cơ quan hành pháp Mỹ huấn luyện trong 4 năm qua.

Bằng một số cách, các nỗ lực an ninh được Mỹ hậu thuẫn đã tạo kết quả tốt ở El Salvador. Năm 2018, tỷ lệ các vụ giết người ở quốc gia này là 50,3%/100.000 dân. Con số này vẫn thuộc hàng cao nhất thế giới dù đã giảm từ 60,8%/100.000 dân vào năm 2017 và 81%/100.000 dân vào năm 2016.

MS-13 ra đời tại Los Angeles, Mỹ vào cuối những năm 1970 và nó ngày càng mở rộng khi có thêm nhiều người El Salvador tới Mỹ sau khi rời bỏ đất nước vì nội chiến. Băng nhóm này đã bị chia làm đôi và cả hai nhóm đều lớn mạnh trong các nhà tù Mỹ. MS-13 sau đó tràn về El Salvador thông qua các đợt trục xuất người hàng loạt. Từ năm 2001 tới 2010, Mỹ đã trục xuất 40.429 các đối tượng từng phạm tội trở lại El Salvador, số liệu của Bộ An ninh Nội địa cho thấy.

Chính phủ El Salvador đã áp dụng chính sách "nắm đấm sắt" với MS-13. Tuy nhiên, khi cách thức trên không thành công, chính phủ nước này cố gắng đi tới thỏa thuận ngừng bắn với MS-13 vào năm 2014. Giao kèo mau chóng đổ vỡ và làn sóng bạo lực mới xuất hiện. Đấy cũng là thời điểm băng nhóm tội phạm khét tiếng MS-13 bắt đầu đe dọa cảnh sát.

"Nếu bạn giết một cảnh sát, vị thế của bạn trong băng nhóm sẽ tăng cao", Héctor Silva Ávalos, nhà báo kiêm nhà nghiên cứu từng viết một cuốn sách về cảnh sát El Salvador. Avalos từng làm nhân chứng trong một số phiên tòa xét đơn xin tị nạn cho các cựu cảnh sát El Salvador tại Mỹ.

Với mức lương 300-400 USD/tháng (khoảng 7-9 triệu đồng), các cảnh sát cấp thấp, vốn chiếm đa số trong lực lượng an ninh El Salvador, không có lựa chọn nào khác mà phải sống tại những khu vực dễ bị băng nhóm tội phạm tấn công. Trong đa phần các trường hợp, các cảnh sát bị sát hại khi từ nơi làm về nhà hoặc khi nghỉ phép.

"Bọn chúng mạnh hơn chúng tôi. Khi chúng tôi về nhà, chúng tôi ở trong những khu vực mà một cảnh sát phải đấu với 100 tên tội phạm. Chúng tôi rất dễ trở thành nạn nhân", một sĩ quan cảnh sát thuộc đơn vị chống MS-13 cho hay. Viên cảnh sát đề nghị giấu tên này đang chờ Liên Hợp Quốc cấp thân phận người tị nạn.

Hoài Linh