Vấn đề dân tộc và đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược cơ bản, lâu dài

Nghị quyết Trung ương 7 (Khóa IX) của Đảng nêu rõ: "Vấn đề dân tộc và đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược cơ bản, lâu dài, đồng thời cũng là vấn đề cấp bách hiện nay của cách mạng Việt Nam". Đây là lần đầu tiên Đảng ta nêu cụm từ "cơ bản, cấp bách" trong quan điểm, đường lối về vấn đề dân tộc và đoàn kết dân tộc.

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 7, Đảng, Chính phủ, các bộ, ngành và các địa phương quan tâm đến công tác dân tộc, ban hành nhiều chính sách dân tộc, giải quyết những vấn đề cơ bản, cấp bách về công tác dân tộc. Quốc hội và Chính phủ bố trí ngân sách đầu tư thực hiện các chính sách dân tộc ngày càng lớn. Nhờ vậy, bộ mặt nông thôn, đô thị vùng dân tộc có những đổi thay rõ rệt, đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào các dân tộc từng bước được cải thiện.

{keywords}
Theo thống kê của Ủy ban Dân tộc, hiện nay nước ta có 118 chính sách dân tộc đang còn hiệu lực.

Tuy nhiên đến nay, vùng dân tộc vẫn là vùng nghèo, khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số thu nhập thấp, tỷ lệ hộ nghèo còn cao; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội còn chưa đáp ứng yêu cầu sản xuất, đời sống của đồng bào; chất lượng nguồn nhân lực thấp so với mặt bằng chung của cả nước, tỷ lệ mù chữ còn cao, chất lượng hiệu quả giáo dục, đào tạo ở vùng dân tộc thấp; văn hóa các dân tộc thiểu số tiếp tục bị mai một dần, tệ nạn xã hội gia tăng; chất lượng dân số, sức khỏe của đồng bào các dân tộc thiểu số còn thấp so với cả nước; môi trường vùng dân tộc tiếp tục bị suy thoái, vệ sinh, môi trường của đồng bào dân tộc chưa đảm bảo; vấn đề an ninh phi truyền thống, diễn biến hòa bình, bạo loạn, xung đột xã hội diễn biến phức tạp, khó lường, tác động đến phát triển bền vững vùng dân tộc và cả nước.

118 chính sách dân tộc đang còn hiệu lực

Năm ngoái, tại Hội thảo Nhận diện những vấn đề cơ bản, cấp bách về dân tộc; tác động, hiệu quả của chính sách dân tộc ở các tỉnh miền miền Trung, PGS.TS Trần Trung, Quyền Giám đốc Học viện Dân tộc, Ủy ban Dân tộc báo cáo đề dẫn Hội thảo: "Để đề xuất chính sách giai đoạn 2021 - 2025 và chiến lược đến năm 2030, Chương trình CTDT/16-20 được giao nhiệm vụ nhận diện những vấn đề cơ bản cấp bách về dân tộc và chính sách dân tộc, đề xuất chính sách dân tộc giai đoạn 2021 - 2025 và chiến lược công tác dân tộc đến năm 2030.

Đến nay, Chương trình CTDT/16-20 đã xác định, tuyển chọn, tổ chức thực hiện 50 đề tài nghiên cứu khoa học. Mục tiêu chung của các đề tài là nghiên cứu, làm rõ các cơ sở lý luận, thực tiễn về chính sách dân tộc, đánh giá tác động, hiệu quả của các chính sách dân tộc hiện hành, nhận diện những vấn đề cơ bản, cấp bách về dân tộc và công tác dân tộc, kiến nghị chính sách dân tộc thời gian tới". 

Các đại biểu tham dự đã thảo luận các vấn đề về dân tộc và công tác dân tộc. Nhiều ý kiến đồng tình rằng chính sách dân tộc đã giải quyết được nhiều vấn đề cơ bản, cấp bách về công tác dân tộc nhưng hiệu quả chưa cao, kết quả chưa được như mong muốn.

Theo thống kê của Ủy ban Dân tộc, hiện nay nước ta có 118 chính sách dân tộc đang còn hiệu lực. Đó là 50 chính sách chung không nêu cụ thể đến dân tộc thiểu số, 13 chính sách chung có đề cập đến dân tộc thiểu số, 21 chính sách vùng có dân tộc thiểu số và 34 chính sách cho riêng vùng dân tộc thiểu số và đồng bào dân tộc thiểu số.

Các chính sách dân tộc Đảng và Nhà nước ta được thiết kế, hình thành, để nhằm giải quyết các vấn đề cơ bản và cấp bách trong vùng dân tộc; hầu hết các vấn đề cơ bản và cấp bách về dân tộc và công tác dân tộc đã nêu trong Nghị quyết trung ương 7 (Khóa IX) về công tác dân tộc đã từng bước được giải quyết bằng các chính sách dân tộc cụ thể.

Tại hội thảo Nhận diện những vấn đề cơ bản, cấp bách về dân tộc; tác động, hiệu quả của chính sách dân tộc ở các tỉnh miền miền Trung, các vị khách mời tham dự đã chỉ ra vấn đề nào là vấn đề cơ bản, vấn đề nào là vấn đề cấp bách trong cộng đồng các dân tộc thiểu số nước ta hiện nay. Hiệu quả, tác động của hệ thống chính sách dân tộc thực hiện trong thời gian qua như thế nào.

Ngoài những vấn đề cơ bản, cấp bách về dân tộc và chính sách dân tộc đã được Chương trình CTDT/16-20 nghiên cứu, nhiều ý kiến cũng góp bàn về việc bổ sung thêm một số vấn đề mới cần phải được nghiên cứu trong thời gian tới như tệ nạn xã hội ở đồng bào dân tộc, vấn đề di dời dân cư... Đây cũng là những vấn đề cần phải giải quyết ngay trong kế hoạch 5 năm 2021 - 2025 và đưa vào trong chiến lược công tác dân tộc đến năm 2030 và tầm nhìn 2045.

Vân Anh 
Ảnh: Đàm An