Bệnh lở mồm long móng: Việt Nam đã chẩn đoán và xác định sự có mặt của 3 type là O, A và Asia1

Bệnh lở mồm long móng (LMLM) là bệnh truyền nhiễm cao do virus gây nên, bắt đầu bằng triệu chứng sốt, sau đó phát sinh mụn nước, chủ yếu ở miệng và móng. Bệnh do virus thuộc họ Picornaviridae, giống Apthovirus gây ra với 7 type virus gây bệnh là O, A, C, SAT1, SAT2, SAT3 và Asia 1, mỗi type lại có các type phụ, ví dụ như O1, A22. Thời gian ủ bệnh trung bình là 3-8 ngày nhưng có thể đến 14 ngày hoặc dài hơn. Bệnh có thể gây chết lợn, trâu bò, cừu và dê. Gia súc nhanh chóng giảm cân và giảm sản lượng sữa.

Bệnh lây lan như thế nào?

Virus LMLM hiện diện với số lượng lớn trong dịch mụn nước và có thể phát hiện thấy trong nước bọt, sữa và phân. Vật dụng tạp nhiễm virus từ các nguồn này là nguy cơ làm bệnh lây lan. Có thể phát hiện virus trong máu khi con vật ở thời kỳ đỉnh điểm của bệnh. Gia súc bệnh bắt đầu thải virus vài ngày sau khi phát bệnh. Đặc biệt lợn sản sinh số lượng lớn virus trong dịch tiết.

Bệnh lở mồm long móng: Việt Nam đã chẩn đoán và xác định sự có mặt của 3 type là O, A và Asia1

Bệnh có thể lan truyền qua không khí và trong điều kiện thời tiết thuận lợi, bệnh có thể lan truyền qua khoảng cách rất xa qua đường không khí. Chẳng hạn như trong trường hợp dịch tại Isle of Wight trong năm 1981 người ta đã xác định là bệnh đã lan truyền sang từ Brittany ở miền bắc nước Pháp.

Gia súc nhiễm virus qua tiếp xúc trực tiếp với gia súc bệnh hay tiếp xúc với thực phẩm hoặc vật dụng tạp nhiễm với virus bênh, hoặc ăn phải hay tiếp xúc với phần thân thịt bệnh. Trong qua khứ đã ghi nhận các ổ dịch có liên quan đến việc nhập khẩu thịt hoặc sản phẩm thịt nhiễm bệnh.

Bệnh LMLM lây lan một cách vật lý thông qua vận chuyển động vật, con người, phương tiện và các vật dung khác tạp nhiễm virus. Xe tải, chợ và nơi tập kết gia súc là những nơi có nguy cơ lan truyền bệnh.

Giầy ủng, quần áo của công nhân chăn nuôi có tiếp xúc với gia súc bệnh có thể là tác nhân làm bệnh lây lan. Chó, mèo, gia cầm, chim cảnh và loài gặm nhấm cũng có thể mang và làm lây lan bệnh.

Những type virus nào hiện đang gây bệnh LMLM ở Việt Nam?

Hiện nay, tại Việt Nam đã chẩn đoán và xác định sự có mặt của 3 type là O, A và Asia1, trong đó type Asia1 là mới xuất hiện cuối năm 2005.

Làm thế nào để tiêu diệt virus LMLM?

Virus LMLM có thể bị diệt bởi nhiệt độ cao, ánh nắng mặt trời, độ ẩm thấp hoặc một số loại thuốc sát trùng, nhưng nó có thể tồn tại và có khả năng gây bệnh trong một khoảng thời gian nhất định khác nhau trong các môi trường như thân thịt đông lạnh. Trong các điều kiện thuận lợi virus có thể tồn tại trong thời gian dài.

Gia súc có thể hồi phục sau khi mắc bệnh hay không?

Bệnh LMLM chỉ làm chết một lượng nhỏ gia súc mắc bệnh - chủ yếu ở gia súc già và gia súc non. Phần lớn gia súc có thể hồi phục sau khi mắc bệnh mặc dù chúng vẫn yếu và què chân.

Hậu quả chính của bệnh LMLM là sau khi mắc bệnh, gia súc trở nên gày yếu, tạo điều kiện cho các bệnh kế phát. Ảnh hưởng lớn nhất của bệnh là đối với chăn nuôi bò sữa. Sau khi mắc bệnh bò sữa sẽ giảm sản lượng sữa, có thể dẫn đến viêm vú mạn tính, từ đó làm giảm sức sản xuất trong khoảng thời gian dài. Sảy thai, giảm sức sinh sản và què chân kéo dài là những hậu quả thường gặp và trong một số trường hợp bệnh còn gây ra bệnh tim mạn tính.

Có thuốc điều trị bệnh LMLM hay không?

Không có thuốc điều trị. Bệnh thường tiến triển trong vòng 2-ến 3 tuần, qua đó đa số gia súc sẽ hồi phục một cách tự nhiên. Giết mổ vẫn là chính sách chính để khống chế bệnh vì khi bệnh đã lây lan trên diện rộng thì ảnh hưởng của nó đến nền kinh tế là rất lớn.

Trần Hảo