Năm 2006 đúng vào dịp kỷ niệm 135 năm ngày sinh Vladimia Ilich Lenin, Nga đã công bố nhiều tài liệu xưa nay vẫn được coi là tuyệt mật, trong đó có các tài liệu về việc bảo vệ thi hài và lăng Lenin trong suốt gần một thế kỷ.


Nguyên nhân nào dẫn đến cái chết của Lenin?

Sau khi Cách mạng Tháng Mười thành công, Lenin trở thành chủ tịch đầu tiên của nhà nước Xô viết. Vì vậy, các thế lực thù địch đã tìm mọi cách ám sát Lenin. Chỉ tính từ tháng 1/1918 cho tới tháng 8/1918 đã có ít nhất 4 vụ ám sát nhằm vào Lenin, mà vụ nghiêm trọng nhất xảy ra vào buổi tối ngày 30/8/1918 ở Moscow khiến ông bị thương nặng. Rất may, các chiến sĩ bảo vệ đã đưa Lenin đi cấp cứu kịp thời nên không nguy hiểm tới tính mạng. Tuy vậy lần ám sát này đã ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới sức khỏe của Lenin.

Ngày 22/10/1922, sau khi rời khỏi trụ sở làm việc tại điện Kremli thì sức khỏe của Lenin đột ngột trở nên rất xấu. Chỉ trong vòng gần 2 tháng, ông đã viết tổng cộng tới 224 tài liệu, bao gồm các công hàm ngoại giao, các chỉ thị của chính phủ, thư từ. Ngoài ra, Lenin còn trực tiếp gặp gỡ 171 đại biểu bao gồm các thành viên của chính phủ, các ủy viên Hội đồng Quốc phòng, các ủy viên Bộ Chính trị, các đại biểu của công nhân, nông dân, binh sĩ. Đây cũng là một trong những lý do khiến sức khỏe của Lenin ngày càng giảm sút trầm trọng.

Sáng sớm ngày 21/1/1924, sau khi bóc tờ lịch bỗng nhiên Lenin cảm thấy 2 bên thái dương đau dữ dội và bị ngã ra giường. Tới 17h30’ cùng ngày, huyết áp của Lenin bị giảm đột ngột, và tới 18h45’, trái tim của ông ngừng đập.

Ngày hôm đó, 5 triệu tờ Sự thật (Cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Liên Xô) đã được truyền tới tay những người dân Liên Xô báo tin đau buồn. Hơn 500 người, bao gồm các ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban chấp hành Trung ương đảng Cộng sản Liên Xô, các thành viên Hội đồng Bộ trưởng đã tới Gorki để vĩnh biệt Lenin mặc cho cái rét cắt da. Cùng với hơn 50 vạn người tham gia trên quãng đường dài 4 km, Họ đã khênh quan tài Lenin đi bộ trong vòng hơn 6 giờ, ra ga xe lửa để chuyển về Moscow.

Cùng thời gian trên, văn phòng chính phủ đã nhận được tới hơn 12.000 bức điện và thư của các tầng lớp nhân dân từ khắp nơi trên toàn lãnh thổ Liên Xô đề nghị có biện pháp bảo quản vĩnh viễn thi hài Lenin.

Phải bảo vệ bằng được thi hài Lenin

Trước yêu cầu đó, Bộ Chính trị đã nhất trí và quyết định thành lập tổ công tác đặc biệt gồm một số các chuyên gia học hàng đầu có nhiệm vụ khẩn cấp trong vòng 3 tháng phải bảo vệ bằng được thi hài Lenin một cách lâu dài. Đây là công việc xưa nay chưa từng có ở nước Nga nói chung và trong giới y học Nga nói riêng, hơn nữa mức độ rủi ro là rất cao, vì vậy nhiều người đã không dám đảm nhận. Cuối cùng chỉ có duy nhất Sibarski, một nhà bác học chuyên ngành hóa sinh người Do Thái đã dũng cảm nhận công việc khó khăn này.

Để có được phương án tốt nhất, Sibarski đã ngay lập tức tiến hành vô số các thí nghiệm, nhưng đều thất bại. Một tháng đã trôi qua, làn da của thi hài đã bắt đầu xuất hiện những vết nhăn, dấu hiệu của sự hoại tử. Nghe được tin này nhà giải phẫu học Valuabov, giáo sư trường đại học Halikoe đã tự nguyện tới giúp đỡ. Valuabov đã từng thành công trong việc bảo vệ màu sắc, chống sự xuống cấp do mục nát của một loại lụa tơ tằm quý hiếm trưng bày tại viện Bác cổ của Sa hoàng.

Do sự thỉnh cầu của Sibarski, Valuabov đã đồng ý cùng Sibarski gánh vác trách nhiệm bảo quản bằng được thi hài Lenin. Họ đã sáng chế thành công một loại dung dịch có thể đáp ứng rất tốt cho công việc. Sau đó cả hai lập tức bắt tay vào việc giải phẫu thi hài, làm sạch các cơ quan nội tạng rồi truyền dung dịch nói trên vào hệ thống tuần hoàn. Đồng thời với việc ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn, hai nhà bác học cũng tiến hành dùng dung dịch để rửa sạch tất cả các bộ phận khác.

Hai nhà khoa học này cũng đề nghị chế tạo quan tài và xây dựng lăng Lenin sao cho phù hợp với yêu cầu bảo quản thi hài một cách lâu dài. Theo thiết kế ban đầu thì lăng sẽ được xây dựng như một lễ đường lớn có kết cấu toàn bằng gỗ màu trắng. Cuối năm 1925, BCH TW ĐCS Liên Xô đã phát động một cuộc lấy ý kiến rộng rãi trong toàn dân về mẫu thiết kế nói trên. Theo tài liệu còn lưu trữ, thì đã có hơn 100.000 ý kiến đề xuất và mẫu thiết kế được gửi tới ban tổ chức.

Có phương án đề nghị xây dựng lăng có 26 tầng, trong đó có một phòng họp lớn dành cho các cuộc họp có tính quan trọng nhất của BCH TW hoặc chính phủ. Trên đỉnh tháp bố trí một ngọn đèn cháy sáng suốt ngày đêm tượng trưng cho tư tưởng Lenin sống mãi. Toàn bộ lăng sẽ mang dáng dấp của một quả cầu, bởi Lenin là người thuộc về toàn thế giới.

Cũng có đề án xây dựng lăng giống như tháp Eiffel của Paris để biểu trưng cho sự thắng lợi cuối cùng của cách mạng vô sản trên toàn thế giới. Cuối cùng, ban tổ chức đã chọn mẫu thiết kế của kiến trúc sư Sizenov vì đáp ứng tốt nhất tất cả những yêu cầu đã được đề ra. Đó chính là Lăng Lenin mà chúng ta đuợc thấy ngày nay.

Trong lăng, thi hài Lênin được quàn trong một quan tài làm bằng pha lê trong suốt, một tay nắm, còn tay kia để lên ngực một cách tự nhiên, hai mắt nhắm hờ.

(Còn tiếp...)

(Theo ANTG, Bee)