Mới đây, Bộ Ngoại giao phối hợp với Ban Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đồng chủ trì Hội nghị quán triệt, triển khai Kết luận số 12-KL/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 169 về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới.

Toàn cảnh hội nghị

Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Hiệu, Chủ nhiệm UB Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN) cho biết, công tác đại đoàn kết, vận động NVNONN hướng về quê hương đã đạt được những bước đột phá quan trọng. Nhiều hoạt động dành cho kiều bào được tổ chức cả ở trong và ngoài nước, thu hút sự tham gia của đông đảo kiều bào, kể cả những người trước đây có định kiến.

Đồng bào ta ở nước ngoài ngày càng tin tưởng vào đường lối, chính sách phát triển của Đảng và Nhà nước. Nhiều kiều bào đã có những bài viết và phát ngôn tích cực về tình hình đất nước, trực tiếp phản bác những luận điệu sai trái.

Bộ Ngoại giao (Ủy ban Nhà nước về NVNONN) với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về công tác NVNONN đã luôn theo dõi, bám sát tình hình cộng đồng người Việt Nam trên toàn thế giới. Các cơ quan trong và ngoài nước tích cực triển khai nhiều biện pháp nhằm hỗ trợ bà con nâng cao địa vị pháp lý, ổn định cuộc sống và hội nhập vào xã hội sở tại. 

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc. Cuộc sống của một bộ phận bà con tại một số địa bàn còn khó khăn, địa vị pháp lý chưa vững chắc; tình trạng vi phạm pháp luật của người Việt Nam tại một số địa bàn có xu hướng tăng về số lượng cũng như tính chất nghiêm trọng. Một bộ phận nhỏ kiều bào còn định kiến về một số vấn đề của đất nước, cá biệt một số người còn có những hành động không phù hợp với lợi ích quốc gia – dân tộc.

Công tác NVNONN còn một số hạn chế như: có nơi, có lúc công tác này chưa được các cơ quan, tổ chức quan tâm đúng mức. Công tác nắm tình hình cộng đồng, tham mưu, kiến nghị và phối hợp triển khai chủ trương, chính sách chưa sâu sát, chặt chẽ và kịp thời. 

Nhằm phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những tồn tại, hạn chế, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận 12-KL/TW về công tác NVNONN. 

Thứ trưởng cho hay, đây là lần đầu tiên chủ trương chăm lo cho cộng đồng NVNONN được chính thức nhấn mạnh bằng văn bản, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với NVNONN với vai trò là “bộ phận không tách rời” của cộng đồng dân tộc Việt Nam.

Thứ trưởng nói một số điểm mới, về đối tượng, việc vận động mà Bộ Chính trị hướng tới là kiều bào trẻ, lực lượng nòng cốt, những người có uy tín, ảnh hưởng trong cộng đồng và những kiều bào còn định kiến. Về chủ trương, đối với những kiều bào còn định kiến, trong Kết luận 12 không còn sử dụng cụm từ “mặc cảm”, đồng thời cụm từ “đồng bào Việt Nam ở nước ngoài” được sử dụng nhiều hơn.

Thấm đượm tình nghĩa đồng bào, “con Hồng, cháu Lạc, phải thương nhau cùng”

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhắc lại câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: "Tổ quốc và Chính phủ luôn nhớ thương các đồng bào, như bố mẹ thương nhớ những người con đi vắng. Ðó là nhân tâm thiên lý, đó là tình nghĩa một nhà".

Bộ trưởng cho rằng, “nhân tâm thiên lý” của Người tuy giản dị, nhưng có ý nghĩa rất sâu sắc, thấm đậm truyền thống đại đoàn kết và giàu lòng nhân ái của dân tộc ta, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta đối với NVNONN.

Người đứng đầu ngành Ngoại giao đề nghị, cần tiếp tục đẩy mạnh chuyển hóa chủ trương thành hành động thực tiễn. Quán triệt sâu sắc chủ trương rồi, nhưng phải vận dụng linh hoạt, không rập khuôn, cứng nhắc bởi mỗi ngành, mỗi địa phương và mỗi địa bàn có tính chất, đặc thù khác nhau.

Chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước là "người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam" cần được thấm nhuần trong nhận thức, vận dụng linh hoạt trong các cấp, các ngành, các địa phương.

Ông lưu ý, mỗi ngành, mỗi địa phương cần quan tâm đến bộ phận người dân là NVNONN trong xây dựng và triển khai các chính sách, quy định của ngành, địa phương mình, nhất là đánh giá các chính sách, quy định đó mang lại lợi ích, tạo thuận lợi, gây khó khăn gì đối với bà con.

"Đây là nét mới trong Kết luận 12. Mọi việc làm đều phải đi từ lợi ích của người dân, đặc biệt khi đối tượng là cộng đồng người Việt ở nước ngoài", ông nói.

Kết luận 12 tiếp tục khẳng định chủ trương khuyến khích và tạo điều kiện để đồng bào Việt Nam ở nước ngoài đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bộ trưởng nhấn mạnh, "Chủ trương là vậy, nhưng phương thức, cách làm và mô hình thực hiện ở mỗi ngành, mỗi địa phương và mỗi địa bàn là khác nhau. Ví dụ, cách thức vận động bà còn đóng góp cho quê hương ở khu vực Châu Âu chắc chắn sẽ khác với cách thức vận động bà con ở khu vực Châu Á, và vận động ở mỗi nước trong từng khu vực cũng rất linh hoạt, phong phú và đa dạng".

Công tác NVNONN là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị, do đó cần tăng cường phối hợp chặt chẽ, đồng bộ và nhịp nhàng giữa các cấp, các ngành, các địa phương và tổ chức đoàn thể.

Bộ trưởng cũng cho rằng, các cán bộ, đảng viên trong ngành Ngoại giao cần nghiêm túc học tập, nghiên cứu để nắm vững các quan điểm, nội dung cốt lõi, nhất là các chủ trương, định hướng và nhiệm vụ mới mà Đảng và Nhà nước đặt ra đối với công tác NVNONN trong tình hình mới.

Trong nghiên cứu, học tập Nghị quyết, phải đề cao trách nhiệm, ý thức tự giác học tập, tự nghiên cứu của cán bộ, đảng viên trong ngành Ngoại giao, nhất là người đứng đầu các đơn vị và thủ trưởng các cơ quan đại diện, với tinh thần “học thật”, “làm thật” và mang lại “kết quả thật”.

Bộ trưởng đề nghị các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, những chiến sĩ “tiền phương” trên mặt trận đối ngoại, tiếp tục tổ chức quán triệt sâu rộng Kết luận 12. Mỗi cơ quan đại diện phải luôn xứng đáng là mái nhà chung cho đồng bào ta ở nước ngoài, thấm đượm tình nghĩa đồng bào, “con Hồng, cháu Lạc, phải thương nhau cùng”.

Trần Chung, Duy Tuấn, Nguyễn Doanh