Giảm số lượng có nâng chất lượng đại học?

- Bộ GD-ĐT đang từng bước "tác động mạnh" vào các trường ĐH bằng việc: giảm chỉ tiêu không chính quy, cấm các ĐH không đào tạo hệ TCCN....

Theo lý giải của các nhà hoạch định chính sách, việc cắt giảm chỉ tiêu để hướng đến mục đích: nâng chất lượng đào tạo. Tuy nhiên, về phía các trường ĐH vẫn còn ưu tư cho đây là việc làm đột ngột, gây khó cho trường trong giai đoạn...lạm phát. Dù quy định đã ban hành nhưng vẫn tồn tại hai luồng ý kiến.

Tôn vinh thủ khoa tốt nghiệp các trường ĐH trên địa bàn Hà Nội. Ảnh: Lê Anh Dũng

Chỉ tiêu nhiều trường sẽ giả

Chỉ đạo của Bộ năm 2011 các trường ĐH chỉ được tuyển sinh hệ không chính quy (tại chức, liên thông...) bằng 60% chỉ tiêu được giao và giảm dần ở các năm tiếp theo. Năm 2012 dự kiến chỉ tiêu các trường ĐH tuyển hệ này giảm tiếp 10% nữa cộng với chủ trương "ĐH không đào tạo hệ TCCN" đã khiến không ít trường lo ngại "thu không đủ bù chi".

Đồng quan điểm, phó GĐ Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông Lê Hữu Lập cho rằng, bản chất của đào tạo trung cấp (TC) là phải thực hành nhiều. Trong khi đó, giảng viên đâu phải ai cũng giỏi dạy thực hành. Mà nếu một ĐH đào tạo nhiều trình độ ắt sẽ xảy ra tình trạng, phân ông Tiến sĩ đi dạy TC thì ông sẽ không dạy. Còn duy trì nhiều hệ thì phải có đội ngũ thầy dạy TC, đội ngũ dạy CĐ và ĐH...

"Như vậy mô hình sẽ rất phức tạp, quản lý sẽ mệt. Trong khi hệ thống có trường TCCN thì ĐH sao phải "ôm"? - ông Lập đặt vấn đề".

"Do đó, ở học viện nhiều năm nay không đào tạo TCCN và tiến tới sẽ giảm dần cả hệ CĐ, chỉ tập trung phát triển hệ ĐH" - ông Lập nói. Từ kinh nghiệm làm tuyển sinh nhiều năm nên ông thấy vấn đề đặt ra là hợp lí bởi, mùa tuyển sinh năm nào trường cũng loại những thí sinh có kết quả 17, 18 điêm không đỗ ĐH nhưng lại tuyển hệ CĐ chỉ với điểm chuẩn 13 hoặc thấp hơn. Sau đó các em lại học liên thông và ra trường nhận bằng ĐH thì cuối cùng vẫn là đào tạo ĐH nhưng chất lượng đầu vào lại không cùng xuất phát điểm.

Ông Lập cho rằng, chủ trương này không ảnh hưởng nhiều đến học viện. Còn với những trường ĐH mở nhiều hệ đào tạo liên thông chính quy thì với chủ trương này của Bộ sẽ ảnh hưởng đáng kể tới nguồn thu của trường.

Giảm số lượng để nâng chất lượng?

Trước đại điện lãnh đạo các trường ĐH, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận lí giải tại hội nghị ngân sách, ĐH phải tập trung vào đào tạo, nâng chất lượng hệ ĐH và sau ĐH không thể đạo tạo hệ thấp hơn. "Tôi đi thực tế mới thấy, nhiều trường điều kiện cơ sở vật chất không đảm bảo nhưng quy mô phình lớn", Bộ trưởng nói.

Chất vấn thì ý kiến của một số trường cho rằng, đã là ĐH thì đủ năng lực được đào tạo hệ thấp hơn. Nhưng tôi yêu cầu các đơn vị chức năng ở Bộ xem xét tính hợp lí thì gần năm nay không có câu trả lời. Do đó, các trường ĐH không đào tạo TCCN là đúng luật. Luật quy định trường ĐH chỉ đào tạo trình độ ĐH, thạc sĩ và tiến sĩ.

Tuy nhiên, có ý kiến lý luận căn cứ theo Luật thì cũng chỉ ghi trường CĐ đào tạo trình độ CĐ. Vậy cơ sở nào để nói trường CĐ được đào tạo TCCN. Vì quy định của Bộ chỉ cắt ở ĐH, còn CĐ vẫn đào tạo đã khiến quy định chưa được thuyết phục?

Thậm chí, hệ thống giáo dục ĐH hiện chưa được phân tầng nhưng tồn tại nhiều loại hình ĐH: trường công - trường tư; ĐH đa ngành - ĐH đơn ngành, ĐH thuộc các bộ, ngành, địa phương...Việc ban hành một quy định chung cho tất cả các trường e rằng mục tiêu nâng chất sẽ không thành công?

Mặt khác, hệ thống quản lí nhà nước hiện chưa được thống nhất khi hai Bộ (Bộ GD-ĐT và Bộ Lao động Thương binh và Xã hội) cùng quản. Trong khi đó, Luật Dạy nghề lại không cấm các ĐH đào tạo nghề. Liệu có ngăn được các trường ĐH đào tạo nghề khi cấm đào tạo TCCN? Và không loại trừ nguy cơ: các trường ĐH sẽ đi liên kết với trường TCCN.

• Kiều Oanh - Hương Giang