‘Người khổng lồ văn học ẩn dật’ Milan Kundera qua đời

“Milan Kundera, tác giả người Pháp gốc Séc, một trong những nhà văn có tác phẩm được dịch nhiều nhất trên thế giới đã qua đời ngày 11/ 7/2023 tại căn hộ của ông ở Paris”, Thư viện Moravian, một tổ chức nghiên cứu do nhà nước tài trợ, tuyên bố.

Là tác giả tiểu thuyết The Unbearable Lightness of Being (tựa tiếng Việt là Đời nhẹ khôn kham), Kundera được biết đến với những câu chuyện hài hước, dí dỏm, thường đan xen với các cuộc tranh luận triết học sâu sắc.

Sinh tháng 4/1929 tại Brno, Tiệp Khắc, Kundera thuộc thế hệ có ảnh hưởng gồm các nhà văn, nhà làm phim và trí thức người Séc trưởng thành trong những năm hỗn loạn sau Chiến tranh Thế giới thứ hai.

Là một nhà văn thành công và một học giả được săn đón, Kundera đã trở thành một tiếng nói phê bình có ảnh hưởng trong đảng thời kỳ tự do hóa vào cuối những năm 1960 được gọi là Mùa xuân Praha. Chính trong thời kỳ này, cuốn tiểu thuyết đầu tiên của ông, The Joke (tạm dịch: Truyện đùa) đã được xuất bản.

Đem đến một cái nhìn châm biếm sâu sắc về sự trả thù trong một xã hội ngột ngạt, cuốn sách nhanh chóng trở thành tác phẩm bán chạy nhất trong nước và được tìm đọc trên toàn thế giới. Và chính do tiểu thuyết này, cùng các hoạt động của Kundera trong Mùa xuân Praha, sau này đã khiến ông gần như mất tất cả.

Đầu những năm 1970, sách của Kundera bị cấm và loại bỏ khỏi các thư viện. Ông cũng bị mất công việc giảng dạy và cấm xuất bản. Cuối cùng, Kundera buộc phải di cư và bị tước quốc tịch Tiệp Khắc.

Lưu vong ở Pháp

Kundera sống lưu vong phần đời còn lại ở Paris, trở thành công dân Pháp năm 1981.

Chính tại Paris, sự nghiệp văn học của Kundera mới thực sự nở rộ, với việc xuất bản ba tác phẩm được hoan nghênh nhất. Đó là: The Book of Laughter and Forgetting (tạm dịch Sách cười và lãng quên), The Unbearable Lightness of Being (Đời nhẹ khôn kham) và Immortality (tạm dịch: Bất tử).

Là người tin tưởng vào sức mạnh của tiểu thuyết, một thể loại mà ông nói nên được công nhận là loại hình nghệ thuật của riêng nó, Kundera ngày càng ra sức bảo vệ tác phẩm của mình.

Kundera đã xem xét kỹ lưỡng những bản dịch tác phẩm và cấm tất cả các bản chuyển thể từ sách của mình sau bộ phim năm 1988 dựa trên tiểu thuyết The Unbearable Lightness of Being. Kundera từng là cố vấn cho bộ phim có Daniel Day-Lewis và Juliette Binoche đóng vai chính, nhưng sau đó nói rằng phim có rất ít điểm chung với tinh thần của cuốn sách.

Immortality là cuốn tiểu thuyết cuối cùng ông viết bằng tiếng Séc mẹ đẻ trước khi chuyển sang tiếng Pháp - một động thái nhấn mạnh mối quan hệ phức tạp của Kundera với quê hương sau thời gian lưu vong.

Kundera hiếm khi trở lại quê nhà và khi quay lại, ông đi du lịch ẩn danh, đặt phòng khách sạn dưới tên khác. Mặc dù quốc tịch Séc của nhà văn đã được khôi phục vào năm 2019, nhưng lúc đó ông là một tác giả người Pháp, có nhà ở Pháp.

Kundera luôn bác bỏ ý kiến cho rằng tác phẩm của ông lấy cảm hứng từ kinh nghiệm sống của chính mình. Đến nay, người ta vẫn tìm hiểu nguồn cảm hứng thực sự cho một số tiểu thuyết được hoan nghênh nhất của Kundera, phần nhiều trong số đó xoay quanh chủ đề vỡ mộng, trách nhiệm, tội lỗi và tố cáo.

Linh Nhi (Theo CNN, Noviny News)

Nhà báo, nhà văn best seller và những lần thoát chết trong gang tấcTim Marshall từng làm phóng viên xông pha ở các nơi xung đột ác liệt, tích lũy trải nghiệm để viết sách.