- Nhà sử học Tạ Chí Đại Trường, tác giả nhiều công trình nghiên cứu lịch sử có giá trị, vừa qua đời tại nhà riêng ở TPHCM sáng nay 24/3 sau một thời gian dài lâm bệnh nặng.

Nhà sử học Tạ Chí Đại Trường quê ở Bình Định nhưng được sinh ra tại Nha Trang, đi học tại Bình Định, Nha Trang và học Đại học ở Sài Gòn. Ông tốt nghiệp cao học sử Đại học Văn khoa Sài Gòn năm 1964; Tham gia nhập ngũ 1964 - 1974.

Năm 1974, ông giải ngũ trở về đăng kí học tiến sĩ chuyên khoa Sử tại ĐH Văn khoa Sài Gòn. Năm 1970, ông nhận được giải thưởng Văn chương toàn quốc, Bộ môn Sử.

Từ tháng 8/1994, ông chuyển qua Mỹ sống tại Oklahoma City. Đến năm 2002, ông nghỉ hưu và sống ở Garden Grove City, Califonia, Mỹ.

{keywords}

Cuối năm 2015, ông Tạ Chí Đại Trường từ Mỹ về lại Việt Nam với ý nguyện sẽ “gửi nắm thân tàn” lại nơi quê hương sau khi biết mình không qua khỏi căn bệnh nan y.

Nhà nghiên cứu sử học Tạ Chí Đại Trường được xem là một trong những nhà sử học xuất sắc, có những đóng góp quan trọng, độc đáo và mới mẻ, đặt ra nhiều vấn đề không chỉ về các sự kiện, các nhân vật, các giai đoạn lịch sử riêng rẽ. Ông còn được nhận định là người có những vấn đề về cách nhìn và suy nghĩ lịch sử một cách thực sự khoa học, khách quan, chân thật.

Tên ông gắn với nhiều tác phẩm khẳng định giá trị cả trong và ngoài nước. Trong đó phải kể đến tác phẩm đầu tiên "Lịch sử Nội chiến Việt Nam từ năm 1771 đến 1802" ra mắt 1960 gây tranh luận, được tái bản nhiều lần. Tác phẩm mở ra một cách viết Sử mới, trung thực, đặc biệt sinh động tạo ra những suy ngẫm sâu xa về Lịch sử Việt Nam nói chung, về dân tộc và đất nước.

Ở một tác phẩm khác của Tạ Chí Đại Trường cũng được tái bản nhiều lần như Thần, Người, và Đất Việt với cách viết mang đến cho công chúng cách nhìn lịch sử sâu sắc khoa học và độc đáo: Lịch sử quan các thần tích.

Ngoài ra, với các tác phẩm như Những bài văn Sử, Những bài dã Sử Việt, Việt Nam nhìn từ bên trong, Sử Việt đọc vài quyển, Bài sử khác cho Việt Nam, Người lính thuộc địa Nam Kì (1861-1945) …thể hiện cách phát hiện, cách nhìn, góc nhìn cùng những đóng góp độc đáo, đặc sắc không chỉ cho việc tìm hiểu lịch sử nước nhà mà còn cho cả khoa học lịch sử….

Theo Tạ Chí Đại Trường, sở dĩ tác phẩm của ông được đánh giá là có giọng điệu riêng và cách lập luận độc đáo vì ông chưa từng tham gia chính thức một cơ quan nghiên cứu lịch sử nào vì vậy đã thoát ra được khỏi hệ thống quan điểm truyền thống về lịch sử Việt Nam, hơn nữa tuy rất nghiêm túc trong công việc nghiên cứu nhưng ông không đặt nặng việc tác phẩm của mình viết ra phải có độc giả.

Với những đóng góp độc đáo trong nghiên cứu sử học, nhà Sử học Tạ Chí Đại Trường đã được giải Văn hóa Phan Châu trình lần thứ 7 trao giải Nghiên cứu vào năm 2014 vì những đóng góp độc đáo và mới mẻ của ông trong nghiên cứu Sử học.

N.A