Tuỳ tiện trong giao thông ở VN còn phổ biến

- “Tính tự giác chấp hành pháp luật của công dân nước ngoài với công dân nước ta rất khác nhau, nếu chúng ta tự giác chấp hành luật giao thông thì tai nạn và số người chết sẽ không nhiều thế này…” - ông Thân Văn Thanh, Chánh văn phòng Uỷ ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết.

Xung quanh nội dung "Phòng chống rượu bia với người điều khiển phương tiện” của tháng an toàn giao thông năm nay, ông Thanh đã có cuộc trao đổi với báo giới:

Phòng chống rượu bia với người điều khiển giao thông

- Thưa ông, tại sao 'Tháng an toàn giao thông' năm nay lại lựa chọn chủ đề là phòng chống rượu bia với người điều khiển phương tiện?

Thứ nhất, theo báo cáo của các cơ quan chức năng, hiện nay có khoảng 11% tử vong vì tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia, và khoảng 40% số vụ tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia.

Ông Thân Văn Thanh.

Thứ hai, đây là hoạt động hưởng ứng 'Thập kỷ hành động toàn cầu vì an toàn giao thông đường bộ' do Liên Hợp Quốc phát động.

Trên phạm vi toàn cầu, thập kỷ này tập trung vào hai công việc chính bao gồm: Chống lạm dụng rượu bia trong hoạt động giao thông đường bộ và quản lý tốc độ lưu thông phương tiện khi tham gia giao thông đường bộ.

- Trong luật có quy định liều lượng và nồng độ cồn nhất định, theo ông luật có cần thay đổi điều gì để siết chặt việc quản lý uống rượu bia?

Đối với Luật giao thông đường bộ năm 2008 đã có nhiều thay đổi, đối với người điều khiển ô tô trong luật năm 2008 là không được uống rượu bia, còn về người điều khiển xe hai bánh thì nồng độ nó cũng được quy định nhỏ hơn rất nhiều những quy định trước đó.

Vì số lượng người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy còn nhiều, thứ nữa là uống rượu bia là một tập quán, nhiều khi làm một nét văn hóa của người Việt. Vì vậy, chúng ta cũng cần có lộ trình để từng bước để nâng cao ý thức tự giác của người điều khiển mô tô, xe gắn máy.

- Tại sao Luật không hạn chế ngay từ các quán nhậu, rượu bia?

Các quán nhậu là hoạt động thương mại, kinh doanh do luật khác quy định, quản lý.

Kinh nghiệm của nhiều nước là phải khơi dậy tính tự giác của người dân, không thể ngăn chặn, dùng biện pháp hành chính để cấm được.

- Tại nước ngoài, có hình thức phạt cả người sử dụng và người cung cấp rượu bia. Vậy tại Việt Nam lại chưa làm được?

Tính tự giác chấp hành pháp luật của công dân nước ngoài với công dân nước ta rất khác nhau, nếu chúng ta tự giác chấp hành luật giao thông thì tai nạn và số người chết sẽ không nhiều thế này. Nó phụ thuộc rất nhiều tính tự giác của công dân, không thể sao chép, chụp nguyên bản của nước khác được.

- Hiện nay, vi phạm giao thông vẫn còn nhiều, thậm chí chống người thi hành công vụ cũng tăng. Ông nghĩ như thế nào về tình trạng này?

Tuyên truyền phổ biến pháp luật không chỉ trong một tháng, 1 năm, kinh nghiệm của các nước cho thấy nó là cả một thế hệ, vài chục năm.

Kinh tế đang ngày càng phát triển không cớ gì người Việt Nam trình độ kém, ý thức xã hội kém. Hiện nay, tính tùy tiện trong giao thông còn phổ biến, thấm sâu vào máu con người ta.

Ví dụ, đường đi xe máy phải đi bên phải, có làn riêng. Nhưng nhiều người không đi trong làn xe máy rộng rãi lại cứ đi vào làn ô tô, thậm chí tạt trước đầu ô tô, đấy là nguy hiểm cho chính mình.

- Theo ông, sự tùy tiện đấy chính là văn hóa ứng xử trong giao thông của người Việt Nam hiện nay?

Đúng. Hiện nay, có tình trạng tùy tiện không tuân theo pháp luật, khi bị xử lý thì tìm cách chống đối, nhưng chống đối tập trung nhiều vào lứa tuổi thanh niên.

Tuy nhiên, Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đã có những việc làm rất tốt. Cụ thể, theo số liệu báo cáo, trong 2 tuần qua đã có 100 đối tượng bị bắt.

- Theo đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tai nạn giao thông tại Việt Nam đang có nguy cơ gia tăng, ông nghĩ gì về đánh giá này?

Đánh giá này là không đúng, vì hiện nay thế giới có hai cách tính. Thứ nhất là số người tử vong do tai nạn giao thông trên 10.000 phương tiện cơ giới đường bộ, nước ta hiện nay ở mức thấp.

Chỉ tiêu thứ hai là số người tử vong do tai nạn giao thông trên 100.000 dân, Việt Nam hiện nay là 13 người/100.000 dân, trung bình của thế giới là 18 người, khu vực cao là 190 đến 200 người/100.000 dân, khu vực tiến bộ như châu Âu là 2 người/4 người. So sánh trong khu vực, chúng ta thấp hơn Thái Lan, Indonesia, Malaysia…

Thực tế, hậu quả do tai nạn giao thông xảy ra tại Việt Nam ngày càng nặng. Vào năm 1995, cứ 2,8 vụ tai nạn mới làm tử vong 1 người thì đến năm 2010 chỉ với 1,2 vụ tai nạn giao thông đã làm tử vong 1 người.

Theo tôi, chính xác phải nói rằng, mức độ nghiêm trọng của tai nạn giao thông ngày càng tăng, còn nhận định tai nạn Việt Nam cao và gia tăng thì chưa đúng.

Mức xử phạt vi phạm giao thông đô thị còn thấp

- Theo ông, Quy định mức xử phạt hiện nay đã hợp lý và đủ sức răn đe đối với những hành vi cố tình vi phạm an toàn giao thông chưa, nhất là khi ý thức của người tham gia giao thông hiện nay còn “nhờn” luật?

Nguyên tắc quy định mức xử phạt phụ thuộc vào mức thu nhập trung bình của người dân. Mức xử phạt quy định tại Nghị định 34 hiện nay với thành phố là tương đối thấp, còn với vùng sâu vùng xa, bà con nông thôn đã là cao.

Tuy nhiên, không thể có mức xử phạt ở đô thị cao, còn nông thôn lại thấp vì Hiến pháp nước ta đã quy định, mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật.

Vì thế, khi Thủ tướng đồng ý cho Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh thí điểm xử phạt cao hơn trong 3 năm để đánh giá báo cáo Chính phủ...

Nhưng hiện nay, ở các đô thị lớn Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh mức xử phạt giao thông quá thấp với 100.000- 200.000 đồng xử phạt chưa là gì. Với bà con nông thông, miền núi đã là rất cao, kiếm được 50.000 đồng là rất khó.

- Vây sau 1 năm áp dụng mức xử phạt cao hơn, ông đánh giá thế nào về mức độ tác động, các đô thị lớn có nên tăng lên nữa không?

Theo tôi, bước đầu đã có mức độ tác động nhất định. Còn đối với các đô thị nói chung là còn tăng được, vì thu nhập dân đô thị cao.

- Lộ trình hành động vì an toàn giao thông của nước ta trong thời gian tới sẽ như thế nào để thực hiện 'Thập kỷ An toàn giao thông'?

Chính phủ quy định, sang năm sẽ là năm trọng điểm về xử lý an toàn giao thông. Theo đó, hành động vì an toàn giao thông sẽ thực hiện trong cả năm chứ không phải một tháng như hiện nay.

Tới đây Ủy ban sẽ kiện toàn lại. Phó Thủ tướng Chính phủ sẽ làm Trưởng ban, sau đấy sẽ họp chuyên đề để xác định mục tiêu, việc cần làm.

Riêng vấn đề rượu bia, đi xe gắn máy, đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, trẻ em sẽ là chủ đề tập trung.

- Xin cảm ơn ông!

Gia Văn