Đại dịch virus corona vẫn đang phức tạp. Các hệ thống thống kê quốc gia cũng tiếp tục phải đối mặt với những thách thức to lớn do hậu quả của cuộc khủng hoảng vào thời điểm mà dữ liệu cần thiết hơn bao giờ hết để cung cấp thông tin về các biện pháp can thiệp quan trọng nhằm phục hồi, khởi động lại nền kinh tế và giải quyết tác động lâu dài của đại dịch Covid-19.

Hệ thống thống kê quốc gia được điều phối tốt là rất quan trọng để thu thập và phổ biến dữ liệu hiệu quả nhằm đáp ứng nhu cầu của các nhà hoạch định chính sách.

{keywords}
Ảnh minh họa.

 

Phòng Thống kê của Ủy ban các vấn đề Kinh tế và Xã hội Liên hợp quốc (UNDESA) và Nhóm Dữ liệu Phát triển của Ngân hàng Thế giới, phối hợp với 05 ủy ban khu vực của Liên hợp quốc, vừa công bố kết quả vòng hai của một cuộc khảo sát trực tuyến toàn cầu nhằm theo dõi tác động của cuộc khủng hoảng virus corona đối với các Cơ quan Thống kê Quốc gia (NSO). Cuộc khảo sát cung cấp thông tin chính nhằm xác định các lĩnh vực cần ưu tiên hỗ trợ từ các đối tác và xây dựng kế hoạch cho các can thiệp dài hạn.

Trong khi vòng đầu tiên của cuộc khảo sát cung cấp một cái nhìn tổng thể về tình hình vào tháng 5 năm 2020, thì vòng thứ hai xem xét các hạn chế và gián đoạn đã giảm đi hoặc trở nên phổ biến hơn theo thời gian và cách các bên liên quan trong nước và quốc tế phối hợp ứng phó với những thách thức về dữ liệu do đại dịch gây ra.

Kết quả được thu thập từ các nhà thống kê chính của hơn 100 quốc gia giúp hiểu rõ về nhu cầu hỗ trợ cụ thể và cách giải quyết tốt nhất để giúp các quốc gia vượt qua cuộc khủng hoảng chưa từng có này. Họ cũng nêu rõ sự khác biệt rõ rệt giữa các khu vực và mức thu nhập, do các cơ quan thống kê ở các nước thu nhập thấp và trung bình phải đối mặt với mức độ gián đoạn hoạt động cao nhất và có nhu cầu lớn nhất về hỗ trợ kỹ thuật và nguồn lực tài chính.

Trong khi các cơ quan thống kê đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu kịp thời và đáng tin cậy để giúp các chính phủ ứng phó hiệu quả với các tác động kinh tế xã hội và sức khỏe của đại dịch, thì các NSO ở các nước thu nhập thấp và trung bình thấp lại chú ý đến sự phối hợp chưa đầy đủ của các hệ thống thống kê quốc gia trong ứng phó với đại dịch như vấn đề thiếu cơ sở hạ tầng thích hợp cho phép chuyển đổi nhanh chóng và hiệu quả sang các hoạt động từ xa và nhu cầu khẩn cấp về hỗ trợ bổ sung để đối mặt với những thách thức này.

Dưới đây là một số vấn đề chính:

Trong khi nhiều cơ quan đã mở cửa trở lại và đang dần quay trở lại chế độ thu thập dữ liệu trực tiếp, phần lớn các cơ quan vẫn hoạt động ở chế độ khẩn cấp với một số hoặc tất cả nhân viên làm việc tại nhà. Mặc dù làm việc từ xa đã trở thành tiêu chuẩn mới đối với nhiều người, nhưng có tới 20% cơ quan gặp khó khăn trong khả năng làm việc tại nhà do trang thiết bị hoặc cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) không đầy đủ. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải đầu tư mạnh mẽ hơn vào công nghệ kỹ thuật số, để hỗ trợ công việc từ xa, đào tạo, thu thập dữ liệu và lưu trữ dữ liệu, đó là những yếu tố quan trọng đối với các NSO hoạt động trong thời kỳ đại dịch.

Sản xuất thống kê trong ngắn hạn, vốn chủ yếu dựa vào các phương pháp trực tiếp truyền thống đang tiếp tục bị ảnh hưởng, trong đó các nước thu nhập thấp và trung bình bị ảnh hưởng nhiều nhất. ¾ quốc gia trong nhóm thu nhập thấp cho thấy ​​việc sản xuất số liệu thống kê hàng tháng và hàng quý của họ bị ảnh hưởng tiêu cực bởi đại dịch. Ngược lại, 2/3 số quốc gia thuộc nhóm thu nhập cao cho biết việc sản xuất số liệu thống kê ngắn hạn của họ hoàn toàn không bị ảnh hưởng, điều này có thể một phần là do họ đã sử dụng số liệu các nguồn dữ liệu hành chính nhiều hơn để thay thế phương pháp điều tra truyền thống đồng thời sử dụng các chế độ thu thập dữ liệu từ xa. Điều này nhấn mạnh nhu cầu đầu tư nhanh để xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết và phổ biến kỹ năng phù hợp trên các nhà sản xuất dữ liệu hệ thống thống kê quốc gia ở các nước thu nhập thấp và trung bình.

Cần nhiều hỗ trợ hơn nữa để giúp các NSO giảm thiểu các thách thức của đại dịch COVID-19, đặc biệt là ở các nước có thu nhập trung bình và thấp. Hầu hết các nước trong nhóm này đều bày tỏ nhu cầu mạnh mẽ đối với mọi hình thức hỗ trợ, bao gồm cả thiết bị và cơ sở hạ tầng. Trên 2/3 các nước có thu nhập trung bình cao cũng cho biết cần hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo và hỗ trợ tài chính. Để chống lại sự bất bình đẳng về dữ liệu toàn cầu do đại dịch COVID-19 làm trầm trọng thêm, cộng đồng thống kê toàn cầu và các nhà tài trợ phải khẩn trương cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và hỗ trợ cơ sở hạ tầng kỹ thuật số cho các cơ quan thống kê quốc gia cần nhất.

Bây giờ là lúc các đối tác phát triển khởi động một nỗ lực phối hợp, mạnh mẽ trong các khoản đầu tư có mục tiêu nhằm phát triển các kỹ năng dữ liệu mới và nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật số cho các quốc gia có nhu cầu lớn nhất và yếu nhất về nhân lực và cơ sở hạ tầng vật chất để có thể hiện đại hóa và đổi mới.

Lê Hiền, Thu Hằng