Đúng như dự đoán, Viện Hàn lâm khoa học Thụy Điển vừa tuyên bố, François Englert và Peter W. Higgs là những chủ nhân của giải thưởng Nobel Vật lý 2013 vì dự đoán về sự tồn tại của hạt boson Higgs hay còn gọi là "hạt của Chúa".

{keywords}
François Englert và Peter W. Higgs. Ảnh: BussinessInsider

Theo thông cáo báo chí của Ủy ban Nobel, giải thưởng Nobel trong lĩnh vực vật lý năm nay đã thuộc về hai ông François Englert và Peter W. Higgs vì có công "khám phá về mặt lý thuyết một cơ chế đóng góp cho sự hiểu biết của chúng ta về nguồn gốc khối lượng của các hạt hạ nguyên tử, và nó đã được xác thực qua khám phá gần đây về sự tồn tại của hạt cơ bản từng được phỏng đoán, trong các thí nghiệm của ATLAS và CMS với máy gia tốc hạt lớn (LHC) của Tổ chức nghiên cứu hạt nhân châu Âu (CERN)".

François Englert sinh năm 1932 tại Bỉ. Ông đã nhận bằng tiến sĩ năm 1959 tại trường Université Libre de Bruxelles ở Brussels, Bỉ và từng là giáo sư giảng dạy tại ngôi trường này.

Peter W. Higgs sinh năm 1929 tại Anh. Ông được trao bằng tiến sĩ năm 1954 của Đại học London và từng giảng dạy tại Đại học Edinburgh, Anh nhưng nay đã nghỉ hưu.

Năm 1964, François Englert và Peter W. Higgs đã riêng rẽ đề xuất giả thuyết quan trọng trên. Đến năm 2012, các ý tưởng của họ đã được xác thực nhờ khám phá về hạt Higgs tại phòng thí nghiệm của CERN ở ngoại ô Geneva, Thụy Sỹ.

Lý thuyết của hai tân "Nobel gia" là một phần cốt lõi của Mô hình chuẩn trong vật lý hạt, vốn mô tả cách hình thành thế giới. Theo Mô hình chuẩn, mọi thứ, từ hoa và con người tới các vì sao và hành tinh, đều cấu tạo từ một vài khối xây dựng: các hạt vật chất. Những hạt này chịu sự chi phối của lực trung gian từ các hạt tạo lực, nhằm đảo bảo vạn vật hoạt động đúng như chúng vốn có.

Toàn bộ Mô hình chuẩn cũng dựa vào sự tồn tại của một loại hạt đặc biệt: hạt Higgs. Hạt này bắt nguồn từ một trường vô hình lấp đầy tất cả không gian. Ngay cả khi vũ trụ dường như trống không, trường này vẫn tràn ngập ở đó. Không có nó, chúng ta sẽ không thể tồn tại vì nó "chịu trách nhiệm" cung cấp khối lượng cho các hạt. Lý thuyết do hai nhà khoa học Englert và Higgs đã mô tả quá trình này.

Hạt boson Higgs có tầm quan trọng đặc biệt trong Mô hình chuẩn cũng như trong vật lý học nói chung, vật lý hạt nói riêng. Nó là chìa khoá để giải quyết “bí mật” của trọng lượng.

Những con số thú vị về Nobel Vật lý

106 giải Nobel Vật lý đã được trao từ năm 1901 - 2012.

47 giải Nobel Vật lý thuộc về một chủ nhân duy nhất.

1 người, nhà nghiên cứu John Bardeen, đã 2 lần giành giải thưởng Nobel Vật lý.

25 là tuổi của người trẻ nhất từng giành giải Nobel Vật lý: "Nobel gia" Lawrence Bragg mới 25 tuổi khi anh và cha cùng được trao giải Nobel vật lý năm 1915.

55 là tuổi trung bình của các "Nobel gia" khi họ giành giải thưởng trong lĩnh vực Vật lý.

Tuấn Anh (Theo Noelprize.org)