Vụ Sông Tranh 2 chỉ là 'sự cố hi hữu'

- Bộ trưởng Công thương khẳng định rò đập thủy điện Sông Tranh 2 "chỉ là sự cố hi hữu", trong khi Bộ trưởng Xây dựng nói đây chỉ là "hiện tượng thấm nước", không phải "sự cố", trong phiên chất vấn sáng 14/6.

'An toàn'

Chủ động giải trình trước Quốc hội về công trình thủy điện Sông Tranh 2, Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng cho hay, Bộ cùng các bộ ngành liên quan đã khắc phục triệt để "sự cố". Phương pháp thi công bê tông đầm lăn sử dụng ở đây là phương pháp của 600 công trình trên thế giới. Việt Nam có 12 công trình thủy điện sử dụng phương pháp này, việc xảy ra với Sông Tranh 2 chỉ là "sự cố hi hữu".

ĐB Trần Xuân Vinh: Nếu vỡ đập, ai sẽ chịu trách nhiệm?

Bộ trưởng Hoàng cho rằng, trong số 12 đập ở Việt Nam sử dụng phương pháp đầm lăn, ngoài Sông Tranh 2 có sự cố, đều hoạt động tốt. Sự cố Sông Tranh 2, theo ông là "hi hữu" và phải "khắc phục bằng được". Ông cũng cho rằng lượng nước thấm đúng là quá mức cho phép, có lúc 75 lít/giây. Do đó, những nghi ngại băn khoăn chất lượng công trình phải có biện pháp căn cơ hơn, nghiêm túc xem xét, xử lý khắc phục. Bộ Công thương có phần trách nhiệm.

"Cho đến giờ phút này, chưa có cơ sở nói rằng không an toàn" - Bộ trưởng quả quyết.

Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng: Chưa có cơ sở nói không an toàn

Ngay khi đứng lên "chia lửa" với ông Hoàng, Bộ trưởng Xây dựng Trịnh Đình Dũng khẳng định luôn: "Cá nhân tôi khẳng định đập đã an toàn".

Bộ trưởng Dũng nói: "Đây không gọi là sự cố, bởi sự cố phải đổ vỡ công trình mà theo quy định của luật thì đây chưa phải, chỉ thấm thôi. Hội đồng nghiệm thu nhà nước cùng Bộ Công thương thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng đã quyết liệt tập trung chỉ đạo chủ đầu tư và chủ đầu tư đang tập trung chống thấm, mời các chuyên gia chống thấm có kinh nghiệm của nước ngoài... Cố gắng khắc phục trước mùa lũ và chỉ được tích nước khi đập này khẳng định là an toàn. Hội đồng nghiệm thu yêu cầu phải có tư vấn độc lập nữa của Thụy Sỹ. Chỉ không an toàn mới di dân thôi".

Bộ trưởng Xây dựng Trịnh Đình Dũng: Không gọi là sự cố

Nghe giải trình, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng giải thích của hai Bộ trưởng là "sẵn sàng chịu trách nhiệm" song hai ông cần "củng cố lập trường" về kết luận kiểm tra, xem có chắc chắn an toàn không để cử tri yên tâm, và có đặt ra vấn đề di dân hay không.

1 MW thủy điện phá 3,9 ha rừng

Thực trạng quy hoạch, xây dựng nhiều nhà máy thủy điện, đặc biệt thủy điện vừa và nhỏ ở miền Trung, Tây Nguyên mang mục đích sản xuất điện năng phục vụ phát triển song đang để lại hệ lụy lớn khi các dự án triển khai hầu hết ở khu vực rừng đầu nguồn. Cơ chế kiểm tra, giám sát thiếu dẫn đến nạn phá rừng không kiểm soát, nhiều rừng bị xóa sổ, dẫn đến hạn hán mùa khô, lũ lụt ngày càng khốc liệt, môi trường ô nhiễm, chưa kể xả lũ điện mùa mưa.

Đó là chất vấn của nhiều ĐB dành cho Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng khi yêu cầu Chính phủ có giải pháp. ĐB Nguyễn Thanh Thụy (Bình Định) lo ngại có những dự án thủy điện nhỏ 4 MW nhưng phá đến 70 ha rừng. 

ĐB Nguyễn Thanh Thụy: Có dự án thủy điện nhỏ 4 MW phá đến 70 ha rừng

Bộ trưởng Công thương khẳng định, cơ bản, các công trình thủy điện đã và đang triển khai đều "dựa trên quy hoạch được phê duyệt". Hiện có 1.097 dự án với tổng công suất 24.246 MW. Trong đó có 195 dự án đã phát điện, cung cấp khoảng 36% nhu cầu điện của cả nước.

Khẳng định tính tối ưu của phát triển thủy điện, phù hợp đặc điểm địa lý hệ thống sông suối nhiều ở Việt Nam, Bộ trưởng cho rằng phát triển thủy điện đúng mục đích sẽ góp phần cung cấp năng lượng, cải thiện môi trường. Song để khắc phục những ảnh hưởng môi trường, rừng, tái định cư, an toàn, Bộ đã loại bỏ 52 dự án. Từ nay đến cuối năm, trong số 657 dự án chưa đầu tư, Bộ sẽ kiểm tra quy hoạch tính khả thi, nếu có vi phạm sẽ có thể đình chỉ.

Ông cũng "đính chính" 1 MW thủy điện phải sử dụng 6,2 ha đất các loại, trong đó sử dụng đất rừng bình quân 3,9ha. Theo quy định, chủ đầu tư nếu phá 1ha rừng thì phải trồng trả lại 1ha rừng. Nhưng theo ông, điều này "không đơn giản" vì với những dự án lớn thì khó có quỹ đất trồng bù ở địa phương. Do đó tới đây địa phương phải xác định, xem lại tính khả thi của quy định này.

Tham gia giải trình bổ sung, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho biết thêm, 52 dự án bị loại bỏ là những dự án chiếm đất rừng lớn, đất lớn mà không có nguồn cân đối trở lại. Nhiều địa phương không có quỹ đất để bố trí. Do đó, tới đây sẽ tiến hành tổng hợp, địa phương nào không bố trí được quỹ đất sẽ thu lại về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để quyết định trồng bù ở đâu.