Sau 03 năm triển khai Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2023, được sự quan tâm chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương, nhất là từ đầu năm 2023 đến nay, hệ thống cơ chế, chính sách, văn bản hướng dẫn thực hiện chương trình của Trung ương đã được ban hành đầy đủ; kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 đã được cấp có thẩm quyền giao cụ thể cho các địa phương. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng giúp các Bộ, ngành Trung ương và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thuận lợi hơn trong tổ chức thực hiện.
Hiện, cả nước có 6.022/8.177 xã đạt chuẩn NTM (tăng 11,3% so với cuối năm 2020), trong đó, 100 xã khu vực III vùng DTTS và miền núi, 4 xã ĐBKK vùng bãi ngang ven biển và hải đảo; 1.331 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 176 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Bình quân cả nước đạt 16,9 tiêu chí/xã.
Toàn quốc có 263 đơn vị cấp huyện thuộc 58 tỉnh, thành phố được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, tăng 90 đơn vị so cuối năm 2020 (chiếm khoảng 40,8% tổng số đơn vị cấp huyện của cả nước); 19 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn NTM (tăng 7 địa phương so với cuối năm 2020), trong đó có 5 tỉnh (Nam Định, Đồng Nai, Hà Nam, Hưng Yên và Hải Dương) đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.
Xếp theo vùng, cao nhất là vùng đồng bằng sông Hồng với 100% xã đạt chuẩn NTM, thấp nhất là vùng Trung du miền núi phía Bắc với 47,7%; tiếp đến là vùng Tây Nguyên 58,6%, vùng Duyên hải Nam Trung Bộ 69%; vùng Bắc Trung Bộ 75,1%; vùng đồng bằng sông Cửu Long 81,3% và vùng Đông Nam Bộ 91,4%.
Cả nước có 9.852 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, chủ yếu là 3 sao với 67%; 42 sản phẩm 5 sao của 5.069 chủ thể.
Tiếp tục hành trình xây dựng nông thôn mới, cả nước phấn đấu đến năm 2025 có ít nhất 80% số xã đạt chuẩn NTM (40% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao, ít nhất 10% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và không còn xã dưới 15 tiêu chí); tiếp tục xây dựng NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu đối với các xã, huyện, tỉnh đã được công nhận đạt chuẩn NTM.
Ngoài ra, có ít nhất 50% huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh đạt chuẩn NTM, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; trong đó, ít nhất 20% số huyện đạt chuẩn được công nhận là huyện NTM nâng cao, huyện NTM kiểu mẫu. Mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có ít nhất 2 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM.
Phấn đấu có khoảng từ 17 - 19 tỉnh, thành phố được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; 60% số thôn thuộc các xã ĐBKK khu vực biên giới, vùng núi, vùng bãi ngang ven biển và hải đảo được công nhận đạt chuẩn NTM.
Để thực hiện được mục tiêu này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng đề xuất một số giải pháp trọng tâm cần tập trung thực hiện trong giai đoạn 2023-2025. Theo đó:
Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, thống nhất nhận thức, thay đổi tư duy cho cán bộ và người dân về thực hiện xây dựng NTM gắn với xây dựng “Nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”, đặc biệt là phát triển kinh tế nông thôn theo hướng chuyển từ đơn giá trị sang đa giá trị.
Tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống cơ chế chính sách hỗ trợ xây dựng NTM nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho địa phương, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế; sửa đổi, bổ sung Bộ tiêu chí NTM phù hợp hơn với tình hình thực tế tại các địa phương và đặc thù của vùng, miền.
Tăng cường đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng NTM các cấp, đặc biệt cán bộ cơ sở về phát triển kinh tế nông nghiệp, bảo vệ môi trường, chuyển đổi số trong xây dựng NTM, phát triển du lịch nông thôn, phát triển sản phẩm OCOP gắn với phát huy tiềm năng, lợi thế, bảo tồn các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc…
Tiếp tục triển khai các giải pháp huy động tối đa các nguồn lực thực hiện chương trình; tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện Chương trình ở các cấp, các ngành; kịp thời khen thưởng những tổ chức, cá nhân thực hiện tốt chương trình.