Hiện nay, toàn tỉnh Khánh Hoà có 35 dân tộc thiểu số sinh sống với trên 72.000 người, chiếm 5,8% dân số toàn tỉnh, trong đó dân tộc Raglai chiếm trên 77%. Phần lớn người dân cư trú tại 2 huyện miền núi: Khánh Sơn, Khánh Vĩnh và một số xã miền núi thuộc các huyện: Cam Lâm, Diên Khánh, thị xã Ninh Hòa và TP. Cam Ranh. Toàn tỉnh có 28 xã thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi, gồm: 20 xã khu vực III, 3 xã khu vực II, 5 xã khu vực I và 10 thôn đặc biệt khó khăn; số hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số là 5.979 hộ, chiếm 58,9% số hộ nghèo toàn tỉnh.
Giai đoạn 2021-2025, tỉnh Khánh Hòa có 28 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi gồm 20 xã khu vực III, 3 xã khu vực II, 5 xã khu vực I; có 66 thôn đặc biệt khó khăn; có 3 dân tộc gặp nhiều khó khăn theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg, ngày 14/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ, gồm: Dân tộc Raglai, dân tộc Ê-đê và dân tộc Cơ Ho (T’rin).
Tỉnh xác định, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là chương trình trọng điểm và dành nguồn lực để đầu tư phát triển giai đoạn 2021 – 2025, bao gồm 4 nội dung chính: Tổ chức các hoạt động xúc tiến, thu hút đầu tư, kết nối tiêu thụ sản phẩm, hội chợ, giao lưu, diễn đàn, các lễ hội gắn với thương mại du lịch; Hỗ trợ xây dựng và thực hiện một số mô hình nhằm tiêu thụ sản phẩm của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và cung ứng các mặt hàng thiết yếu; Truyền thông nhằm quảng bá các sản phẩm của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Tổ chức các lớp tập huấn phát triển nguồn nhân lực thương mại.
Trên tinh thần đó, tỉnh tiên phong đưa Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trở thành một trong những chương trình kinh tế - xã hội trọng điểm, Khánh Hòa đang đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình MTQG 1719.
Theo đó, giai đoạn I của chương trình (từ năm 2021-2025), dự kiến tổng nhu cầu vốn để thực hiện chương trình là hơn 1.166 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương hơn 698,6 tỷ đồng, ngân sách tỉnh hơn 200,3 tỷ đồng, vốn tín dụng chính sách gần 241,4 tỷ đồng và vốn khác hơn 25,7 tỷ đồng. Hội đồng nhân dân tỉnh Khánh Hòa cũng đã phê duyệt nguồn vốn để thực hiện chương trình trên địa bàn tỉnh giai đoạn I, trên 468 tỷ đồng.
Tỉnh Khánh Hòa đặt ra mục tiêu phấn đấu mức thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số tăng hơn 2 lần so với năm 2020 (hơn 28 triệu đồng/người/năm); tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số mỗi năm giảm 4-5%; 100% xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; 70% số trường học có cơ sở vật chất đạt chuẩn quốc gia; 35% số xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đạt chuẩn nông thôn mới; giảm 50% số xã, thôn đặc biệt khó khăn.
Bên cạnh đó, có 70% lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của người dân tộc thiểu số và đặc thù miền núi; đảm bảo đào tạo, quy hoạch, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức người dân tộc thiểu số…
Nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế của các địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, tỉnh Khánh Hòa đã đề ra các giải pháp cụ thể như: Đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, bền vững, không dàn trải, tập trung cho các xã, thôn khó khăn nhất; giải quyết các vấn đề bức xúc, cấp bách; ưu tiên hỗ trợ hộ nghèo, hoàn cảnh khó khăn. Đặc biệt, ưu tiên hỗ trợ đầu tư cho các xã, thôn đăng ký thoát khỏi thôn, xã đặc biệt khó khăn; phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị có nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số tham gia; phát triển kinh tế tập thể, tổ hợp tác, hợp tác xã ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trọng tâm là 9 xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.
Theo đó, các khoản đầu tư được tập trung sử dụng giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị; đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch…
Để đạt được những mục tiêu quan trọng này, trong thời gian tới, tỉnh sẽ xây dựng, bổ sung các chính sách phù hợp, bố trí đủ vốn tín dụng ưu đãi, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các doanh nghiệp đầu tư, mở rộng, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đặc biệt chú trọng giảm dần các chính sách mang tính hỗ trợ gây tâm lý trông chờ, ỷ lại, chưa khuyến khích người dân tự vươn lên thoát nghèo; chuyển sang đầu tư phát triển, tăng cho vay tín dụng ưu đãi, hỗ trợ có điều kiện, đầu tư cơ sở hạ tầng cho cộng đồng để phát triển kinh tế hộ gia đình.