Ngày này năm xưa: Bi kịch cuộc đời vị vua cuối cùng của TQ

Một chính phủ lâm thời được thành lập ngay sau đó, chấm dứt 267 năm cai trị của triều đại Mãn Thanh và hơn 2.000 năm cầm quyền của chế độ phong kiến tại Trung Quốc. Sự kiện cũng đánh dấu biến cố tồi tệ đầu tiên trong cuộc đời đầy sóng gió của vị vua cuối cùng trong lịch sử Trung Quốc, người có tới 5 bà vợ cùng vô số cung tần, mỹ nữ nhưng tới khi lìa trần không có lấy một mụn con.

Phổ Nghi trên ngôi báu. Ảnh: Wikimedia

Phổ Nghi sinh năm 1906, là con trai trưởng của Thuần Thân vương Tải Phong, em cùng cha khác mẹ của Vua Quang Tự. Phổ Nghi đăng quang hoàng đế vào năm 1908 sau khi bác của ông, Vua Quang Tự, băng hà mà không có con trai nối dõi.

Do lên ngôi khi tuổi còn quá nhỏ nên Vua Phổ Nghi trị vì dưới sự kèm cặp của một quan nhiếp chính, ban đầu là cha ông và từ tháng 12/1911 là Thái Hậu Long Dụ. Theo sử sách, cậu bé Phổ Nghi đã khóc lóc thảm thiết và chống cự dữ dội khi các quan chức triều đình cùng các thái giám đến rước cậu vào cung. Vương Tiều Thị, bà vú em của Phổ Nghi là người duy nhất có thể dỗ dành được vị vua nhí và được theo cậu vào Tử Cấm Thành. Phổ Nghi sau đó không được gặp mẹ ruột của mình trong 6 năm.

Vì được cung phụng, cưng chiều hết mực, nên cậu bé Phổ Nghi thường tùy tiện sử dụng quyền lực tuyệt đối để bắt lỗi, đánh đập các hoạn quan và đòi bằng được những thứ mình muốn. Tuy nhiên, những ngày tháng tung hoành của vị vua con không kéo dài.

Sau thất bại của vương triều Mãn Thanh trong Chiến tranh Nha phiến (1840 - 1842 và 1857 - 1860), Chiến tranh Thanh - Nhật (1894 - 1895), đặc biệt là việc liên quân 8 nước kéo vào cướp phá Bắc Kinh (1900) cũng như việc triều đình thực hiện "quốc hữu hóa đường sắt"... người dân Trung Quốc ngày càng trở nên bất bình, muốn cải cách thể chế chính trị và phế bỏ Nhà Thanh.

Tháng 11/1911, Cách mạng Tân Hợi dưới sự lãnh đạo của Tôn Trung Sơn và những người trí thức cấp tiến khác trong giai cấp tư sản cũng như tiểu tư sản đã diễn ra thành công, lật đổ triều đại Mãn Thanh, chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại lâu đời ở Trung Quốc.

Bốn tháng sau, vào ngày 12/2/1912, Thái hậu Long Dụ đã ký vào "Thanh đế thoái vị chiếu thư" theo một thỏa thuận giữa triều đình với chính quyền Dân quốc mới, do Đại thần Nhà Thanh Viên Thế Khải làm trung gian dàn xếp. Theo "các điều kiện ưu đãi" đã ký, Vua Phổ Nghi, lúc này mới 6 tuổi, buộc phải thoái vị nhưng được phép tiếp tục sống trong Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh. Ông cũng được giữ lại tước vị hoàng đế (dù thực tế chỉ còn là hư danh) và được chính quyền Cộng hòa đối xử như một hoàng đế ngoại quốc. Chính quyền mới còn trợ cấp cho Phổ Nghi 4 triệu lượng bạc mỗi năm.

Tuy nhiên, vào năm 1924, cựu hoàng bị tướng Dân quốc Phùng Ngọc Tường trục xuất khỏi Tử Cấm Thành và buộc phải sống lưu vong. Từ sau năm 1925, ông chuyển đến sống tại vùng Thiên Tân đang bị quân Nhật chiếm đóng.

Phổ Nghi (ngồi ghế, giữa) khi được người Nhật dựng lên làm Hoàng đế Đại Mãn Châu. Ảnh: Picturechina.com.cn

Năm 1932, Phổ Nghi được người Nhật dựng lên làm Quốc trưởng của nhà nước bù nhìn Mãn Châu quốc. Đến năm 1934, ông chính thức đăng quang Hoàng đế Đại Mãn Châu quốc, lấy niên hiệu là Khang Đức. Suốt thời gian này, Phổ Nghi và toàn bộ gia đình ông bị người Nhật giám sát chặt chẽ và liên tục ép buộc xúc tiến các bước Nhật hóa Mãn Châu như họ đã thực hiện ở Triều Tiên và những nơi khác. Dù bên ngoài tỏ ra phục tùng người Nhật, nhưng bên trong, Phổ Nghi vẫn ngấm ngầm ở thế xung đột với họ.

Bất chấp các cuộc khởi nghĩa chống lại chế độ bù nhìn của mình, Phổ Nghi vẫn nắm giữ chức vị Hoàng đế Đại Mãn Châu quốc cho đến sau Thế chiến thứ hai, khi ông bị Hồng quân Liên Xô bắt giữ vào năm 1945. Ông sau đó bị đưa đi lưu đày ở vùng Siberia thuộc Liên Xô.

Phổ Nghi và Hồng quân Liên Xô năm 1946. Ảnh: Wikimedia

Năm 1946, Phổ Nghi được mời ra làm chứng tại một phiên tòa xét xử các tội ác chiến tranh ở Tokyo, Nhật. Tại phiên tòa này, cựu hoàng đã lên tiếng tố cáo những ngược đãi của Nhật với mình.

Khi Đảng Cộng sản Trung Quốc dưới sự lãnh đạo của ông Mao Trạch Đông lên nắm quyền năm 1949, Phổ Nghi đã viết thư cho nhà lãnh đạo tối cao Liên Xô Stalin đề nghị không đưa ông trở lại Trung Quốc. Ông cũng bày tỏ rằng, quan điểm sống của mình đã thay đổi nhờ ảnh hưởng của các tác phẩm của Marx và Lenin đọc được trong tù. Tuy nhiên, lãnh đạo Liên Xô đã cho Phổ Nghi hồi hương vào năm 1950.

Phổ Nghi khi về già. Ảnh: Sohu

Với tội danh bắt tay với quân Nhật, Phổ Nghi sau đó phải trải qua 10 năm trong trại cải tạo Phủ Thuận, tỉnh Liêu Ninh. Cựu hoàng được lãnh đạo Trung Quốc ân xá năm 1959. Sau khi được trả tự do, ông đến Bắc Kinh và làm việc tại một xưởng sửa chữa cơ khí tại thủ đô.

Vua Phổ Nghi cùng năm người vợ. Ảnh: History.com

Đáng nói, không chỉ gặp sóng gió trong sự nghiệp chính trị, vị hoàng đế cuối cùng của Trung Quốc cũng lận đận về mặt tình duyên. Cả đời Phổ Nghi có tới 5 vợ. Năm 16 tuổi, ông cưới Hoàng hậu Uyển Dung và Thục phi Văn Tú. Văn Tú ly hôn khi ông lên vùng đông bắc Trung Quốc theo Nhật. Người vợ thứ ba là “Tường Quý nhân” Đàm Ngọc Linh cưới thời ngụy Mãn Châu. Sau khi Đàm Ngọc Linh bị hại chết, người Nhật lại giới thiệu và cưới cho Phổ Nghi “Phúc Quý nhân” Lý Ngọc Cầm.

Năm 1945, khi bị bắt trên đường trốn sang Nhật, Phổ Nghi không đưa theo Lý Ngọc Cầm. Tuy nhiên, bà vẫn bị đưa về Trung Quốc rồi ly hôn năm 1957. Năm 1959, Phổ Nghi được Chính phủ Trung Quốc sắp xếp cưới bà Lý Thục Hiền, một y tá đã có một lần hôn nhân thất bại. Hai người chung sống với nhau cho tới tận khi ông qua đời.

Vua Phổ Nghi và Hoàng hậu Uyển Dung chụp ảnh cùng một số vị khách. Ảnh: Sohu

Dù có tới 5 vợ cùng vô số phi tần, mỹ nữ nhưng rốt cuộc Phổ Nghi vẫn không có con. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, nguyên nhân bắt nguồn từ việc ông bị yếu sinh lý. Trong cuốn tự truyện “Nửa đời trước của tôi”, Phổ Nghi đã không giấu giếm việc ông từng rất ham sắc dục. Khi mới hơn 10 tuổi, các thái giám để tránh phải hầu hạ vua, tối nào cũng cho các cung nữ vào giường ngủ để "phục vụ" ông, có khi đến 2 - 3 cô cùng lúc, khiến ông mệt lử mới để yên cho ông ngủ. “Hôm sau dậy tôi hoa mắt chóng mặt, nhìn mặt trời và mọi thứ đều ra màu vàng ệch”, Phổ Nghi kể. Theo hồi ức của thái giám cuối cùng trong lịch sử Trung Hoa là Tôn Diệu Đình, đến năm 12- 13 tuổi, cơ thể của Hoàng đế vì lao lực phòng the quá độ từ sớm đã trở thành bất lực.

Phổ Nghi và người vợ cuối cùng Lý Ngọc Cầm. Ảnh: Sina

Sau này Phổ Nghi hầu như bị liệt dương, phải thường xuyên tiêm các loại thuốc kích thích vào mới “lâm trận” được. Thời kỳ sống cùng Lý Ngọc Cầm, ước muốn có con của ông rất mạnh mẽ. Ông cũng dùng đủ loại thuốc thang nhưng vẫn không kết quả.

Theo một số tài liệu, Phổ Nghi đã bị Hoàng hậu Uyển Dung "cắm sừng" vì bị vô sinh. Ông thậm chí được tin đã phải bỏ tiền "bịt miệng" tình nhân của vợ nhằm cứu vãn danh dự hoàng tộc.

Phổ Nghi qua đời ở Bắc Kinh do biến chứng của ung thư thận và bệnh tim vào năm 1967, thọ 61 tuổi.

Tuấn Anh