- Bà Nguyễn Thị Minh - Thứ trưởng Bộ Tài chính kiêm TGĐ Bảo hiểm xã hội VN cho biết, hiện nay trên cả nước, các DN nợ đọng BHXH của người lao động lên tới hơn 12.000 tỷ. Nhiều DN sử dụng lao động nhưng trốn đóng hoặc chậm đóng BHXH đang ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người lao động cũng như ảnh hưởng đến hoạt động của Quỹ BHXH.

Quá nhiều DN trốn đóng BHXH

Ông Trần Đình Liệu, Trưởng Ban thu - BHXH Việt Nam cho biết, hiện nay số đơn vị đăng ký thành lập doanh nghiệp (DN) trên cả nước có khoảng trên 500.000, tuy nhiên thực tế chỉ có khoảng 300.000 DN đang hoạt động.

Trong số này lại chỉ có 150.000 DN tham gia BHXH. Như vậy, còn 50% DN không tham gia đóng BHXH cho người lao động.

Thống kê của ngành LĐTB&XH cũng cho thấy, số đối tượng có quan hệ lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc là khoảng 16 triệu người, trong khi số lượng người lao động tham gia BHXH mới chỉ có 11 triệu người.

Như vậy còn trên 5 triệu người thuộc đối tượng bắt buộc nhưng chưa tham gia BHXH. Tương ứng với số thu BHXH, BHYT lên tới 56.000 tỷ đồng/năm.

{keywords}
DN nợ đọng, trốn đóng BHXH của người lao động, kể cả DN làm ăn có lãi - (Ảnh minh họa)
 

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp dù đã đăng ký đóng BHXH nhưng vẫn nợ đóng hoặc chiếm dụng tiền đóng.

Ông Liệu cho biết, có một thực tế đáng buồn là nợ BHXH, BHYT xảy ra ở hầu hết các địa phương. Tính đến hết tháng 3/2014, tổng số nợ này là trên 11.000 tỷ đồng và tới nay có thể lên tới hơn 12.000 tỷ đồng. Các đơn vị nợ BHXH thường trong thời gian dài, gây ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người lao động.

Điều đáng nói, không chỉ chậm đóng, một số chủ DN còn trích trừ tiền BHXH, BHYT của người lao động nhưng không đóng mà chiếm dụng để làm vốn duy trì hoạt động.

Thêm quyền thanh tra cho BHXH

Những kẽ hở về luật pháp đang tạo điều kiện cho các DN trốn đóng, nợ đóng BHXH nhưng không bị trừng phạt thích đáng. Thậm chí, số tiền chậm đóng còn được sử dụng như một nguồn vốn đầu tư của DN vì lãi chậm đóng thấp hơn lãi suất khi đi vay vốn từ các ngân hàng.

“DN đi vay vốn ngân hàng ngoài lãi suất cao lại còn phải làm thủ tục thế chấp, do vậy thay vì đi vay ngân hàng DN lại chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động”, Đại diện BHXH nêu lên thực tế.

Để khắc phục tình trạng nợ đọng ngày càng phổ biến, bà Nguyễn Thị Minh - Thứ trưởng Bộ Tài chính kiêm TGĐ Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, trong dự thảo Luật BHXH sửa đổi đã đề xuất tăng mức lãi suất chậm đóng lên gấp 2 lần lãi suất liên ngân hàng.

Bà Minh cũng đề nghị phải quy định tội chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động vào Luật Hình sự, chứ không đơn thuần là vi phạm hành chính.

Đồng thời, đề xuất trao quyền phát mại tài sản khi DN phá sản hoặc bỏ trốn… cho cơ quan BHXH để xử lý chế độ bảo hiểm cho người lao động.

Bên cạnh việc sửa đổi luật cho phù hợp với tình hình thực tế, việc tăng cường kiểm tra, giám sát thực hiện các quy định cũng đang được xem xét.

Hiện nay, lực lượng thanh tra ngành LĐTB&XH chỉ khoảng 500 người là quá ít so với số lượng hàng trăm nghìn doanh nghiệp nên rất khó đảm bảo thanh tra, kiểm tra để phát hiện, xử lý vi phạm kịp thời.

Từ thực tế trên, bà Minh nhận định, trong khi nợ đóng, trốn đóng BHXH diễn ra ngày càng phổ biến, ngành BHXH là cơ quan trực tiếp tiếp cận với việc thu, chi nên có thể phát hiện những sai phạm nhưng lại không chủ động can thiệp được do không có chức năng thanh tra.

Do vậy, bà Minh đề xuất, trong Dự thảo Luật BHXH sửa đổi nên trao cho cơ quan BHXH có quyền thanh tra và xử phạt các trường hợp vi phạm pháp luật về đóng, hưởng bảo hiểm.

“Nếu BHXH được trao quyền thanh tra thì nhiều vấn đề vi phạm về BHXH sẽ được giải quyết, việc nợ đóng sẽ được hạn chế”, bà Minh nói.

Vũ Điệp