NSND Lệ Thuỷ tên thật là Dương Thị Lệ Thủy, về sau đổi thành Trần Thị Lệ Thủy. Bà sinh ngày 20/5/1948 trong một gia đình nông dân nghèo tại làng Đông Thành, huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long. Gia đình có 8 chị em, bà là chị cả. Do cuộc sống khó khăn, Lệ Thuỷ đã theo gia đình lên Sài Gòn để mưu sinh.
Hồi 9 - 10 tuổi, bà hay bế em ra tiệm sửa radio thường mở loa cho cả xóm nghe vọng cổ. Bà nghe bài nào là thuộc bài nấy, nghe chán chê thì về nằm võng trước nhà ca lại ru em. Nghệ sĩ Tư Long làm ở ban văn nghệ xóm bên tình cờ nghe bà ca vọng cổ đã mời Lệ Thuỷ tham gia và gửi theo học ca cổ với thầy Năm Truyền làm thợ hớt tóc ở Khánh Hội. Sau đó, Lệ Thủy được gửi sang học bài bản cải lương 3 Nam, 6 Bắc với nhạc sĩ Tám Đen.
 |
 |
Lúc đó, các em của Lệ Thủy liên tục đau ốm, gia đình nợ nần tứ phía. Không tiếp tục đến trường được do không có khai sinh, Lệ Thủy phải làm việc sớm để phụ giúp gia đình và quyết định xin đi theo gánh Trâm Vàng (Biên Hòa, Đồng Nai) lưu diễn khắp nơi. Phải đến lúc được hãng Asia mời thu âm bài Nấu bánh đêm xuân chung với nghệ sĩ Hữu Phước, Lệ Thuỷ mới được nhìn nhận như một cô đào, sự nghiệp bắt đầu "lên hương".
Soạn giả Viễn Châu nhận xét: "Lệ Thủy có một giọng ca hiếm hoi trong làng cổ nhạc, với chất giọng kim pha thổ, đã từng được báo giới Sài Gòn trước đây phong tặng là giọng ca chuông ngân". Năm 1964, khi soạn giả Viễn Châu kết hợp tân nhạc và cổ nhạc để tạo nên bản tân cổ giao duyên, ông đã chọn giọng ca Lệ Thủy thể hiện cho thử nghiệm này với bài hát Chàng là ai.
Những "người tình sân khấu" có một không hai
Minh Phụng, Lệ Thuỷ cũng như phần nhiều danh ca cải lương thường có xuất thân nghèo khó. Song trong cái khổ, họ lại sớm bộc lộ khả năng trời phú.
15 tuổi làm đào chánh, đến năm 16 tuổi, tiếng hát Lệ Thuỷ qua đĩa nhựa đã nườm nượp xuất hiện ở thị trường, ào ạt trôi về tận miền quê xa xôi hẻo lánh. Khoảng năm 1970, Lệ Thuỷ gặp Minh Phụng ở đoàn Kim Chung 5 - khi ấy cũng đã có tiếng, được giao nhiều vai chánh, hát cùng toàn cô đào danh tiếng như Út Bạch Lan, Mỹ Châu, Diệu Hiền… Thế nhưng, phải đến khi Lệ Thuỷ - Minh Phụng kết đôi mới tạo nên hiện tượng trong giới cải lương miền Nam bấy giờ.
Cả hai đã tạo nên sức hút lớn đến nỗi báo giới Sài Gòn khi ấy phải gọi họ là “cặp bão biển đang dâng cao”. Đêm nào đoàn có cặp "bão biển" diễn là khán giả xem đông nghịt. Đĩa nào ra cũng bán chạy, tuồng nào cũng thắng lớn.
 |
 |
Hồi đầu tháng 6/2024, trên trang cá nhân, ''bà hoàng cải lương'' Lệ Thuỷ đã chia sẻ sự xúc động về đêm diễn đặc biệt tại Nha Trang: "Một đêm diễn thật đáng nhớ tại thành phố biển Nha Trang với rất đông khán giả. Thật hạnh phúc với tình cảm của quý khán giả đã dành cho Lệ Thủy và nhắc lại nhiều kỷ niệm những năm đầu thập niên 70 với cặp "bão biển" Minh Phụng - Lệ Thủy cùng đoàn Kim Chung 5 đã gây “bão” khi đoàn liên tục tái diễn tại rạp Tân Quang với Đêm lạnh chùa hoang, Xin một lần yêu nhau, Tây Thi, Kiếp nào có yêu nhau, Máu nhuộm sân chùa… không biết bao nhiêu suất hát mà khán giả vẫn yêu cầu trở lại.
Nhiều quý vị đã kể lại chuyến lưu diễn của đoàn Kim Chung 5 ở miền Trung năm 1974 làm Lệ Thủy thật bất ngờ và xúc động. Ký ức đẹp năm xưa lại ùa về như mới đâu đây, tuy rằng bây giờ chỉ còn một mình Hồ Bảo Xuyên, Hồ Như Thủy… đứng hát nơi đây!".
Hai nghệ sĩ Minh Vương - Lệ Thuỷ trở thành biểu tượng thế hệ rực rỡ của làng cải lương trong ký ức của nhiều khán giả. "Cặp đôi vàng" đã gắn liền với nhau mấy chục năm qua vì tài năng và sự ăn ý trên sân khấu mà khó ai có thể vượt qua.
Hoàn toàn không phải tình yêu, cặp NSND Minh Vương - NSND Lệ Thuỷ giữ mối tình tri kỷ bền chặt. Một điều khá thú vị, dù là cặp đôi ăn ý trên sân khấu nhưng Minh Vương vẫn gọi Lệ Thủy là chị vì ông vào nghề muộn hơn và ít tuổi hơn nữ nghệ sĩ.
Cặp đôi được mệnh danh là "tình nhân sân khấu" ngày càng toả sáng và liên tục nhận được những lời khen vì sự gắn bó như "sinh ra là dành cho nhau"... Xuất hiện như hình với bóng trong nhiều vở diễn đình đám, thậm chí khán giả còn không chấp nhận việc vắng một trong hai. Trên sân khấu, hai nghệ sĩ Minh Vương và Lệ Thuỷ ăn ý đến mức chỉ cần nhìn vào mắt nhau hay biểu cảm trên gương mặt... thì người kia cũng hiểu bạn diễn muốn điều gì để tung hứng.
 |
 |
Hiện nay, cả hai vẫn gặp gỡ và cùng nhau cất giọng khi đi diễn chung với những tích tuồng đã làm nên tuổi tuổi cách đây vài chục năm.
Hạnh phúc viên mãn và sự tận hiến cho nghệ thuật
Nghệ sĩ Lệ Thủy từng kể rằng chồng bà - ông Nguyễn Đình Trúc, khi xưa ở rất gần nhà má bà, chung cư Nguyễn Thiện Thuật (Quận 3).
Khi đó bà đã là cô đào cải lương rất nổi tiếng. Và anh chàng Trúc rất được lòng mẹ của nghệ sĩ Lệ Thủy. Ngày cưới vì hai nhà ở quá gần nhau, bước vài bước là tới nên xe đón dâu chạy một vòng Sài Gòn mới trở về nhà làm lễ.
Kể từ ngày cưới đến nay đã hơn 50 năm gia đình NSND Lệ Thủy vẫn hết sức ấm êm, hạnh phúc. Trong sự nghiệp nghệ thuật, Lệ Thủy đóng cặp cùng các anh kép nổi tiếng, điển trai như Minh Phụng, Minh Vương nhưng chưa bao giờ vướng tin đồn tình cảm không hay. Chồng Lệ Thủy luôn là điểm tựa vững chắc cho nữ nghệ sĩ được thoải mái làm nghề.
Trong dịp trả lời phỏng vấn với VietNamNet, NSND Lệ Thủy cho biết bên ngoài dù nổi tiếng nhưng về nhà, bà xem mình là một người vợ như bao người phụ nữ khác. Nhờ biết hạ bớt cái tôi, tôn trọng lẫn nhau, hôn nhân của vợ chồng bà mới được lâu bền.
“Tôi nghĩ vợ chồng trong một cuộc hôn nhân như một tổ chim. Trong đó, người phụ nữ phải biết vun vén, có trách nhiệm chăm lo gia đình thì cái tổ ấm ấy mới được lâu dài. Điều quan trọng nhất, theo tôi người vợ nên đặt vị trí của mình thấp hơn chồng một chút”, bà chia sẻ.
Vợ chồng nghệ sĩ Lệ Thủy có ba người con đang định cư tại Australia. Trong đó, ca sĩ Đình Trí theo con đường nghệ thuật của mẹ. Đình Trí cho biết, mẹ dù là nghệ sĩ nổi tiếng nhưng bước vào nhà bà bỏ tất cả hào quang ngoài cửa.
Cứ có thời gian rảnh là NSND Lệ Thủy dành cho chồng, con. Bà nấu những món ăn Việt Nam rất ngon. "Với ba, mẹ tôi cực kỳ tôn trọng chồng. Những việc lớn trong nhà mẹ đều hỏi ý kiến ba. Chuyện học hành con cái ba là người quyết, chị em tôi ai cũng học hành tới nơi tới chốn", Đình Trí kể về gia đình mình.
Có lẽ nhờ giọng ca trời phú nên Lệ Thuỷ vẫn được khán giả thương yêu cho đến ngày hôm nay. Thậm chí, khi đã đã bước qua tuổi U80 nhưng giọng ca của nữ NSND vẫn ngọt ngào, vang rền. Bà vẫn thu xếp thời gian đi show từ Nam ra Bắc để cất tiếng hát phục vụ khán giả.
"Cái may mắn của tôi là còn có gia đình, có chồng con bên cạnh an ủi, lo lắng. Vậy nên nếu so ở vị trí mình, tôi tạm dùng từ “viên mãn” để hình dung. Dĩ nhiên, con người ai cũng có những phút giây tiếc nuối hay hạnh phúc. Đối với tôi hiện tại, điều quan trọng nhất vẫn là gia đình, thứ hai là sức khỏe.
Nhìn lại đời mình, tôi thấy vinh hạnh vì từ khi sinh ra, lớn lên và già đi như hiện tại đều được sống trong tình thương của khán giả. Tôi trân trọng những tình cảm đó nên dù xa xôi, cực khổ thế nào cũng ráng lặn lội đi để gặp gỡ khán giả của mình, hát cho họ nghe", NSND Lệ Thuỷ trải lòng.
"Nhật ký đời tôi" - NSND Lệ Thuỷ
Thiên Di (tổng hợp)
Ảnh, clip: FBNV, Internet
.svg){kind=icon}
