Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, trong đó tích hợp cả chính sách cho đồng bào DTTS rất ít người là đồng bào dân tộc Lô Lô theo Quyết định số 2086 và các chương trình, chính sách dân tộc khác, Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng rà soát toàn bộ từ hạ tầng cơ sở đến hỗ trợ sản xuất, những phong tục, tập quán, văn hóa của đồng bào dân tộc Lô Lô để tổ chức thực hiện chính sách đối với đồng bào dân tộc Lô Lô, góp phần giúp đồng bào nâng cao chất lượng cuộc sống. 

Đồng bào dân tộc Lô Lô có 536 hộ/2.773 nhân khẩu, cư trú chủ yếu tại 11 xóm thuộc 4 xã đặc biệt khó khăn của 2 huyện: Bảo Lâm, Bảo Lạc. Từ khi Ban Dân tộc tỉnh lập danh sách, đưa 536 hộ người Lô Lô vào diện hỗ trợ theo Quyết định 2086/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội các dân tộc thiểu số rất ít người giai đoạn 2016-2025, cuộc sống của đồng bào đã thay đổi rõ rệt.

Thực hiện Đề án, Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng phối hợp với các sở, ngành và UBND 2 huyện Bảo Lạc, Bảo Lâm tham mưu UBND tỉnh theo phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, phát triển kinh tế gắn với phát triển du lịch cộng đồng, phát huy giá trị văn hóa, lịch sử, bảo tồn và phát triển nghề truyền thống tại chỗ, làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào của DTTS để vươn lên thoát nghèo bền vững.

Huyện Bảo Lâm có 230 hộ/1.244 nhân khẩu đồng bào dân tộc Lô Lô thuộc 4 xóm: Cà Đổng, Cà Pẻn A, Cà Pẻn B, Cà Mèng (xã Đức Hạnh) thuộc đối tượng được thụ hưởng đề án. Nhiều năm  qua, cùng với tỉnh, huyện, xã đã có nhiều chương trình, đề án phát triển kinh tế - xã hội cho người Lô Lô. Từ nguồn kinh phí của Quyết định số 2086, tỉnh hỗ trợ 150 con bò, hỗ trợ xây dựng 80 chuồng gia súc. Mỗi xóm được hỗ trợ 500 triệu đồng đầu tư trồng hồi, sở lấy tinh dầu. Hỗ trợ trang thiết bị cho nhà sinh hoạt cộng đồng mua tăng âm, loa truyền thanh thu phát trên nóc nhà văn hóa; thành lập và duy trì đội văn nghệ, khôi phục sản xuất nhạc cụ, trang phục dân tộc cho 4 xóm. Cùng với hỗ trợ sản xuất, xã  được hỗ trợ đầu tư làm đường nông thôn, nhà sinh hoạt cộng đồng, nhà công vụ giáo viên xóm Cà Đổng và Cà Pẻn A.

Thực hiện Đề án Hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội các DTTS rất ít người giai đoạn 2016 - 2025, tỉnh Cao Bằng được phê duyệt nguồn kinh phí trên 40 tỷ 782 triệu đồng. Trong đó, nguồn ngân sách Trung ương trên 36 tỷ 933 triệu đồng (vốn sự nghiệp trên 11 tỷ 398 triệu đồng, vốn đầu tư 25 tỷ 535 triệu đồng); nguồn ngân sách địa phương trên 2 tỷ 764 triệu đồng (vốn đầu tư), còn lại là nguồn khác (đối ứng của nhân dân). Từ nguồn vốn, tỉnh đầu tư 5 dự án hạ tầng cơ sở: đường, nhà sinh hoạt cộng đồng, nhà công vụ giáo viên, công trình cấp nước sinh hoạt tại các xóm đồng bào dân tộc Lô Lô: Cà Đổng, Cà Pẻn A, xã Đức Hạnh (Bảo Lâm); Khau Chang, Khau Cà, xã Hồng Trị; Khuổi Khon, xã Kim Cúc (Bảo Lạc). Đến nay, các hạng mục đầu tư đã hoàn thành.

Cùng với đầu tư hạ tầng cơ sở, tỉnh hỗ trợ 1.079.316 cây lâm nghiệp có giá trị kinh tế cao (quế, hồi, sở); 354 con bò cái sinh sản, làm chuồng chăn nuôi; mua tăng âm, loa truyền thanh; hỗ trợ thành lập và duy trì đội văn nghệ; khôi phục sản xuất nhạc cụ, trang phục dân tộc cho 11 xóm; nghiên cứu, phục dựng lễ hội dân tộc Lô Lô, nghi lễ đám cưới của người Lô Lô trên địa bàn tỉnh, bảo tồn làng văn hóa truyền thống dân tộc Lô Lô xóm Khuổi Khon, xã Kim Cúc (Bảo Lạc); tổ chức truyền dạy tiếng dân tộc Lô Lô.

Những nội dung hỗ trợ của Đề án giúp đồng bào dân tộc Lô Lô thay đổi tập quán sinh hoạt, sản xuất, ổn định dân cư; từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào; bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, trong đó có tiếng mẹ đẻ. Các công trình hạ tầng cơ sở và hỗ trợ sản xuất được hỗ trợ đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế, góp phần giảm dần khoảng cách phát triển giữa các dân tộc trong tỉnh; tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc, tạo khí thế phấn khởi, tin tưởng vào chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.

Nguồn kinh phí thực hiện theo Quyết định số 2086 với sự quan tâm đầu tư hỗ trợ mang tính đặc thù đã tạo điều kiện để xóm Khuổi Khon, xã Kim Cúc (Bảo Lạc) mở lớp dạy nghề, khơi dậy ý thức giữ gìn, khôi phục nghề truyền thống gắn liền với đời sống, bản sắc văn hóa dân tộc. Hiện xóm có 1 tổ dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Lô Lô với trên 20 người tham gia, đến nay, nhiều người đã thành thạo nghề dệt, một số sản phẩm thổ cẩm được đặt mua hoặc bán ra thị trường. Ngoài ra, xóm được hỗ trợ xây dựng nhà văn hóa sinh hoạt cộng đồng, hội họp. Nhờ nguồn lực đầu tư của Nhà nước từ các chương trình, dự án, chính sách dân tộc, đặc biệt là Quyết định số 2086, đời sống của đồng bào Lô Lô trong xóm có nhiều khởi sắc. Đến nay, số hộ nghèo giảm còn 21 hộ.

Thanh Bình, Thu Hà, Bích Hạnh