'Nếu chúng ta biết nhịn một số dự án...'

Không có nhà vệ sinh vì thiếu tiền

GS Văn Như Cương. Ảnh: Lê Anh Dũng

Có thể chắc chắn rằng nếu không thu gì thêm ngoài “học phí và lệ phí tuyển sinh”  (theo Luật Giáo dục) thì các trường khó lòng hoạt động được. Chính xác hơn là: hoạt động được nhưng không bảo đảm chất luợng. Tập hợp gồm  33 khoản thu ngoài học phí do Ban Dân nguyện tổng kết (chưa đầy đủ) có thể phân loại như:

Các khoản thu không hợp lí  và không hợp pháp như: tiền đóng góp xây dựng trường , tiền mua ghế cho học sinh ngồi chào cờ, tiền mua cây cảnh tặng nhà trường , tiền điện, tiền ôn thi tốt nghiệp …

Các khoản thu hoàn toàn hợp lí và hợp pháp như: bảo hiểm y tế, bảo hiểm thân thể , tiền ăn bán trú và chăm sóc bán trú, quỹ Đoàn  Đội, quỹ hội cha mẹ học sinh, tiền học tăng buổi (2buổi/ngày),tiền mua sắm đồng phực, tiền nước uống…. Không thể nói thu các khoản như thế là “lạm thu”. Vấn đề là thu bao nhiêu thì chấp nhận được, còn thu quá thì mới là lạm thu.

Các khoản thu hợp lí nhưng không hợp pháp (trái quy định) như: tiền gửi xe, tiền vệ sinh (để nộp cho Công ty vệ sinh), tiền bảo vệ an ninh , tiền học thêm (nói đúng ra là tiền học phụ đạo cho học sinh yếu kém).

Nếu cho rằng 33 khoản trên đều là lạm thu và do đó cấm thu thì cực kỳ khó khăn cho các cơ sở giáo dục .

Bản chất các khoản thu do nhà trường đưa ra nhưng lại “núp” dưới bóng của Ban phụ huynh để khi có vấn đề gì thì ông hiệu trưởng không phải chịu trách nhiệm. Theo ông Ban phụ huynh nên hoạt động như thế nào để phản ảnh được tâm tư và nguyện vọng của số đông phụ huynh trong lớp?

Tôi đọc báo thấy có trường  tiểu học ở Bạc Liêu không có nhà vệ sinh, học sinh phải đi nhờ nhà dân hoặc đi ra các bờ bụi sau trường. Ở một trường mẫu giáo ở Hà Nội học sinh đi “ị”  vào bô rồi đổ vào túi ni lông, buộc túm lại và vứt xuống hố đã đào sẵn …

Có thể xây một nhà vệ sinh khoảng dăm triệu đồng, nhưng kinh phí không có hoặc sang năm mới có. Nếu thu khoảng 10.000 đồng/ học sinh thì có thể giải quyết vấn đề nhưng lại phạm luật. Vậy ông, bà hiệu trưởng phải làm gì để phụ huynh học sinh khỏi kêu ca?

Nếu tôi là hiệu trưởng thì tôi sẽ nói: “Tôi không được cấp kinh phí nên không xây nhà vệ sinh được. Nhưng nếu các vị phụ huynh muốn xây thì tôi không cấm !” Thế là xong. Trong trường hợp này tôi đành phải “núp” bóng các vị cha mẹ học sinh vậy. Vấn đề rất minh bạch, rõ ràng vì tôi không nhúng tay vào vụ này để lạm thu. Một hoạt động như thế của Ban đại diện cha mẹ học sinh là rất hợp lí, vì họ chỉ mong tạo điều kiện cho con em mình học tập tốt hơn.  Mục tiêu hoạt động Ban đại diện cha mẹ học sinh rất rõ ràng: phối hợp chặt chẽ với nhà trường để nâng cao chất luợng của việc dạy và học.

Cách bầu ban phụ huynh ở trong các nhà trường hiện nay có gì bất cập và cần điều chỉnh như thế nào?

Đầu năm học các bậc cha mẹ học sinh mỗi lớp được mời họp. Họ chẳng quen biết gì nhau cả thì làm sao có thể bầu ra ban đại diện có năng lực để phối hợp với nhà trường? Bởi vậy cô giáo chủ nhiệm lớp phải nghiên cứu hồ sơ của học sinh (phần cha mẹ của họ) để có thể giới thiệu một số người cho hội nghị bầu. Và nếu trong số phụ huynh có người quen thân với cô thì cố nhiên cô sẽ giới thiệu người ấy, bầu hay không tùy hội nghị .Điều đó cũng dễ hiểu.

Tình hình tương tự khi họp các vị đại diện của các lớp để bầu ra ban đại diện cha mẹ học sinh toàn trường. Tuy nhiên nói chung không thể nói Ban đại diện Cha mẹ học là do nhà trường áp đặt.