Một cô gái trẻ hơn 20 tuổi đến Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) trong tâm trạng rối bời. Chia sẻ với bác sĩ, cô cho biết nhiều lần tỉnh giấc với chiếc gối ướt đẫm máu từ gáy. Gia đình chạy chữa nhiều nơi trong 1 năm nhưng không có kết quả khiến cô càng thêm nặng nề.

Qua thăm khám và kết quả chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ Nguyễn Đình Luân, Trưởng đơn vị X-quang can thiệp, Phó khoa Chẩn đoán hình ảnh nhận định cô gái bị dị dạng động tĩnh mạch phức tạp ở vùng chẩm (gáy). Đây là nguyên nhân gây chảy máu.

Bác sĩ Luân cùng ê-kíp đã sử dụng cồn tuyệt đối (ethanol 99,5%) làm vật liệu tắc mạch để can thiệp cho người bệnh. Do mỗi lần can thiệp chỉ sử dụng 0,5mg cồn/kg cân nặng nên cô gái trẻ kiên trì phải trải qua 5 lần như vậy. Triệu chứng cải thiện hoàn toàn, nỗi ám ảnh cũng chấm dứt.

bv nhan dan gia dinh 2.jpg
Một trường hợp dị dạng mạch máu được can thiệp bằng cồn tuyệt đối. Ảnh: Bích Hạnh

Theo bác sĩ Luân, dị dạng mạch máu là một nhóm bệnh gồm dị dạng mao mạch, bạch mạch, tĩnh mạch và động tĩnh mạch. Trước đây, bệnh nhân thường được phẫu thuật. Tuy nhiên, dị dạng thường lan toả và ở nhiều vị trí nên phẫu thuật có thể tàn phá nặng nề một phần cơ thể người bệnh.

Can thiệp bằng cồn tuyệt đối đã được thế giới áp dụng từ những năm 1980 nhưng rất nhiều trường hợp gặp biến chứng nặng. Nguyên nhân chủ yếu do có ít chuyên gia thuần thục. 

Năm 2016, bác sĩ Wayne F. Yakes (Mỹ) đã đến Bệnh viện Nhân dân Gia Định để chuyển giao và chỉ dạy ê-kíp X-quang can thiệp về kỹ thuật can thiệp bằng cồn tuyệt đối. Ông là một trong những chuyên gia hàng đầu sử dụng kỹ thuật này điều trị thành công nhiều trường hợp phức tạp. 

Đến nay, hơn 1.600 trường hợp dị dạng mạch máu với khoảng 1.900 lượt can thiệp đã được thực hiện tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định. Hơn 90% bệnh nhân đã hết hoặc giảm hơn 50% triệu chứng.

Theo bác sĩ Luân, khoảng 2% gặp biến chứng nhẹ như sưng, bỏng da, nổi bóng nước (có thể điều trị khỏi bằng thuốc); biến chứng nặng chiếm dưới 0,1%. 

con tuyet doi censored.jpg
Cồn tuyệt đối (ethanol 99,5%). Ảnh: Bích Hạnh.

Chi phí cho kỹ thuật này dao động từ 10-20 triệu đồng, tùy theo mức độ phức tạp của bệnh. Tuy nhiên, do được Bảo hiểm y tế đồng chi trả nên người bệnh giảm gánh nặng kinh tế và tiếp cận dễ dàng hơn.

“Cồn tuyệt đối chỉ là vật liệu. Nếu hiểu đúng về bệnh cũng như biết cách sử dụng đúng, thì đây là vật liệu điều trị giá rẻ, hiệu quả, phù hợp với điều kiện kinh tế của đa số người bệnh ở nước ta", bác sĩ Luân chia sẻ.

Can thiệp điều trị dị dạng mạch máu bằng cồn tuyệt đối cũng nằm trong số những đề xuất về sản phẩm y tế chuyên sâu tiêu biểu của ngành y tế TP.HCM 2023.